Η κατασκευή του ΧΥΤΑ Ελληνικού Ιωαννίνων, σε συνδυασμό με την κατασκευή του εργοστασίου Επεξεργασίας Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) στην Ήπειρο, τη μελέτη του οποίου μόλις την περασμένη Παρασκευή ανέθεσε η Περιφέρεια σε σύμπραξη μελετητικών γραφείων, αποτελεί από τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί τα τελευταία χρόνια στην εδαφική μας περιφέρεια.
Οι αντιδράσεις που υπάρχουν είναι κατανοητές, οι ενστάσεις και οι καλόπιστες προτάσεις που διατυπώνονται λαμβάνονται υπόψη, ωστόσο τα δύο έργα πρέπει και θα προχωρήσουν, με τις όποιες βελτιώσεις απαιτηθούν, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις των επιστημόνων, που είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να τις υποδείξουν.
Η πολιτικοποίηση τεχνικών ζητημάτων δεν ωφελεί σε τίποτε, αντίθετα περιπλέκει την κατάσταση και επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο. Ο ΧΥΤΑ Ελληνικού, αποτελεί μάλιστα χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς εξαιτίας πολιτικών παρεμβάσεων και διακοπής των εργασιών, η Ελληνική Πολιτεία, υποχρεώθηκε και κατέβαλλε σε περίοδο οξύτατης οικονομικής κρίσης στον εργολάβο το ποσό των 845.549 ευρώ για σταλίες. Τέτοια λάθη δεν μπορεί και δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται.
Η Περιφέρεια Ηπείρου, ανέλαβε την αρμοδιότητα του έργου του ΧΥΤΑ Ελληνικού την 1η Ιουλίου 2011 με τη ένταξη σε αυτή των υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας. Το έργο «παρελήφθη» στη φάση της λεγόμενης «δοκιμαστικής λειτουργίας». Έκτοτε με το ίδιο ουσιαστικό προσωπικό (κύριος του έργου, προϊσταμένη Αρχή, Διευθύνουσα Υπηρεσία, Επίβλεψη), η Περιφέρεια έχει την ευθύνη παρακολούθησης του έργου.
Το συγκεκριμένο είναι ιδιόμορφο τεχνικό και περιβαλλοντικό έργο και η περαίωσή του περιλαμβάνει όχι μόνο το κατασκευαστικό κομμάτι, αλλά και το λειτουργικό του, με την παρέλευση της 6μηνης περιόδου της δοκιμαστικής του λειτουργίας κατά την οποία προβλέπεται να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις, παρεμβάσεις και ρυθμίσεις που θα απαιτηθούν προκειμένου να επιτελέσει το σκοπό του και να τηρηθούν στο ακέραιο οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι.
Στο πλαίσιο αυτό αντιμετωπίζεται και η εξέταση του φαινόμενου ρύπανσης απορροών της περιοχής του έργου. Η Περιφέρεια, με την εμφάνισή του, αντέδρασε άμεσα, τόσο δια των υπηρεσιών της, όσο και σε συνεργασία με άλλες συναφείς με το φαινόμενο υπηρεσίες, όπως το ΙΓΜΕ και το Γενικό Χημείο του Κράτους. Με απόφαση του Περιφερειάρχη, συγκροτήθηκε Επιστημονική Επιτροπή, από καταξιωμένους επιστήμονες και συγχρόνως υπηρεσιακούς παράγοντες, αλλά (ιδιαίτερα σημαντικό) και μέλη της τοπικής μας κοινωνίας.
Η εντολή που δόθηκε στην Επιστημονική Επιτροπή από τον Περιφερειάρχη, όπως αναφέρεται ρητά στην απόφαση συγκρότησής της, ήταν «στο συντομότερο δυνατό χρόνο, σε συνεργασία με τους συναρμόδιους Φορείς να λάβει τις προσήκουσες αποφάσεις για την εξάλειψη του φαινόμενου, την αποκατάσταση τυχόν αστοχιών και την επαναφορά του έργου στην εύρυθμη λειτουργία του».Η Επιστημονική Επιτροπή εργάστηκε με απόλυτη διαφάνεια και με πλήρη ενημέρωση των εμπλεκομένων φορέων (Δήμος Βορείων Τζουμέρκων, κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του ΧΥΤΑ, ΦΟΔΣΑ, Επιστημονικοί συνεργάτες τους, ανάδοχος), όπως οι ίδιοι μπορούν να επιβεβαιώσουν.
Τούτο άλλωστε προκύπτει από την Έκθεση της Επιτροπής, στην οποία καταγράφονται όλες οι ενέργειες της και όλη η τεκμηρίωση και επιστημονική αξιολόγηση των ευρημάτων της.
