Πρόληψη και προαγωγή υγείας το θέμα του 1ου διαδικτυακού σεμιναρίου της ευρωπαϊκής ένωσης ομότιμων καθηγητών

 

Alzheimer παρουσιάζει και η καρδιά!

Αυτό αποκάλυψε ο διάσημος καρδιοχειρουργός Sir Magdi Yacoub, από το Imperial College και το Aswan Heart Centre, μιλώντας στο 1ο Διαδικτυακό Σεμινάριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ομοτίμων Καθηγητών, με θέμα την «Πρόληψη και Προαγωγή Υγείας». Το σεμινάριο, στο οποίο συμμετείχαν και τρείς διαπρεπείς Έλληνες Καθηγητές, διοργανώθηκε με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.

Όπως εξήγησε ο διάσημος Καρδιοχειρουργός, που μίλησε με αφετηρία το παρόν και το μέλλον της μεταμόσχευσης οργάνων, «H καρδιά παρουσιάζει ένα είδος νόσου Alzheimer λόγω παθολογικών αλλοιώσεων των πρωτεϊνών-πρωτεοτοξικότητας».

Από την πλευρά του ο Επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα και Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος Καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, ανέφερε ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το κάπνισμα φαίνεται να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εξάπλωση, βαριά νόσηση και θάνατο από COVID-19.

Συγκεκριμένα ο κύριος Μπεχράκης ανέφερε ότι «Το κάπνισμα αποτελεί την μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών με 8 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο, ενώ συγκριτικά, η πανδημία COVID-19 μέσα σε 1,5 χρόνο έχει καταγράψει 5,2 εκατομμύρια θανάτους» και συνέχισε λέγοντας πως «ενώ η COVID-19 εξακολουθεί να είναι ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, με την παραλλαγή Omicron να αποτελεί ανησυχητική απειλή, το κάπνισμα αποδεικνύεται ότι είναι σημαντικός παράγοντας εξάπλωσης, βαρύτητας και δυσμενούς έκβασης της νόσου».

Αυτό συμβαίνει γιατί η χρήση καπνού και νέων προϊόντων καπνού:

· Αυξάνει την επαφή χεριού - στόματος 200 φορές την ημέρα και την επαφή των χεριών με δυνητικά μολυσματικά αντικείμενα (πακέτο τσιγάρων, αναπτήρας, δίσκοι στάχτης, ηλεκτρονικό τσιγάρο κ.α.)

· Καθιστά προβληματική τη χρήση μάσκας προσώπου

· Βλάπτει τους αμυντικούς μηχανισμούς του αναπνευστικού συστήματος

· Οδηγεί σε συχνές βρογχικές και πνευμονικές λοιμώξεις (π.χ. ιοί της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος)

· Αυξάνει την περιβαλλοντική ρύπανση από σωματίδια που: α) παρατείνουν την αιώρηση του SARS-CoV -2 στον αέρα β) καθιστούν δυνατή τη διασπορά  του ιού  σε μεγάλες αποστάσεις, έως και 8 μέτρα

· Αυξάνει την μεταδοτικότητα του ιού από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς καπνιστές λόγω:

o Χρόνιου βήχα και απόχρεμψης (σταγονίδια που παραμένουν στον αέρα)

o Περιβαλλοντικής ρύπανσης (αποτσίγαρα, τασάκια, παθητικό κάπνισμα)

o Συχνό κάπνισμα στο σπίτι, λόγω καραντίνας και εργασίας από απόσταση, που οδηγεί σε αυξημένη παθητική έκθεση μη καπνιστών και παιδιών

                               SARS-COV-2 & ACE2 ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ

Στην συνέχεια, ο κύριος Μπεχράκης ανέφερε το κάπνισμα ως παράγοντα κινδύνου για  COVID-19 δεδομένου ότι « O  SARS-CοV-2 προσκολλάται στους υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2), οι οποίοι υπερ- ενεργοποιούνται στους καπνιστές, διευκολύνοντας έτσι την είσοδο του ιού στους πνεύμονες, ξεπερνώντας εύκολα την εξασθενημένη άμυνα του αναπνευστικού τους».

Μάλιστα παραθέτοντας τα αποτελέσματα έρευνας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 (Clift, Ashley K, Adam von Ende, Pui San Tan, Hannah M Sallis, Nicola Lindson, Carol A C Coupland, Marcus R Munafò, Paul Aveyard, Julia Hippisley-Cox, and Jemma C Hopewell. 2021. "Smoking and COVID-19 outcomes: an observational and Mendelian randomisation study using the UK Biobank cohort". Thorax. thoraxjnl-2021-217080.), ανέφερε ότι διαπιστώνεται πως το κάπνισμα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου από COVID-19, σε σχέση με ανθρώπους που δεν έχουν καπνίσει ποτέ (πίνακας 1 και πίνακας 2):

Όσον αφορά σε έρευνα που διεξήχθη από το Πολυτεχνείο του Μονάχου με βάση την ηλικία, το φύλο, την αστικοποίηση, τη διαβίωση σε γηροκομείο και τις ασθένειες, οι χρήστες καπνού είχαν 1,56 φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν επιπλοκές από τους μη καπνιστές.

