Στις 19 Σεπτεμβρίου και σύμφωνα
με ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, η Unesco, σε συνεδρίασή της στο Ριάντ
της Σαουδικής Αραβίας, «αναγνώρισε την εξέχουσα οικουμενική αξία της
αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων, ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και
αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής», ενώ παράλληλα
«αναγνώρισε την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα
προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς». Έτσι στο
Ζαγόρι αναγνωρίζεται η αρχιτεκτονική του παράδοση (κάτι που έχει ήδη γίνει από
το ελληνικό κράτος εδώ και δεκαετίες), εξέλιξη που σίγουρα ενισχύει την
τουριστική δυναμική της περιοχής.
Είναι όλα τόσο απλά και όμορφα;
Πίσω από τις θριαμβολογίες του
Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Ηπείρου, αναδεικνύονται σημαντικά
ζητήματα:
-Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού έρχεται να διαχωρίσει την αρχιτεκτονική αξία της περιοχής από το φυσικό περιβάλλον δίνοντας μια νεοφανή διάσταση στον όρο πολιτισμικό περιβάλλον. Ο φυσικός πλούτος του Ζαγορίου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του πολιτισμικού περιβάλλοντος και ο δομημένος και μη χώρος μετατρέπεται σε πολιτισμικό σύνολο μέσα από την οικειοποίησή του από την κοινωνία που το κατοικεί, ζει και δημιουργεί σ’αυτόν.
-Η UNESCO θέτει μια σειρά από
συστάσεις προς την ελληνική πλευρά – κάτι που σκοπίμως δεν εμφανίζεται στα
επίσημα δελτία τύπου- οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν εντός του 2024: καταγραφή
των παραδοσιακών κτιρίων για τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων, ανάπτυξη ενός
σχεδίου διατήρησης που να αντιμετωπίζει ολιστικά τα γεφύρια, τα παραδοσιακά μονοπάτια και τις
σκάλες, ένταξη στο σχέδιο διαχείρισης ενός οικονομικού προγραμματισμού με
αυστηρά χρονοδιαγράμματα και άμεση υιοθέτηση ολοκληρωμένων μέτρων για την
προστασία του συνόλου του πολιτισμικού και
φυσικού περιβάλλοντος ως μια ολότητα.
-Το ευαίσθητο κριτήριο
προστασίας της βιοποικιλότητας δεν καλύφθηκε
από την ελληνική υποψηφιότητα και η Unesco πρότεινε να εξεταστεί εκ νέου
το ζήτημα σε μελλοντική υποψηφιότητα.
Ρωτάμε, λοιπόν ,την απερχόμενη
περιφερειακή αρχή:
- Ενημέρωσε η Περιφέρεια (και το Υπουργείο Πολιτισμού) για τα
ζητήματα που έχουν προκύψει από οικοδομικές εργασίες που θέτουν σε κίνδυνο
ακριβώς τον πυρήνα όσων αναγνωρίστηκαν από την UNESCO και για τις παραβιάσεις
μιας σειράς κανόνων και νόμων για την προστασία του πολιτισμικού περιβάλλοντος;
- Πώς γίνεται η συνέχιση της κατασκευής οικοδομών έξω από τον
οικισμό του Μεγάλου Πάπιγκου και εντός του Πυρήνα Βίκου του Εθνικού Πάρκου
Βόρειας Πίνδου να συμβάλλουν στο
προστατευόμενο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής;
- Γιατί δεν δίνεται στην δημοσιότητα το σύνολο των αρχικών
σχεδίων και προτάσεων που συντάχθηκαν από ειδικούς επιστήμονες προκειμένου να συγκροτηθεί ο φάκελος της
υποψηφιότητας στην UNESCO,
- Ποιο είναι το σχέδιο διαχείρισης που εκπόνησαν η Περιφέρεια
Ηπείρου και ο Δήμος Ζαγορίου, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες πώς θα
αντιμετωπιστούν η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις
του «μαζικού» τουρισμού, η αξιοποίηση των πόρων για την επισκευή και συντήρηση
των διατηρητέων μνημείων, η διαχείριση των βοσκότοπων, τα προβλήματα που
αφορούν το οδικό δίκτυο, την προσπελασιμότητα, την πρόσβαση των κατοίκων σε υπηρεσίες υγείας κα.
- Ποιες μελέτες- σχέδιο
έχει δρομολογήσει η ΠΕ με τις οποίες θα απαντηθούν οι πολλές και βαρύνουσας
σημασίας συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού;
Προτού, λοιπόν, πανηγυρίσουμε
και συμμεριστούμε την ικανοποίηση της Περιφερειακής αρχής για το επίτευγμα, και
μάλιστα ενόψει των εκλογών, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δοθούν απαντήσεις
στα ερωτήματα που εύλογα προκύπτουν.
