Καρκίνος θυρεοειδούς: Γιατί έχουν αυξηθεί τα περιστατικά;

 

Ολοένα και πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια οι διαγνώσεις περιστατικών καρκίνου του θυρεοειδούς σε ενήλικες και παιδιά σε όλον τον κόσμο. Η αύξηση της επίπτωσης της συγκεκριμένης κακοήθειας έχει διαπιστωθεί ότι είναι μεταξύ των υψηλότερων από κάθε άλλη μορφή καρκίνου σε χώρες και των 5 ηπείρων.

Η άνοδος που παρατηρείται οφείλεται κατά κύριο λόγο στον προσυμπτωματικό έλεγχο του αδένα, όπως έχει διαπιστώσει μια δημοσιευμένη στο JAMA Otolaryngology - Head & Neck Surgery μελέτη. Σε αυτή συμμετείχαν 1.328 ασθενείς, που είχαν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς σε 16 κέντρα των ΗΠΑ, Καναδά, Νότιας Αφρικής και Δανίας. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η εξέταση του θυρεοειδούς σε τακτική βάση βοηθά στην ανίχνευση ασυμπτωματικών, μικρών αλλά και μεγάλων όγκων, που διαφορετικά η ύπαρξή τους δεν θα γινόταν αντιληπτή.

Όμως, δεν είναι μόνο αυτός ο λόγος.

«Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι η πιο συχνή κακοήθεια των ενδοκρινών αδένων, η οποία πλήττει τις γυναίκες τρεις φορές συχνότερα απ’ ότι τους άνδρες. Η υψηλότερη μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τα τελευταία 30 χρόνια έχει καταγραφεί στην Αυστραλία  και στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νορβηγία. Στην Ευρώπη, η κατάσταση δεν διαφοροποιείται, αφού αύξηση έχει διαπιστωθεί σε πολλές από αυτές, όπως στη Δανία και την Ιταλία.

Το ίδιο ισχύει και στην Ασία. Στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνουν ότι έχει σημειωθεί, για παράδειγμα, απότομη αύξηση της επίπτωσης του καρκίνου του θυρεοειδούς στην Κορέα, ιδίως του θηλώδους, που είναι και ο συχνότερος όλων των κακοηθειών του αδένα», επισημαίνει ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, κ. Δημήτρης Λινός.

Ένα παλαιότερο άρθρο στο JAMA Otolaryngology-Head & Neck Surgery απέδειξε ότι και στα παιδιά τα τελευταία χρόνια ο καρκίνος του θυρεοειδούς βρίσκεται σε αύξηση. Αυτή ήταν περίπου 1% ετησίως από το 1973 έως το 2006, ενώ από το 2006 έως το  2013 το ποσοστό εκτοξεύτηκε σε πάνω από 9,5%!

«Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ευκολία πρόσβασης σε υγειονομικές υπηρεσίες των πολιτών που ζουν σε χώρες υψηλού εισοδήματος θα δικαιολογούσε τα υψηλά ποσοστά που παρατηρούνται. Όμως, η αύξηση των περιστατικών καρκίνου του θυρεοειδούς δεν περιορίζεται σε αυτές, αλλά έχει διαπιστωθεί και σε χώρες μεσαίου, ακόμα και χαμηλού εισοδήματος», συμπληρώνει.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η εξέλιξη του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση, πράγματι έχει βοηθήσει στον  εντοπισμό ήπιων καρκίνων του θυρεοειδούς που ενδεχομένως να μην προκαλούσαν κλινικά συμπτώματα ή θάνατο εξ αυτής της αιτίας. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι λόγοι της παρατηρούμενης αύξησης.

Η ακτινοβολία είναι ένας ισχυρός παράγοντας εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς, ιδίως στα παιδιά. Οι εξετάσεις πυρηνικής ιατρικής και οι αξονικές τομογραφίες μπορεί να ευθύνονται για αυξημένο κίνδυνο σε ενήλικες, αφού έχει βρεθεί ότι το 37-85% των καλά διαφοροποιημένων μικροκαρκινωμάτων του θυρεοειδούς θα μπορούσε να σχετίζεται με την υπερβολική έκθεση σε ιατρική ακτινοβολία, ιδίως στους εργαζόμενους σε διαγνωστικές ακτινογραφίες, βοηθούς οδοντιάτρων και τεχνικούς ακτινολογίας. Η ακτινοθεραπεία για διάφορους τύπους καρκίνου μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο, με πιο ευάλωτα να είναι βέβαια τα παιδιά.

Ο ορμονικός μεταβολισμός θα μπορούσε να είναι άλλη μια αιτία, αφού εξηγεί, ως έναν βαθμό, τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου στις γυναίκες.

Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει επίσης ρόλο στις πιθανότητες εμφάνισής του. Η παρουσία των συνδρόμων Gardner, Cowden, Werner, DICER1 και του συμπλέγματος Carney τύπου 1 δικαιολογούν τον αυξημένο κίνδυνο, όπως και η ύπαρξη κάποιων καλοηθών παθήσεων του θυρεοειδούς (π.χ. υπερθυρεοειδισμός).

Η παχυσαρκία έχει διαπιστωθεί ότι σχετίζεται στενά με τον θυρεοειδή, αφού η αύξηση των ποσοστών και των δύο νόσων συμπίπτουν χρονικά, σύμφωνα με μελέτες. Μια εξ αυτών που πραγματοποιήθηκε σε 12.199 ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς διαπίστωσε ότι τα υπέρβαρα άτομα διέτρεχαν 25% και τα παχύσαρκα 55% μεγαλύτερο κίνδυνο, συγκριτικά με εκείνα που είχαν φυσιολογικό βάρος.

Η διατροφή, τα φυτοφάρμακα και άλλοι περιβαλλοντικοί ρύποι, το κάπνισμα, η έκθεση σε βαρέα μέταλλα και σε φυσική ραδιενέργεια, σε νιτρικά άλατα εξετάζονται επίσης ως παράγοντες που επηρεάζουν τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς.

«Από όλα τα παραπάνω φαίνεται ότι η αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στην πραγματικά σωτήρια προσοχή που δίνουμε τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ, στον ενδοκρινή αυτόν αδένα, αλλά και σε παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε για να τον αποφύγουμε.

Εκτός από τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης που δίνουν τα σύγχρονα μηχανήματα και οι πρακτικές, άλλη μια θετική εξέλιξη είναι η πρόοδος των χειρουργικών τεχνικών.

Η εφαρμογή τους έχει μειώσει σημαντικά τις επιπλοκές και κατά συνέπεια την παραμονή στο νοσοκομείο. Έχουν καταστήσει τη θυρεοειδεκτομή ασφαλέστερη, εφόσον πραγματοποιείται από έμπειρο χειρουργό, έχουν αυξήσει τις πιθανότητες πλήρους ίασης, εφόσον η κακοήθεια εντοπίζεται σε αρχικά στάδια. Χάρις σε αυτές ο ασθενής σχεδόν δεν νιώθει πόνο και η διάρκεια νοσηλείας του δεν ξεπερνά, στις περισσότερες περιπτώσεις, το 24ωρο», καταλήγει ο πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων Καθηγητής Δημήτρης Λινός.