Τέλος, διαδικτυακή έρευνα από τη σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα μεταξύ φοιτητών κατέληξε στο ότι η ταυτόχρονη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και κάνναβης είναι παράγοντας κινδύνου για νόσηση αλλά και βαρύτερη πορεία της COVID-19.

                        ΠΡΟΛΗΨΗ & ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Ο κ. Διονύσιος Κόκκινος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Ερευνητής στο Ίδρυμα Βιοϊατρικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ομοτίμων Καθηγητών, στην εισήγησή του ανέφερε: «Οι Ομότιμοι καθηγητές έχουν μεγάλη ευθύνη να βοηθήσουν όλα τα άτομα να επιτύχουν μια μακροβιότερη και πιο υγιή ζωή, διατηρώντας και διαδίδοντας έτσι τον πολύτιμο θησαυρό της γνώσης και της ηλικίας τους».

Με στόχο τη βελτίωση της υγείας του κοινού έως το 2040 πρότεινε:

· Επανεξισορρόπηση και ενίσχυση του συντονισμού της έρευνας

· Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και της ψηφιακής επανάστασης

· Ανάπτυξη της διεπιστημονικής ερευνητικής ικανότητας

· Επιδίωξη συνεργασίας με διακεκριμένους οργανισμούς

· Συνεργασία με όλους τους τομείς της κοινωνίας

· Συμμετοχή σε προγράμματα προαγωγής υγείας που απευθύνονται παγκοσμίως αλλά και σε ειδικούς πληθυσμούς

Ολοκληρώνοντας, τόνισε ότι  «Ως ερευνητές, πρέπει να ενεργοποιήσουμε μια αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο με τον οποίο η δημόσια υγεία αντιμετωπίζεται ως πειθαρχία. Τα μεγάλα δεδομένα από την υγειονομική περίθαλψη, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την επιστήμη των πολιτών και πολλές άλλες πηγές, εάν χρησιμοποιηθούν ευφάνταστα με την κατάλληλη διακυβέρνηση, μπορούν να ανοίξουν την πόρτα σε ισχυρές νέες μεθόδους για την κατανόηση των επιπτώσεων που φέρουν οι παρεμβάσεις στον πληθυσμό. Θα εναπόκειται σε εσάς, τους κλινικούς επιστήμονες του αύριο, να διασφαλίσετε ότι θα γίνουν πολλές από αυτές τις αλλαγές».

        ΠΡΟΑΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ: ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Ο Καθηγητής Γεώργιος Ν. Χριστοδούλου, Πρόεδρος της Εταιρείας Προληπτικής Ψυχιατρικής, πρώην Πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας, Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και Ομότιμος Καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τόνισε πως «Ο στόχος της προαγωγής της υγείας είναι να εφαρμόσει τις προσωποκεντρικές, ολιστικές και ηθικές αρχές της Ιατρικής σε στρατηγικές που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των ατόμων (ιδιαίτερα εκείνων που είναι επιρρεπείς στην ανάπτυξη σωματικής ή ψυχικής ασθένειας πχ. παιδιά, έφηβοι, ηλικιωμένοι, μετανάστες, θύματα καταστροφών) βελτιώνοντας την ευημερία και την ποιότητα ζωής τους, σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο».

Με ειδικά μέτρα για την προαγωγή της υγείας όπως:

· Διακοπή καπνίσματος

· Μέτρο στο ποτό

· Φυσική άσκηση

· Καλή διατροφή

· Στοματική υγιεινή

· Ασφάλεια στον αθλητισμό

· Απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους

· Έλεγχο για σωματικές ή ψυχικές διαταραχές

· Εμβολιασμό

· Προληπτικές εξετάσεις (μαστού, τραχήλου της μήτρας, παχέος εντέρου)

αλλά και γενικά μέτρα όπως:

· Κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες

· Μείωση της ανεργίας

· Βελτίωση της σχολικής εκπαίδευσης

· Μείωση της φτώχειας και των ανισοτήτων

· Διαχείριση οικονομικών κρίσεων

· Προστασία των ατομικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων

· Μείωση του στίγματος και των διακρίσεων

θα επιτευχθεί η βελτίωση της σωματικής υγείας η οποία θα βοηθήσει την προαγωγή της ψυχικής υγείας καθώς και το αντίστοιχο, η βελτίωση της ψυχικής υγείας θα προαγάγει τη σωματική υγεία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς τα άτομα με σωματική ασθένεια έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη, ενώ τα άτομα με κατάθλιψη είναι επιρρεπή να αναπτύξουν καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη, καρκίνο και αναπνευστικές ασθένειες.

