Το
σωματικό βάρος που θα πάρει μία γυναίκα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να
επηρεάσει την άμεση και την μακροπρόθεσμη υγεία τόσο της ίδιας όσο και του
μωρού της.
Αν και
η εγκυμοσύνη δεν είναι κατάλληλη εποχή για να χάσει η γυναίκα τα περιττά της
κιλά, δεν πρέπει να την χρησιμοποιεί ούτε ως δικαιολογία για να τρώει όσο και
ό,τι θέλει. Οι πρόσθετες θερμίδες που θα χρειαστεί εξαρτώνται από διάφορες
παραμέτρους, όπως ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) πριν την εγκυμοσύνη, ο ρυθμός
με τον οποίο αυξάνεται το βάρος της στην πορεία της εγκυμοσύνης, η ηλικία και η
όρεξή της. Το σίγουρο είναι πως όλες οι έγκυοι πρέπει να τρώνε καθημερινά
θρεπτικά τρόφιμα, καθώς και ότι στην πορεία της κυήσεως μπορεί να χρειασθούν
συμπληρώματα βιταμινών ή/και ιχνοστοιχείων, τα οποία θα συστήσει ο μαιευτήρας
τους.
«Πολλές
γυναίκες αρχίζουν την εγκυμοσύνη με λίγα ή πολλά περιττά κιλά ή/και παίρνουν
περισσότερο βάρος απ’ όσο είναι καλό για την υγεία τους», λέει ο
μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc,
ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of
Life-ΙΑΣΩ.
«Μελέτες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα να παρουσιαστούν επιπλοκές
της κύησης και του τοκετού είναι χαμηλότερες όταν η αύξηση του σωματικού βάρους
της εγκύου δεν υπερβαίνει κάποια όρια. Η παχυσαρκία στην εγκυμοσύνη είναι
ριψοκίνδυνη για τη μητέρα και το μωρό, αφού αυξάνει τις πιθανότητες για διαβήτη
κύησης, υπέρταση κύησης, καισαρική τομή, γενετικές ανωμαλίες ή ακόμα και θάνατο
του εμβρύου. Επιπρόσθετα, αν η γυναίκα είναι παχύσαρκη έγκυος, το παιδί της
έχει αυξημένη πιθανότητα να γίνει παχύσαρκο όταν μεγαλώσει».
Για
όλους αυτούς τους λόγους, οι διεθνείς υγειονομικοί οργανισμοί όπως το Institute
of Medicine των ΗΠΑ έχουν εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για την αύξηση του
βάρους στην εγκυμοσύνη, με βάση τον ΔΜΣ της γυναίκας.
Ο ΔΜΣ
υπολογίζεται όταν διαιρεθεί το νυν βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους σε
μέτρα (kg/m2). Αναλόγως με το πηλίκο, το σωματικό βάρος ταξινομείται ως εξής:
* Κάτω
από 18,5 = λιποβαρές άτομο (επικίνδυνα χαμηλό σωματικό βάρος)
* Από
18,5 έως 24,9 = φυσιολογικό βάρος
* Από
25 έως 29,9 = υπέρβαρο άτομο
* Από
30 και πάνω = παχυσαρκία
Τα όρια
της αύξησης του βάρους της γυναίκας που κυοφορεί ένα έμβρυο είναι (για
τελειόμηνη κύηση):
* Αν
είναι λιποβαρής: 13 έως 18 κιλά
* Αν
έχει φυσιολογικό βάρος: 11 έως 16 κιλά
* Αν
είναι υπέρβαρη: 7 έως 11 κιλά
* Αν
είναι παχύσαρκη: 5 έως 9 κιλά
Για τις
γυναίκες που κυοφορούν δίδυμα, μοιραία συνιστώνται περισσότερα κιλά:
* Για
όσες έχουν φυσιολογικό βάρος: 17 έως 24 κιλά
* Για
όσες είναι υπέρβαρες: 14 έως 23 κιλά
* Για
τις παχύσαρκες: 11 έως 19 κιλά.
Ωστόσο
δεν έχουν εκδοθεί οδηγίες για τις λιποβαρείς γυναίκες που κυοφορούν δίδυμα.
Οι
θερμίδες
«Σε
γενικές γραμμές, οι έγκυοι χρειάζονται μεταξύ 2.200 και 2.900 θερμίδες την
ημέρα. Ωστόσο δεν πρέπει να φθάνουν μονομιάς σε αυτές τις θερμίδες, αλλά να
αυξάνουν σταδιακά, καθώς μεγαλώνει το μωρό, όσες καταναλώνουν», λέει ο Δρ.
Βασιλόπουλος.
Πρακτικά
αυτό σημαίνει ότι κατά το πρώτο τρίμηνο της κυήσεως ουσιαστικά δεν θα αυξήσουν
τις θερμίδες που τρώνε. Το δεύτερο όμως θα τρώνε κατά μέσον όρο 340 θερμίδες
περισσότερες την ημέρα και το τρίτο τρίμηνο, όταν πια η σωματική ανάπτυξη του
μωρού είναι ραγδαία, θα τρώνε 450 θερμίδες περισσότερες την ημέρα.
Οι
αριθμοί αυτοί δεν είναι απόλυτοι, αφού και πάλι εξαρτώνται από τον ΔΜΣ της
γυναίκας πριν μείνει έγκυος και τις ποσότητες της τροφής που συνήθιζε να τρώει.
Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσθετες θερμίδες πρέπει να προέρχονται από θρεπτικά
τρόφιμα, όπως οι άπαχες πρωτεΐνες (π.χ. ψάρια, πουλερικά, άπαχο κρέας), τα
δημητριακά ολικής αλέσεως, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρούτα και τα
λαχανικά. Αντιθέτως, οι έγκυοι πρέπει να αποφεύγουν να προσθέτουν θερμίδες στην
ημερήσια διατροφή τους από τρόφιμα με πολλά λιπαρά, αλάτι ή/και ζάχαρη, όπως τα
αναψυκτικά με ζάχαρη, τα γλυκά, τα τηγανητά, τα πρόχειρα φαγητά, τα αλμυρά σνακ
κ.λπ.
Όσες
έγκυοι, τέλος, θέλουν να διατηρήσουν υπό έλεγχο την αύξηση του σωματικού βάρους
λόγω της κύησης, και με την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσει ο μαιευτήρας
τους, μπορούν να φροντίσουν να είναι δραστήριες.
«Οι
ισχύουσες οδηγίες για τις υγιείς εγκύους με ομαλή εγκυμοσύνη, δίχως επιπλοκές
και δυνητικούς κινδύνους, συνιστούν 30 λεπτά ήπιας άσκησης τις περισσότερες
ημέρες της εβδομάδας», εξηγεί ο Δρ Βασιλόπουλος. «Το περπάτημα και το κολύμπι
είναι δύο από τις καλύτερες επιλογές, ενώ πιο πολύπλοκες ή έντονες ασκήσεις
συνιστώνται μόνον σε όσες συνήθιζαν να γυμνάζονται συστηματικά επί πολύ καιρό
πριν τη σύλληψη».
