Ο Άγιος Λουκάς Ευαγγελιστής ο Θεόπνευστος. Ιατρός ψυχών και σωμάτων

 

Ο Άγιος Λουκάς Ευαγγελιστής ο Θεόπνευστος. Ιατρός ψυχών και σωμάτων.

Η δόξα, η φήμη, τα υλικά αγαθά και το επάγγελμα που φέρνει πολλά χρήματα και κοινωνική αναγνώριση δεν γεμίζουν την ψυχή του ανθρώπου. Μέσα στο σκοτάδι των φθαρτών γήινων αγαθών αναζητά την Αλήθεια και το Φως. Όταν η ψυχή βρει το ζητούμενο εγκαταλείπει τα προσωρινά και προσκολλάται στα ουράνια και αγωνίζεται γι αυτά.

Αναφερόμαστε στον Άγιο Λουκά τον ευαγγελιστή και Απόστολο του Χριστού. Ο Λουκάς ήταν ελληνικής καταγωγής, ειδωλολάτρης και μεγάλης μορφώσεως νέος, ιατρός στο επάγγελμα γνωστός και ξακουστός, άριστος ζωγράφος, πολυταξιδεμένος και μιλούσε τρεις γλώσσες: την ελληνική, την Εβραϊκή και την Συριακή. Το μέλλον του εξασφαλισμένο για ζωή τρυφηλή. Όμως, τα εγκατέλειψε όλα και ακολούθησε τον Απόστολο των εθνών Παύλο στις περιοδείες του και στο κήρυγμα χρήσιμος βοηθός του Παύλου κατά πάντα. Έγινε και αυτός Απόστολος.

Το αποστολικό του έργο υπήρξε κουραστικό και πολύ καρποφόρο. Πάντα δίπλα στον πρωτοκορυφαίο Απόστολο των Εθνών Παύλο. Ήταν συνεπιβάτης του πλοίου το οποίο ναυάγησε (Πράξ. 28,2) και έφτασε μαζί του στις Συρακούσες και τους Ποτιόλους (Πράξ. 28,12-26).Όπως αναφέρει στις επιστολές ο Παύλος ήταν μαζί του και στη φυλακή στη Ρώμη έως το τέλος της ζωής του Αποστόλου. Το όνομα του Λουκά αναφέρει ο Παύλος στις επιστολές του Προς Κολοσσαείς (4,14) και Προς Φιλήμονα (24). Στη δεύτερη επιστολή προς Τιμόθεο (Τιμ. δ’, 11) ο Λουκάς αναφέρεται ο ως μόνος παραμείνας συνεργάτης γράφει: "Λουκάς εστί μόνος μετ’ εμού". Δέσμιος ο Παύλος στη φυλακή της Ρώμης, γράφει προς τους Κολασσαείς: «Ασπάζεται υμάς Λουκάς ο ιατρός ο αγαπητός» (Κολ. δ΄ 14).

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση ο Λουκάς συνέχισε το αποστολικό του έργο με περιοδείες στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία, Μακεδονία, Αχαΐα, Βοιωτία κ.α.

Στο πέμπτο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στις Πράξεις των Αποστόλων, ο Άγιος Λουκάς περιγράφει την δράση των Αποστόλων και γεγονότα της αρχαίας Ελλάδας.

Μεγάλη είναι η προσφορά του στην Εκκλησία. Εκτός από το κηρυκτικό έργο, πρόσφερε και δυο γραπτά κείμενα. Το Ιερό Ευαγγέλιο ( κατά Λουκά ) και τις Πράξεις των Αποστόλων. Το ευαγγέλιό του είναι το τρίτο κατά σειρά συγγραφής .Είναι το μόνο Ευαγγέλιο που αναφέρεται σε γεγονότα πριν από την γέννηση του Κυρίου δηλ. την εμφάνιση του Αγγέλου στον Ζαχαρία, στον Ευαγγελισμό, την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ .Το "μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριο..." κι άλλα περιστατικά από την παιδική ηλικία του Ιησού Χριστού, τα γνωρίζομε μόνο από το Ευαγγέλιο του Αγίου Λουκά. Διακρίνεται στο Ευαγγέλιό του το μεγάλο χάρισμα του Λουκά ως Ιστορικού. Ονομάζεται και «Ευαγγελιστής της Παναγίας», γιατί εκτός των ανωτέρω αναφέρεται και σε άλλες πληροφορίες για την παιδική ζωή του Χριστού.

Σύμφωνα με τον Ωριγένη ο Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιό του για τους «εξ εθνών» Χριστιανούς και το έστειλε στον ηγεμόνα της Αχαΐας «κράτιστο Θεόφιλο», που ήταν εθνικός. Ο Θεόφιλος μετά από αυτό απαρνήθηκε τα είδωλα και έγινε Χριστιανός. Το «πνεύμα» του Ευαγγελίου του Λουκά αντικατοπτρίζεται στον λόγο του Κυρίου: “κηρυχθήναι επί τω ονόματι αυτού μετάνοιαν και άφεσιν αμαρτιών εις πάντα τα έθνη, αρξάμενον από Ιερουσαλήμ” (κδ΄47).