Ο κ.  Χριστοδούλου τόνισε ότι «H φροντίδα για την Ψυχική Υγεία των πολιτών δεν υπακούει μόνο στην ανθρωπιστική υποχρέωση αλληλεγγύης προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο, αλλά είναι και οικονομικώς συμφέρουσα. Έχει υπολογιστεί ότι για κάθε δολάριο που ξοδεύεται για την ψυχική υγεία υπάρχει επιστροφή τεσσάρων δολαρίων σε αυξημένη παραγωγικότητα. Με αυτό το δεδομένο, υποστήριξε με έμφαση την ανάγκη αύξησης των κονδυλίων για την Ψυχική Υγεία που διεθνώς δεν ξεπερνούν το 2% των κονδυλίων υγείας. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό τελευταία έχει κάπως αυξηθεί θα πρέπει όμως η τοποθέτηση των χρημάτων να καλύπτει ουσιαστικές ανάγκες ώστε “να πιάνει” τόπο».

Ολοκληρώνοντας, ο κ. Χριστοδούλου επεσήμανε πως «Η συνεχής διαθεσιμότητα των πόρων είναι απαραίτητη και οι εκτιμήσεις κόστους και οφέλους θα πρέπει να κοινοποιούνται στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων».

         YACOUB: «ALZHEIMER ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΚΑΙ Η ΚΑΡΔΙΑ»

Ο παγκοσμίου φήμης Καρδιοχειρουργός Sir Magdi Yacoub από το Imperial College και το Aswan Heart Centre, με αφετηρία το παρόν και το μέλλον της μεταμόσχευσης οργάνων, επεσήμανε την μεγάλη αύξηση των μη-μεταδοτικών νόσων - βέβαια στην προ-COVID-19 εποχή- και την πάντοτε επίκαιρη θέση της μεταμόσχευσης, η οποία, όμως, πλέον συμπληρώνεται από την εφαρμογή των συσκευών μηχανικής υποβοήθησης της κυκλοφορίας (left ventricular assist devices-LVAD), οι οποίες δεν αποτελούν απλώς μια “γέφυρα” για μεταμόσχευση, αλλά προάγουν και την αναγέννηση του μυοκαρδίου.

Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «Με την εφαρμογή τους η δυνατότητα αφαίρεσής τους και η συνέχιση φυσιολογικής λειτουργίας της καρδιάς (recovery) φθάνει ως το 40% αναλόγως της αιτίας της καρδιακής ανεπάρκειας και των θεραπευτικών προσπελάσεων των διαφόρων κέντρων. Η αναγέννηση του μυοκαρδίου είναι πάντα το ζητούμενο».

Στη συνέχεια, ανέφερε τον κύκλο του Kuhn κατά τον οποίο η συνήθης επιστήμη επηρεάζεται συνεργικά από επαναστατικές ανακαλύψεις. Τόνισε, την ανάγκη μίας ολοκληρωμένης προσπέλασης και την αντιμετώπιση διαφόρων παθολογικών διαδικασιών που επιφέρουν την καρδιακή ανεπάρκεια.

Επιπλέον, επεσήμανε ότι και «H καρδιά παρουσιάζει ένα είδος νόσου Alzheimer λόγω παθολογικών αλλοιώσεων των πρωτεϊνών -πρωτεοτοξικότητας». Πρόσθεσε, τη σημασία της καθιέρωσης δεικτών παρακολούθησης της λειτουργίας των οργάνων-βιοδείκτες. Ολοκλήρωσε, αναφερόμενος στην έννοια της αλληλεπίδρασης των διαφόρων συστημάτων υπό μορφή δικτύων, της πρόσβασης σε μαζικά δεδομένα (big data) και την συνεισφορά της τεχνητής νοημοσύνης στη σύνθεση και αξιοποίηση αυτών των δεδομένων.

     ΕΠΙΔΗΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΩΝ

Ο κορυφαίος Επιδημιολόγος όσον αφορά στις καρδιαγγειακές νόσους Καθηγητής Guy de Backer από το Πανεπιστήμιο του Ghent του Βελγίου αναφέρθηκε στην επιδημιολογία και την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων από το παρελθόν προς το μέλλον λέγοντας ότι  «H επιδημία των καρδιαγγειακών νόσων επισημάνθηκε για πρώτη φορά την δεκαετία 1940-1950. Οι αιτίες της μελετήθηκαν κατά την εικοσαετία 1950-1970 και οι πρώτες μεγάλες διεθνείς μελέτες παρέμβασης έγιναν την δεκαετία 1970-1980». Ιδιαίτερα στις μελέτες EUROASPIRE και INTER HEART είχε ρόλο και ο ίδιος. Ανέφερε, τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για τα επιθυμητά όρια αρτηριακής πίεσης και επιπέδων χοληστερόλης, την αξία της διακοπής του καπνίσματος και της φυσικής άσκησης. Επεσήμανε, ότι «Η επιστήμη είναι αναμφισβήτητα επιθυμητή αλλά δημιουργεί μία γενιά γηραιότερων ατόμων που έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρδιακή ανεπάρκεια». Τόνισε τις διαδικασίες που θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον και τη συνεχή αξία της πρόληψης και της επιδημιολογίας, η οποία έχει πολλά αλληλένδετα στάδια καθώς και την αξία της συντονισμένης μεθοδικής εργασίας.

Την εκδήλωση παρακολούθησαν μεταξύ άλλων Ομότιμοι Καθηγητές αλλά και φοιτητές από τον Καναδά, την Ευρώπη και την Ελλάδα.