Πονόλαιμος: Πού μπορεί να οφείλεται;

Νιώθετε ότι όταν καταπίνετε, έχετε καρφιά στο λαιμό σας; 

Ο  πόνος  μπορεί να είναι δυνατός και να κάνει αδύνατη την λήψη τροφής ή υγρών; Οι ενοχλήσεις στο λαιμό γίνονται συχνά αντιληπτές σαν γδάρσιμο και ξηρότητα στην αρχή. 

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να αυξηθούν και να οδηγήσουν σε πόνο, ερυθρότητα, οίδημα, βήχα, θερμότητα, δυσκαταποσία, κνησμό, φαγούρα, βραχνάδα και αφωνία. Συνήθως δεν διαρκούν πολύ, αλλά είναι μία άβολη και ενοχλητική κατάσταση, επισημαίνει η Ανατολή Παταρίδου, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος,

κεφαλής και τραχήλου – Παιδο ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτιδα του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ/ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr)

Ο πονόλαιμος,  είναι ο πόνος στο οπίσθιο τοίχωμα του φάρυγγα που εμφανίζεται με ή χωρίς την κατάποση. O πονόλαιμος συνδέεται τις περισσότερες φορές με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού και, παρά την καθιερωμένη άποψη ότι οφείλεται σε βακτήρια, έχει αποδειχθεί ότι η συχνότερη αιτία του είναι οι ιοί. Για παράδειγμα, οι ρινοϊοί ευθύνονται για το 30-50% όλων των κρυολογημάτων, συχνό σύμπτωμα των οποίων είναι ο πονόλαιμος. 

Τα βακτήρια μπορεί να προκαλέσουν επίσης πονόλαιμο. Έχει αποδειχθεί όμως, ότι ευθύνονται μόνο  για το 20% των περιπτώσεων. Όταν τα βακτήρια ευθύνονται για την πρόκληση φαρυγγίτιδας, το πιο κοινό αίτιο είναι ο στρεπτόκοκκος. 

Ξηρότητα πάντως του λαιμού ή και φαρυγγίτιδα μπορούν να προκαλέσουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η υψηλή υγρασία και η χαμηλή θερμοκρασία δηλαδή το κρύο, η θέρμανση εσωτερικού χώρου, η χρήση air-condition, τα αλλεργιογόνα και η μόλυνση του περιβάλλοντος.

Τις περισσότερες φορές ο πόνος είναι πολύ έντονος το πρωί και βελτιώνεται στη διάρκεια της ημέρας. Ένας ήπιος πονόλαιμος μπορεί να σηματοδοτεί την αρχή κρυολογήματος. Όταν μολύνονται η μύτη ή οι παραρρίνιοι κόλποι, οι εκκρίσεις μαζεύονται πίσω στο λαιμό και τον ερεθίζουν, ιδιαίτερα τη νύχτα. Μπορεί βέβαια να έχει μολυνθεί και ο ίδιος ο λαιμός.

Ένας ενήλικας εμφανίζει πονόλαιμο 2-3 φορές το χρόνο, ενώ τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή, λόγω του ότι το ανοσοποιητικό τους δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως.

Η πιο κοινή αιτία του πονόλαιμου είναι η αμυγδαλοφαρυγγίτιδα, που είναι κατά κύριο λόγο μια ιογενή λοίμωξη. Στο μικρότερο αριθμό των περιπτώσεων προκαλείται από βακτήρια. Σπάνια εμπλέκεται μαζί με το  περιαμυγδαλικό απόστημα ή με την επιγλωττίτιδα. Ένα απόστημα στην περιοχή του φάρυγγα (περιαμυγδαλικό, πλαγιοφαρυγγικό και σε παιδιά οπισθοφαρυγγικό) είναι σπάνιο αλλά είναι μια πολύ επικίνδυνη επιπλοκή που προκαλεί μεγάλο πόνο στο λαιμό, πυρετό, τρισμό (δυσκολία διάνοιξης του στόματος). Το  απόστημα σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αναρροφηθεί, προσθέτει η κα Παταρίδου.

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι μια ακόμα συνήθης βακτηριακή αιτία πονόλαιμου. Επειδή η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί περιστασιακά να οδηγήσει σε ρευματικό πυρετό, όποτε επιβάλλεται χορήγηση αντιβιοτικών. Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα συχνά περιλαμβάνει πυρετό, λευκές πυώδεις πλάκες στο λαιμό και διογκωμένους ή ευαίσθητους τραχηλικούς λεμφαδένες. Τα παιδιά μπορεί να έχουν κεφαλαλγία και στομαχόπονο. Ένας πονόλαιμος είναι λιγότερο πιθανό να είναι στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα εάν αποτελεί τμήμα ενός τυπικού κρυολογήματος (με καταρροή, βουλωμένα αυτιά, βήχα κλπ).

