Αυχένας: Είναι ο ενδαρθρικός κριγμός επικίνδυνος;

Αθώος και ακίνδυνος είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ο ανώδυνος κριγμός στις αρθρώσεις του αυχένα και γενικά της σπονδυλικής στήλης. Οι μέχρι σήμερα γνώσεις μας για το γνωστό “κρακ” που ακούγεται από τον αυχένα όταν ασκείται πίεση στις αρθρώσεις του βεβαιώνουν την απουσία λόγου ανησυχίας. Ωστόσο, υπάρχουν μερικές εξαιρέσεις που καθιστούν τον κριγμό, δηλαδή τον έντονο ξηρό και επαναλαμβανόμενο ήχο από την άρθρωση, ως ένδειξη ενός μεγαλύτερου προβλήματος που χρήζει διερεύνησης.

«Ο αυχένας αποτελείται από διάφορες δομές οι οποίες συνδέουν τους σπονδύλους μεταξύ τους. Μεταξύ αυτών είναι οι ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις, οι οποίες βρίσκονται στο πίσω μέρος των σπονδύλων. Προσφέρουν ελαστικότητα στη σπονδυλική στήλη, επιτρέπουν την κάμψη και τη στροφή του σώματος. Επιπροσθέτως, προστατεύουν από την σπονδυλολίσθηση. Κάθε άρθρωση περιβάλλεται από ένα θύλακα, ο οποίος τη λιπαίνει, καθώς και από ένα αριθμό συνδέσμων οι οποίοι της παρέχουν σταθερότητα. Ο θύλακας, εκτός από λιπαντικό υγρό, περιέχει οξυγόνο, άζωτο και διοξείδιο του άνθρακα. Από τις αλλαγές των υδροστατικών πιέσεων εντός του αρθρικού υγρού δημιουργούνται μικροσκοπικές φυσαλίδες. Όταν αυτές σκάσουν κατά την άσκηση πίεσης στην άρθρωση, παράγεται ο χαρακτηριστικός ήχος κρακ. Ο μηχανισμός είναι γνωστός ως σπηλαίωση», μας εξηγεί ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης, Διευθυντής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής στήλης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, Δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής.

Η σκόπιμη κάμψη ή στροφή του αυχένα προκειμένου να προκληθεί κριγμός συνηθίζεται από ορισμένους ανθρώπους, καθώς νοιώθουν ότι χαλαρώνουν την ένταση στην περιοχή. Ωστόσο, η πολύ συχνή  επανάληψη αυτής της πρακτικής ενέχει τον κίνδυνο υπερβολικής διάτασης των συνδέσμων, οπότε αυτοί μπορεί να μην είναι σε θέση να παρέχουν τη σταθερότητα που χρειάζονται οι αρθρώσεις για να διατηρήσουν την κατάλληλη ευθυγράμμιση. Σε άτομα που πάσχουν από βαρειά αρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα ή και οστεοπόρωση, αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται, διότι μπορεί να προκληθεί μερική εξάρθρωση των μικρών αυτών αρθρώσεων ή ακόμα και κατάγματα στα οστεόφυτα και στους σπονδύλους.

Βέβαια, αυτός δεν είναι ο μοναδικός λόγος πρόκλησης ήχων στις αρθρώσεις του αυχένα και γενικότερα της σπονδυλικής στήλης. Ο κριγμός μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία ή βλάβη στις αυχενικές αρθρώσεις, η οποία μπορεί να έχει προκύψει από οξύ τραυματισμό ή από απλή εκφύλισή τους με το πέρασμα των ετών.

«Εκτός από τη σπηλαίωση, ένας άλλος λόγος που μπορεί να ακουστεί ήχος από την άρθρωση είναι η ρήξη συνδέσμου. Η ρήξη προκαλείται από απότομη υπερέκταση ενός συνδέσμου και αποκόλλησή του από την επιφάνεια του οστού ή του χόνδρου. Ωστόσο, ο ήχος λόγω ρήξης δεν επαναλαμβάνεται και τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από πόνο και άλλα συμπτώματα. Κριγμός ενδεχομένως να προκληθεί και από έναν φθαρμένο χόνδρο που περιβάλλει μια σπονδυλική άρθρωση. Η φθορά του μπορεί να είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής χρήσης ή/και επακόλουθο της γήρανσης. Ο ασθενής έχει την αίσθηση ότι ο αυχένας τρίζει και ακούει ήχους που μοιάζουν με κρακ, εξαιτίας της τριβής των οστών της άρθρωσης μεταξύ τους», διευκρινίζει ο Δρ. Σταραντζής. Η αυχενική σπονδύλωση, όπως ονομάζεται επιστημονικά η αρθρίτιδα στον αυχένα, είναι εξαιρετικά συχνή. Σύμφωνα με στοιχεία, πάνω από το 85% των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών υποφέρουν από τα συμπτώματα που συνήθως προκαλεί.

Σε γενικές γραμμές όταν ο κριγμός πρωτοεμφανίζεται οι ειδικοί είναι καθησυχαστικοί και δεν επιβάλλουν τη διενέργεια εξετάσεων για την εύρεση της αιτίας που τον προκαλεί. Επιτακτική, όμως, καθίσταται η ανάγκη ελέγχου όταν συνοδεύεται από πόνο ή οίδημα, διότι μπορεί να υποδεικνύει οστεοαρθρίτιδα ή κάποια άλλη πάθηση στις αρθρώσεις του αυχένα. Επίσης, διερεύνησης χρήζει ο μόνιμος (ή σχεδόν μόνιμος) σε συγκεκριμένη κίνηση κριγμός, ή όταν έχει προηγηθεί τραυματισμός ή χειρουργική επέμβαση στο σημείο. Τότε, ο ορθοπαιδικός προχωρά σε κλινική εξέταση που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τη σκόπιμη πρόκληση του κριγμού προκειμένου να αναπαραχθεί ο υπό διερεύνηση ήχος. Ενδεχομένως να απαιτηθούν απεικονιστικές εξετάσεις (μαγνητική ή αξονική τομογραφία), ώστε να ελεγχθούν οι μαλακοί ιστοί της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

«Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αλλά και της αιτίας που προκαλεί τον κριγμό υπάρχουν τόσο συντηρητικές όσο και χειρουργικές θεραπείες. Η υιοθέτηση, όμως, ορισμένων καλών συνηθειών επί καθημερινής βάσεως από τους ίδιους τους ασθενείς θα μπορούσε να λειτουργήσει τόσο θεραπευτικά όσο και προληπτικά. Καθοριστικής σημασίας είναι η άσκηση για τη διατήρηση της ευελιξίας των μυών που περιβάλλουν την άρθρωση, η καλή στάση του σώματος, που σημαίνει να υπάρχει σωστή ευθυγράμμιση του κεφαλιού με τον ώμο, και η σωστή στήριξή του κατά τη διάρκεια του ύπνου με ένα ανατομικό μαξιλάρι», καταλήγει ο Δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής.