Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος ανδρικός
καρκίνος και ως εκ τούτου, η έγκαιρη διάγνωσή του και η σωστή θεραπεία είναι
θέμα που αφορά όλους τους άνδρες.
Η διάγνωση αν και συνήθως είναι εύκολη, δυσχεραίνεται από
την απουσία ειδικών συμπτωμάτων. Τα συνήθη συμπτώματα που συνοδεύουν την
καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, όπως δυσκολία στην ούρηση, νυκτουρία,
συχνουρία κ.λπ. εδώ απουσιάζουν.
Συνήθως, ο ασθενής με καρκίνο του προστάτη είναι ασυμπτωματικός και η διάγνωση γίνεται με τη μέτρηση του PSA που είναι καρκινικός δείκτης. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι το PSA δεν επηρεάζεται μόνο από τον καρκίνο.
Μια αύξηση του μεγέθους του προστάτη ή και μια φλεγμονή του προστάτη (προστατίτιδα) μπορεί να το αυξήσουν.
Ως εκ τούτου μπορεί κάποιος να έχει ανεβασμένο PSA και να μην έχει καρκίνο και άλλος να έχει χαμηλή τιμή και να πάσχει από καρκίνο του προστάτη.
Ο κάθε άνδρας θα πρέπει να ενημερώνει τον
ιατρό του για την τιμή του PSA και αυτός στη συνέχεια θα τον καθοδηγήσει για
τυχόν περαιτέρω εξετάσεις, εξηγεί ο κ.
Βασίλης Πρωτογέρου, Χειρουργός
Ουρολόγος-Ανδρολόγος Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Ε’ Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan General.
Απαραίτητη εξέταση είναι και η δακτυλική εξέταση του προστάτη που παρέχει πληροφορίες για την υφή του προστάτη.
Προστάτης με σκληρή
υφή είναι ύποπτος ακόμα κι αν το PSA είναι χαμηλό. Απαραίτητη εξέταση είναι και
το υπερηχογράφημα που θα μας δώσει τις πρώτες απεικονιστικές πληροφορίες του
προστάτη αν και συχνά δεν μπορεί να αναδείξει τον καρκίνο.
Η πιο σύγχρονη απεικόνιση με μεγάλη δυνατότητα να
αναδεικνύει τον καρκίνο είναι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία του
προστάτη. Είναι μια ειδική μαγνητική τομογραφία που αρχικά χρησιμοποιήθηκε στις
περιπτώσεις που παρότι υπήρχε ισχυρή υποψία καρκίνου, αυτός δεν μπορούσε να
εντοπιστεί. Σήμερα εντούτοις, η χρήση της αρχίζει να γενικεύεται.
Η τελική διάγνωση όταν ο ιατρός υποπτεύεται καρκίνο του προστάτη, τίθεται πάντα με τη βιοψία. Η παραδοσιακή τεχνική βιοψίας προστάτη γίνεται με λήψη ιστού διά του ορθού (διορθικά) με ταυτόχρονη υπερηχογραφική απεικόνιση του προστάτη επίσης διορθικά. Το μειονέκτημα όμως είναι ότι συχνά δεν απεικονίζεται με το διορθικό υπερηχογράφημα ύποπτη περιοχή και αυτό οδήγησε στην εξέλιξη σύγχρονων τεχνικών βιοψίας. Πλέον, μπορεί να γίνει χρήση των εικόνων της πολυπαραμετρικής οι οποίες μπορούν να απεικονίσουν τον καρκίνο. Η νέα τεχνική Fusion βιοψίας πραγματοποιείται με συνδυασμό υπερήχων και πολυπαραμετρικής μαγνητικής. Ο ασθενής υποβάλλεται πρώτα σε πολυπαραμετρική μαγνητική κι εντοπίζονται οι ύποπτες εστίες.
Στη συνέχεια, με τη νέα τεχνολογία, την ώρα που γίνεται η
βιοψία με υπέρηχο, επιπροβάλλονται στην εικόνα του υπερήχου οι ύποπτες εστίες
που βρέθηκαν από την μαγνητική και ο ιατρός με τη χρήση του υπερήχου μπορεί
πλέον να στοχεύσει στις ύποπτες περιοχές που μέχρι πριν ήταν αόρατες. Περαιτέρω
εξέλιξη της βιοψίας είναι η λήψη όχι πλέον από τον ορθό αλλά από το δέρμα του
περινέου. Αυτό φαίνεται πως αυξάνει την ακρίβεια διάγνωσης αλλά κυρίως μειώνει
τον κίνδυνο λοίμωξης που είχε η διορθική τεχνική.
Όταν επιβεβαιωθεί η διάγνωση, ο ιατρός από την ιστολογική
απάντηση της βιοψίας θα πάρει τις πρώτες πληροφορίες για τον τύπο και την
επιθετικότητα του καρκίνου. Στη συνέχεια, θα κάνει έναν πλήρη απεικονιστικό
έλεγχο όλου του σώματος για να αποκλείσει την ύπαρξη μεταστάσεων. Σε περίπτωση
που αυτές δεν υπάρχουν, τότε έχουμε νόσο εντοπισμένη στον προστάτη και αυτή η
περίπτωση επιτρέπει την πλήρη και άμεση ίαση με θεραπεία εντοπισμένη στον
προστάτη. Στις περιπτώσεις μεταστάσεων ή νόσου που πλέον έχει επεκταθεί τοπικά
έξω από τον προστάτη, μπορεί να απαιτείται συνδυασμός θεραπειών.
Η ριζική θεραπεία του καρκίνου του προστάτη όταν είναι
εντοπισμένος επιτυγχάνεται με δυο κυρίως τρόπους: χειρουργικά ή εναλλακτικά, σε
περιπτώσεις που αυτό δεν μπορεί να γίνει, με ακτινοβολία.
Η χειρουργική θεραπεία γίνεται είτε με ανοικτή τομή είτε με
λαπαροσκοπικές μεθόδους. Η πιο εξελιγμένη λαπαροσκοπική τεχνική είναι η ρομποτική
προστατεκτομή. Όλο και περισσότεροι ασθενείς επιλέγουν τη μέθοδο αυτή για να
ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματά της. Αυτά είναι το μικρότερο ιστικό τραύμα και η
καλύτερη απεικόνιση των ιστών που επιτρέπει να επιτευχθούν τα μέγιστα τόσο ως
προς το ογκολογικό αποτέλεσμα όσο και προς τις δυο άλλες σημαντικές παραμέτρους
που συνοδεύουν την επέμβαση: τη διατήρηση της στύσης που απαιτεί προσεκτική
παρασκευή των νεύρων της στύσης και τη διατήρηση της εγκράτειας που απαιτεί
σωστή διατομή και συρραφή στο σημείο της ουρήθρας.
Η ακτινοβολία μπορεί επίσης σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς
να έχει καλά αποτελέσματα ενώ συχνά πρέπει να συμπληρώσει τη χειρουργική
επέμβαση όταν υπάρχει τοπική επέκταση της νόσου.
Σε περίπτωση που εξ αρχής υπάρχουν μεταστάσεις ή αν
αναπτυχθούν κατά την πορεία της νόσου, τότε πρέπει να χρησιμοποιηθούν
συστηματικές θεραπείες. Η πιο αποτελεσματική είναι η ορμονοθεραπεία η οποία
επίσης έχει πλέον εξελιχθεί με πολύ καλά μακροχρόνια αποτελέσματα.
«Είναι σημαντικό πάντως να τονιστεί πως ο καρκίνος του προστάτη
αν και συχνός, έχει συνήθως ήπια εξέλιξη. Αυτό, σε συνδυασμό με τις σύγχρονες
θεραπείες μπορεί είτε να σημαίνει ότι είναι πιθανό να επιτευχθεί πλήρης
θεραπεία και να προσφέρουμε πολλά χρόνια ζωής στον ασθενή», καταλήγει ο κ. Πρωτογέρου.
