10 δεδομένα για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη

 

Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μία από τις συχνότερες παθήσεις στους άνδρες. Την εκδηλώνουν οι περισσότεροι μέχρι να φθάσουν στα 80 τους χρόνια, αλλά σε πολλούς εμφανίζεται πολύ νωρίτερα.

Απόρροια της υπερπλασίας του προστάτη είναι οι διαταραχές ούρησης που τόσο συχνά εκδηλώνουν οι μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες. Μολονότι δεν νιώθουν όλοι άνετα όταν μιλούν γι' αυτές, γεγονός παραμένει πως όσο πιο ειλικρινείς είναι, τόσο πιθανότερο είναι να λάβουν εγκαίρως την ενδεδειγμένη θεραπεία.

Ο Χειρουργός - Ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και τ. διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Κοργιαλένειου - Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ, εξηγεί ποια είναι τα σημαντικότερα δεδομένα που οι άνδρες πρέπει να γνωρίζουν για την πάθηση.

1. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας, που περιβάλλει την ουρήθρα (είναι το «σωληνάκι» από το οποίο αποβάλλονται τα ούρα). Καθώς διογκώνεται, την πιέζει και μπορεί να διαταράξει την ούρηση. Το μέγεθός του υποτίθεται ότι είναι ίσο με εκείνο ενός καρυδιού. Στην πραγματικότητα όμως, ο προστάτης αναπτύσσεται αδιάκοπα στη διάρκεια της ζωής, με αποτέλεσμα στα 40 έτη να έχει συνήθως μέγεθος βερίκοκου και μέχρι την ηλικία των 60 ετών να θυμίζει περισσότερο λεμόνι. Ο φυσιολογικός όγκος του υπολογίζεται στα 20-25 κυβικά εκατοστά.

2. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι καρκίνος. Ο περίσσιος προστατικός ιστός που αναπτύσσεται (λέγεται αδένωμα), δεν είναι καρκινικός. Ωστόσο είναι πιθανό ένας άνδρας να εκδηλώσει ταυτοχρόνως και καρκίνο του προστάτη, που όμως δεν σχετίζεται με το αδένωμά του. Έχει ποικίλο μέγεθος (μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τα 100 κυβικά εκατοστά).

3. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη αναπτύσσεται στους μισούς άνδρες στην ηλικία των 50-60 ετών. Σε ένα άλλο 20% αρχίζει πριν τα 50. Μέχρι την ηλικία των 80 ετών, πάσχει σχεδόν το 80% των ανδρών.

4. Μολονότι οι περισσότεροι άνδρες αναπτύσσουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, μόνο οι μισοί από αυτούς εκδηλώνουν συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους. Ωστόσο, το μέγεθος που αποκτά ο προστάτης δεν καθορίζει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της πάθησης.

Υπάρχουν ασθενείς των οποίων ο προστάτης φθάνει στα 60-70 κυβικά εκατοστά χωρίς να παρουσιάσουν ιδιαίτερα προβλήματα, ενώ άλλοι με μέγεθος προστάτη 30 κυβικά έχουν έντονα συμπτώματα. Το καθοριστικό είναι πόσο πιέζει το αδένωμα την ουρήθρα.

5. Από τους άνδρες με συμπτώματα, μόνο ο ένας στους τρεις (το σχεδόν 30%) δεν μπορούν να τα ελέγξουν με φάρμακα και χρειάζονται χειρουργική αντιμετώπιση.

6. Η ακριβής αιτία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη δεν είναι γνωστή. Οι ειδικοί όμως πιστεύουν ότι σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν καθώς μεγαλώνουν οι άνδρες. Ρόλο ως φαίνεται παίζει και η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και το οικογενειακό ιστορικό της νόσου.

7. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι ασήμαντη κατάσταση. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και σωστά, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, όπως λιθίαση της ουροδόχου κύστεως (πέτρες στην κύστη), επαναλαμβανόμενες αιματουρίες (αίμα στα ούρα), σοβαρές ουρολοιμώξεις και νεφρική ανεπάρκεια. Μπορεί επίσης να προκαλέσει πάχυνση στο τοίχωμα της κύστης, με συνέπεια να γίνεται δύσκαμπτη και να αδυνατεί να συγκρατήσει φυσιολογική ποσότητα ούρων.

8. Δεν υπάρχει μία χειρουργική θεραπεία που να ταιριάζει σε όλους τους πάσχοντες από καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Η επιλογή της ενδεδειγμένης χειρουργικής μεθόδου γίνεται κατά περίπτωση, με βάση ορισμένους παράγοντες στους οποίους συμπεριλαμβάνονται: το μέγεθος του προστάτη, η γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις που έχει κάνει, η τυχόν λήψη  αντιπηκτικών φαρμάκων, η εμπειρία του χειρουργού και οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς.

9. Υπάρχουν πολλές χειρουργικές τεχνικές με τις οποίες μπορεί να αφαιρεθεί το διογκωμένο τμήμα του προστάτη (το αδένωμα). Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η ανοιχτή, η λαπαροσκοπική και η ρομποτική απλή προστατεκτομή, ο εμβολισμός της προστατικής αρτηρίας (μέθοδος PAE), η διουρηθρική προστατεκτομή (μέθοδοι TURIS και TURP), η εκπυρήνιση του προστάτη με λέιζερ (τεχνικές HoLEP και ThuLEP), η εκτομή με τη χρήση υψηλής πίεσης νερού (aquablation), η θεραπεία με έγχυση καυτού ατμού εντός του προστάτη (τεχνική Rezum), η αγκύρωση του αδενώματος προς την περιφέρεια (τεχνική Urolift), η διουρηθρική εξάχνωση με λέιζερ (μέθοδος TULVP), η φωτοεκλεκτική εξάχνωση με λέιζερ (μέθοδος PVP) και διάφορες ανακουφιστικές τεχνικές χωρίς αφαίρεση ιστού με πρόσκαιρα αποτελέσματα.
Οι περισσότερες από αυτές τις τεχνικές δεν είναι κατάλληλες για την αφαίρεση ενός καρκίνου στον προστάτη. Ο καρκίνος αντιμετωπίζεται συνήθως με ριζική προστατεκτομή που μπορεί να γίνει με ανοιχτή επέμβαση, λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική χειρουργική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όταν ο ασθενής δεν μπορεί να υποβληθεί σε ριζική προστατεκτομή, μπορεί να γίνει διουρηθρική εκτομή με τη μέθοδο TURP.

10. Όλες οι εγχειρήσεις για τον προστάτη μπορεί να έχουν επιπλοκές. Η πιο συχνή είναι η παλίνδρομη εκσπερμάτιση κατά την οποία το σπέρμα διοχετεύεται προς την ουροδόχο κύστη, αντί προς την έξοδο του πέους. Επιπλέον, τον πρώτο καιρό μετά την επέμβαση και αναλόγως με τη μέθοδο που έχει εφαρμοστεί μπορεί να παρατηρηθούν προβλήματα, όπως ακράτεια ούρων, στυτική δυσλειτουργία, αιμορραγία ή ακόμα και λοιμώξεις.