Πονόλαιμος μπορεί να προκληθεί και από κάτι που κολλάει στο λαιμό ή από αλλεργίες (αλλεργική ρινίτιδα). Επίσης, μερικές φορές υγρά από το στομάχι ανεβαίνουν στον λαιμό και κάνουν πονόλαιμο ιδίως το πρωί με συνυπάρξη  κάψιμου ή κόμπου στον λαιμό και βραχνάδα, συμπτώματα δηλαδή της γνωστής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Οι όγκοι του λαιμού, της γλώσσας και του λάρυγγα (αλλά όχι πάντα) σχετίζονται με μακροχρόνια χρήση καπνού και οινοπνεύματος. Ο πονόλαιμος και η δυσκολία στην κατάποση (μερικές φορές με πόνο που αντανακλά στο αυτί) μπορεί να είναι σύμπτωμα τέτοιου όγκου.

Επίσης, η κακή λειτουργία της μύτης οδηγεί σε στοματική αναπνοή καθώς ουσιαστικό και ζωτικό ρόλο στην καλή η κακή λειτουργία της μύτης. Αν ο ασθενής δε μπορεί να έχει μια καλή ποιότητα ζωής, παρά τη φαρμακευτική αγωγή, τότε το χειρουργείο έρχεται να δώσει μεγάλη βοήθεια γιατί καθαρίζει και διανοίγει όλες τις περιοχές της μύτης και των παρραρινίων κόλπων που πάσχουν. Να μην ξεχνάμε όμως, ότι η καθημερινότητα του ανθρώπου που έχει χρόνια  προβλήματα στη μύτη είναι δύσκολη, καθώς, εξαιτίας κάποιου ανατομικού εμποδίου, όπως  στραβό διάφραγμα,  μεγάλες κόγχες , πολύποδες , υπερτροφικές  αμυγδαλές ,  ρίζα της γλώσσας,  παραλλαγές στο σχήμα της επιγλωττίδας,  μεγάλες κύστεις στο λάρυγγα ή στο ρινοφάρυγγα, είναι ευρήματα που φράζουν τη δίοδο του αέρα και προκαλούν δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής και κακή οξυγόνωση του οργανισμού μας, αναφέρει η κα Παταρίδου.

Με την έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση αυτών των  προβλημάτων προλαβαίνει κανείς τα χειρότερα, την εξέλιξη δηλαδή του φαινομένου σε σύνδρομο απνοιών. Με την επέμβαση γίνεται χειρουργική αποκατάσταση της απόφραξης,  η οποία σήμερα χάρη στις μοντέρνες  ενδοσκοπικές τεχνικές και τη ρομποτική χειρουργική  αποκαθιστούν τη βατότητα του ανώτερου αεραγωγού με ανώδυνο τρόπο και εξασφαλίζουν μια άνετη ανάρρωση του ασθενούς και επάνοδό του στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Επειδή όμως ο πονόλαιμος ως πάθηση δεν θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρή, είναι ωστόσο απαραίτητο να επισκεφτείτε τον γιατρό αν:

- δεν μπορείτε να καταπιείτε υγρά,

- έχετε ωταλγία που δεν υποχωρεί,

- έχετε πυρετό πάνω από τρεις μέρες,

- o πονόλαιμος επανεμφανίζεται ή διαρκεί περισσότερες μέρες,

- έχετε παρατεταμένη βραχνάδα ή επαναλαμβανόμενες κρίσεις βραχνάδας,

- έχετε βγάλει ερυθρά εξανθήματα,

- έχετε επίμονο πονόλαιμο  συνοδευόμενο από νυχτερινή έντονη εφίδρωση και ερεθισμένους αδένες,

- ο λαιμός πονάει, ο πόνος δεν υποχωρεί και δεν υπάρχουν συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης,

- οι αδένες στο λαιμό είναι πρησμένοι χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα και το πρήξιμο δεν υποχωρεί αφότου έχει υποχωρήσει ο πονόλαιμος.

Όσο αθώος λοιπόν και αν δείχνει ένας πονόλαιμος, ο ειδικός Ωτορινολαρυγγολόγος μέσα από τον πλήρη ενδοσκοπικό έλεγχο θα αποσαφηνίσει με βεβαιότητα την αιτία του χορηγώντας μας την κατάλληλη αγωγή, καταλήγει η κα Παταρίδου.