Η Διοίκηση της Περιφέρειας, εκτιμώντας την αρτιότητα της Έκθεσης, πιστεύει ότι η Επιτροπή επιτέλεσε κατά τον καλύτερο τρόπο το σκοπό της και πλέον είναι η ώρα να εμπιστευτεί ο ένας τον άλλο. Να επισημάνουμε τις ενδεχόμενες αστοχίες και να συμβάλλουμε καλόπιστα στην επίλυσή τους. Το έργο πρέπει να λειτουργήσει όπως προβλέπεται από τους νόμους, την επιστήμη και την αποκτηθείσα εμπειρία και πρακτική, γιατί αυτό είναι συμφέρον για όλους μας.
Το πρόβλημα που παρουσιάστηκε αποτελεί μια προειδοποίηση προς όλους και κυρίως προς εκείνους που θα κληθούν να το διαχειριστούν στο μέλλον. Ειδικότερα για το ΦΟΔΣΑ, ο οποίος πρέπει να αντιμετωπίσει τόσο το ΧΥΤΑ, όσο και το εργοστάσιο Α.Σ.Α. ως δικά του έργα και ως εργαλεία ανάπτυξης.
Είναι σαφές ότι οι ευθύνες για την εμφάνιση του συγκεκριμένου προβλήματος θα αξιολογηθούν, θα επιμεριστούν και θα αποδοθούν όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις.
Εκείνο που προέχει σήμερα – και πρέπει να συμβάλλουμε όλοι σ΄ αυτό – είναι να γίνουν οι περαιτέρω υπολειπόμενες ενέργειες και ανάλογες επεμβάσεις προς την εξάλειψη του φαινόμενου και την αποκατάσταση ελλείψεων ή ενδεχόμενων αστοχιών, ώστε το έργο να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει σύμφωνα με τους στόχους, που, επαναλαμβάνουμε, εξυπηρετεί το κοινωνικό σύνολο.
Η προσπάθεια αυτή είναι κοινή και δεν έχουν θέση κανενός είδους αντιπαλότητες.
Ο Περιφερειάρχης κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, αισθάνεται την υποχρέωση να συγχαρεί τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, για το δύσκολο έργο που ανέλαβαν και έφεραν σε πέρας με μεγάλη επιμέλεια και άρτια επιστημονικό τρόπο, που ανάλογό του είναι αμφίβολο αν έχει αναληφθεί για αντίστοιχα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί σε άλλους ΧΥΤΑ στην Ελλάδα.
Οι αντιδράσεις που υπάρχουν είναι κατανοητές, οι ενστάσεις και οι καλόπιστες προτάσεις που διατυπώνονται λαμβάνονται υπόψη, ωστόσο τα δύο έργα πρέπει και θα προχωρήσουν, με τις όποιες βελτιώσεις απαιτηθούν, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις των επιστημόνων, που είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να τις υποδείξουν.
Η πολιτικοποίηση τεχνικών ζητημάτων δεν ωφελεί σε τίποτε, αντίθετα περιπλέκει την κατάσταση και επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο. Ο ΧΥΤΑ Ελληνικού, αποτελεί μάλιστα χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς εξαιτίας πολιτικών παρεμβάσεων και διακοπής των εργασιών, η Ελληνική Πολιτεία, υποχρεώθηκε και κατέβαλλε σε περίοδο οξύτατης οικονομικής κρίσης στον εργολάβο το ποσό των 845.549 ευρώ για σταλίες. Τέτοια λάθη δεν μπορεί και δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται.
Η Περιφέρεια Ηπείρου, ανέλαβε την αρμοδιότητα του έργου του ΧΥΤΑ Ελληνικού την 1η Ιουλίου 2011 με τη ένταξη σε αυτή των υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας. Το έργο «παρελήφθη» στη φάση της λεγόμενης «δοκιμαστικής λειτουργίας». Έκτοτε με το ίδιο ουσιαστικό προσωπικό (κύριος του έργου, προϊσταμένη Αρχή, Διευθύνουσα Υπηρεσία, Επίβλεψη), η Περιφέρεια έχει την ευθύνη παρακολούθησης του έργου.
Το συγκεκριμένο είναι ιδιόμορφο τεχνικό και περιβαλλοντικό έργο και η περαίωσή του περιλαμβάνει όχι μόνο το κατασκευαστικό κομμάτι, αλλά και το λειτουργικό του, με την παρέλευση της 6μηνης περιόδου της δοκιμαστικής του λειτουργίας κατά την οποία προβλέπεται να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις, παρεμβάσεις και ρυθμίσεις που θα απαιτηθούν προκειμένου να επιτελέσει το σκοπό του και να τηρηθούν στο ακέραιο οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι.