Το ευαγγέλιο του Λουκά ξεχωρίζει για την συμπερίληψη των γυναικών στην αφήγηση αναφερόμενες ως μαθήτριες του Χριστού. Αξιοσημείωτα παραδείγματα οι αδελφές Μάρθα και η Μαρία και η αμαρτωλή γυναίκα με το μύρο που άλειψε τα πόδια του Χριστού. Αναδεικνύει παραβολές όπως του Καλού Σαμαρείτη (που φανερώνει ότι η εκδήλωση προς τον πλησίον δεν εμποδίζεται από θρησκευτικά ή φυλετικά κριτήρια) και η παραβολή του Λαζάρου για την αντιστροφή των ρόλων στην επίγεια ζωή και στην ουράνια εξ αιτίας της συμπεριφοράς στη γη έναντι των πτωχών και αδυνάτων.

Υπήρξε άριστος ζωγράφος και είναι ο πρώτος ο οποίος ζωγράφισε την Παναγία και με τον Χριστό στην αγκαλιά. Ζωγραφίζοντας τρεις εικόνες τις πήγε να τις δει η Παναγία και να του πει αν της αρέσουν. Τις έδειξε λέγοντας : ««Εί αρετόν αυτή εστίν». Η Παναγία του απαντά: «Η χάρις του υπ’ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». Γνωστό το τροπάριο : «άλαλα τα χείλη των ασεβών των μη προσκυνούντων την εικόνα σου τη σεπτή την ιστοριθείσα υπό του Αποστόλου Λουκά ιερωτάτου, την οδηγήτριαν».

Λειτουργικά κείμενα

Απολυτίκιον

Ἀπόστολε Ἅγιε, καὶ Εὐαγγελιστὰ Λουκᾶ, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.

Έτερον Ἀπολυτίκιον.

Ακέστωρ σοφώτατος, Ἱερομύστα Λουκᾶ, ζωγράφος πανάριστος, τῆς Θεοτόκου Μητρός, ἐδείχθης Ἀπόστολε, ἔγραψας μάκαρ, λόγους, διὰ πνεύματος θείου, ἔδωκας ἐννοῆσαι, συγκατάβασιν ἄκραν, Χριστοῦ τῆς παρουσίας, διὸ πρέσβευε σωθήναι ἠμᾶς.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Λουκᾶν τὸν θεηγόρον καὶ τοῦ Παύλου συνέκδημον καὶ Εὐαγγελίου τοῦ τρίτου συγγραφέα θεόπνευστον, ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν, πιστοί, ὡς ἄξιον ἐργάτην τοῦ Χριστοῦ. Τῷ φωτι γὰρ τοῦ Κυρίου καταυγασθεὶς μετέδωκε φῶς τῷ κόσμῳ. Γράψας τὰς θαυμαστὰς παραβολάς, σύστασιν ἐκκλησίας τε τῇ ἐπελεύσει τοῦ πνεύματος ἱστορησάμενος.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Τόῦ Σωτῆρος Καλλιτέχνήσας παραβολάς και τά θαύματα, καί τῶν Ἀποστόλων τάς Πράξεις κοσμήσας, τῆς Θεοτόκου τἠν εἰκόνα ἐζωγράφησας. Εἰς πόλιν δέ Θηβαίων κηρύξας τἠν άλἠθειαν͵ ἐν εκείνῃ ὑπὲρ ταύτης ἐμαρτύρησας, καί τήν ψυχήν τῷ Κυρίῳ παραδέδωκας. Διό πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ ψυχῶν τέ καί σωμάτων ἰατρέ Λουκᾶ Εὐαγγελιστά Θεόπνευστε σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Κοντάκιον

Μαθητὴς γεvόμενος τοῦ Θεοῦ Λόγου, σὺν τῷ Παύλῳ ἅπασαν, ἐφωταγώγησας τὴv γῆν, καὶ τὴν ἀχλὺν ἀπεδίωξας, τὸ θεῖον γράψας, Χριστοῦ Εὐαγγέλιον.

Ὁ Οίκος

Ὡς ἰατρὸς καὶ μαθητὴς Λουκᾶ ἠγαπημένος, μυστικῇ χειρουργίᾳ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς μου, καὶ τὰ τοῦ σώματος ὁμοῦ ἴασαι, καὶ δὸς μοι κατὰ πάντα εὐεκτεῖν, καὶ σοῦ τὴν παναοίδιμον γηθόμενος γεραίρειν πανήγυριν, ὄμβροις τε δακρύων, ἀντὶ μύρων τὸ σεπτόν σου καὶ πάντιμον σῶμα καταβρέχειν· ὡς στήλη γὰρ ζωῆς ἐγγεγραμμένη τῷ ναῷ τῷ θαυμαστῷ τῶν Ἀποστόλων πᾶσιν ἐκφώνει, καθάπερ καὶ σὺ τὸ πρῶτον, τὸ θεῖον γράψας Χριστοῦ Εὐαγγέλιον.

Μυργιώτης Παναγιώτης

Μαθηματικός