Στο πλαίσιο αυτό αντιμετωπίζεται και η εξέταση του φαινόμενου ρύπανσης απορροών της περιοχής του έργου. Η Περιφέρεια, με την εμφάνισή του, αντέδρασε άμεσα, τόσο δια των υπηρεσιών της, όσο και σε συνεργασία με άλλες συναφείς με το φαινόμενο υπηρεσίες, όπως το ΙΓΜΕ και το Γενικό Χημείο του Κράτους. Με απόφαση του Περιφερειάρχη, συγκροτήθηκε Επιστημονική Επιτροπή, από καταξιωμένους επιστήμονες και συγχρόνως υπηρεσιακούς παράγοντες, αλλά (ιδιαίτερα σημαντικό) και μέλη της τοπικής μας κοινωνίας.
Η εντολή που δόθηκε στην Επιστημονική Επιτροπή από τον Περιφερειάρχη, όπως αναφέρεται ρητά στην απόφαση συγκρότησής της, ήταν «στο συντομότερο δυνατό χρόνο, σε συνεργασία με τους συναρμόδιους Φορείς να λάβει τις προσήκουσες αποφάσεις για την εξάλειψη του φαινόμενου, την αποκατάσταση τυχόν αστοχιών και την επαναφορά του έργου στην εύρυθμη λειτουργία του».Η Επιστημονική Επιτροπή εργάστηκε με απόλυτη διαφάνεια και με πλήρη ενημέρωση των εμπλεκομένων φορέων (Δήμος Βορείων Τζουμέρκων, κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του ΧΥΤΑ, ΦΟΔΣΑ, Επιστημονικοί συνεργάτες τους, ανάδοχος), όπως οι ίδιοι μπορούν να επιβεβαιώσουν.
Τούτο άλλωστε προκύπτει από την Έκθεση της Επιτροπής, στην οποία καταγράφονται όλες οι ενέργειες της και όλη η τεκμηρίωση και επιστημονική αξιολόγηση των ευρημάτων της.
Η Διοίκηση της Περιφέρειας, εκτιμώντας την αρτιότητα της Έκθεσης, πιστεύει ότι η Επιτροπή επιτέλεσε κατά τον καλύτερο τρόπο το σκοπό της και πλέον είναι η ώρα να εμπιστευτεί ο ένας τον άλλο. Να επισημάνουμε τις ενδεχόμενες αστοχίες και να συμβάλλουμε καλόπιστα στην επίλυσή τους. Το έργο πρέπει να λειτουργήσει όπως προβλέπεται από τους νόμους, την επιστήμη και την αποκτηθείσα εμπειρία και πρακτική, γιατί αυτό είναι συμφέρον για όλους μας.
Το πρόβλημα που παρουσιάστηκε αποτελεί μια προειδοποίηση προς όλους και κυρίως προς εκείνους που θα κληθούν να το διαχειριστούν στο μέλλον. Ειδικότερα για το ΦΟΔΣΑ, ο οποίος πρέπει να αντιμετωπίσει τόσο το ΧΥΤΑ, όσο και το εργοστάσιο Α.Σ.Α. ως δικά του έργα και ως εργαλεία ανάπτυξης.
Είναι σαφές ότι οι ευθύνες για την εμφάνιση του συγκεκριμένου προβλήματος θα αξιολογηθούν, θα επιμεριστούν και θα αποδοθούν όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις.
Εκείνο που προέχει σήμερα – και πρέπει να συμβάλλουμε όλοι σ΄ αυτό – είναι να γίνουν οι περαιτέρω υπολειπόμενες ενέργειες και ανάλογες επεμβάσεις προς την εξάλειψη του φαινόμενου και την αποκατάσταση ελλείψεων ή ενδεχόμενων αστοχιών, ώστε το έργο να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει σύμφωνα με τους στόχους, που, επαναλαμβάνουμε, εξυπηρετεί το κοινωνικό σύνολο.
Η προσπάθεια αυτή είναι κοινή και δεν έχουν θέση κανενός είδους αντιπαλότητες.
Ο Περιφερειάρχης κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, αισθάνεται την υποχρέωση να συγχαρεί τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, για το δύσκολο έργο που ανέλαβαν και έφεραν σε πέρας με μεγάλη επιμέλεια και άρτια επιστημονικό τρόπο, που ανάλογό του είναι αμφίβολο αν έχει αναληφθεί για αντίστοιχα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί σε άλλους ΧΥΤΑ στην Ελλάδα.
