Γόνατο: Φάρμακο το τρέξιμο για την οστεοαρθρίτιδα;

Ανατροπή στα μέχρι σήμερα δεδομένα για την επίδραση του τρεξίματος στην υγεία των γονάτων έχει φέρει η δημοσιοποίηση μιας μελέτης από το Brigham Young University (BYU), η οποία διαπίστωσε ότι τα προ-φλεγμονώδη μόρια στην άρθρωση του γόνατος πραγματικά μειώνονται μετά το τρέξιμο. Σύμφωνα με τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης Robert Hyldahl, επίκουρο καθηγητή της Επιστήμης της Άσκησης, τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι η συγκεκριμένη μορφή άσκησης μειώνει τη φλεγμονή και λειτουργεί επιβοηθητικά, καθυστερώντας την εμφάνιση εκφυλιστικών παθήσεων της άρθρωσης, όπως για παράδειγμα η οστεοαρθίτιδα.

«Ο αριθμός του γενικού πληθυσμού που παρουσιάζει φλεγμονή στο γόνατο είναι μεγάλος. Η πάθηση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις, όπως απώλεια της λειτουργικότητας της άρθρωσης και αναπηρία, γι’ αυτό τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια πρέπει να κινητοποιήσουν τον ασθενή ώστε να ξεκινήσει εγκαίρως τη θεραπεία. Η παρουσία της φλεγμονής είναι χαρακτηριστικό της οστεοαρθρίτιδας, της πιο συχνής νόσου των αρθρώσεων, η οποία προσβάλλει συχνότερα τις γυναίκες και τα άτομα άνω των 60 ετών, όπως και όσους έχουν υποστεί τραυματισμούς. 

Χαρακτηρίζεται από προοδευτική βλάβη στο χόνδρο, όπου το προστατευτικό υλικό στο τέλος των οστών φθείρεται και τα οστά αρχίζουν να τρίβονται μεταξύ τους. Αυτό προκαλεί περιορισμό της κίνησης του υγρού και συνοδεύεται από πόνο και οίδημα», διευκρινίζει ο  φυσιοθεραπευτής – χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς του Fysiotek Sports and Spine Lab (www.fysiotek.gr).

Έναυσμα για την μελέτη αποτέλεσε η έλλειψη γνώσεων για τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την προστατευτική δράση της τακτικής άσκησης κατά των εκφυλιστικών παθήσεων των αρθρώσεων.

Δεδομένου ότι η χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή εμπλέκεται στην έναρξη και εξέλιξη της εκφυλιστικής νόσου των αρθρώσεων, ο ερευνητής Matt Seeley, αναπληρωτής καθηγητής της Επιστήμης της Άσκησης στο BYU, σε συνεργασία με μια ομάδα επιστημόνων από το ίδιο πανεπιστήμιο και με τον Δρ. Eric Robinson από το Intermountain Healthcare, μέτρησαν τους δείκτες φλεγμονής στο αρθρικό υγρό που λήφθηκε με παρακέντηση από τα γόνατα πολλών υγιών ανδρών και γυναικών ηλικίας 18-35 ετών, τόσο πριν όσο και μετά το τρέξιμο.

Οι επιστήμονες, οι οποίοι δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό European Journal of Applied Physiology, διαπίστωσαν ότι οι ειδικοί δείκτες που έψαχναν στο αρθρικό υγρό που είχαν λάβει από  τα γόνατα των συμμετεχόντων (δύο κυτοκίνες που ονομάζονται GM-CSF και IL-15) μειώθηκαν μετά από 30 λεπτά τζόγκινγκ.

Τα αποτελέσματα της μελέτης υπονομεύουν την μέχρι σήμερα καλά εδραιωμένη πεποίθηση που ήθελε το τρέξιμο να είναι επιβλαβές για την άρθρωση του γόνατος. Αυτό ενδεχομένως να είναι σημαντική είδηση, δεδομένου ότι από οστεοαρθρίτιδα πάσχουν περί που 30 εκ. άτομα στις ΗΠΑ, 4,7 στη Μ. Βρετανία, ενώ στη χώρα μας υποφέρουν, σύμφωνα με υπολογισμούς, περίπου 1 εκ. άνθρωποι, αριθμοί που αναμένεται να αυξηθούν τις επόμενες δεκαετίες, εξαιτίας της ανόδου των ποσοστών παχυσαρκίας και της γήρανσης του πληθυσμού.

Όπως εξήγησε ο επίκουρος καθηγητής Robert Hyldahl, στους νεαρούς και υγιείς ανθρώπους η άσκηση είναι ιδανική για τη δημιουργία ενός αντιφλεγμονώδους περιβάλλοντος, το οποίο συμβάλει στη διατήρηση ή παράταση της υγείας της άρθρωσης σε βάθος χρόνου.

«Αυτή η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν οστεοαρθρίτιδα από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο», σημείωσε ο Matt Seeley. «Αντ’ αυτού, η μελέτη αυτή δείχνει ότι η άσκηση μπορεί να είναι ένα είδος φαρμάκου».

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης ο κ. Κακαβάς εξήρε τη σημαντικότητα των ευρημάτων, επισημαίνοντας ότι η επιβεβαίωσή τους σε μεγαλύτερο δείγμα θα καταρρίψει την πεποίθηση ότι το τρέξιμο προκαλεί φλεγμονή και πόνο, έναν ανασταλτικό παράγοντα αποφυγής της άσκησης που τόσο επωφελής είναι για την καρδιαγγειακή υγεία.

«Ακόμα όμως και η ύπαρξη φλεγμονής μπορεί να θεραπευτεί και να απαλλαχθεί ο ασθενής από τα ενοχλητικά συμπτώματα, με μεθόδους που όχι μόνο καταπολεμούν το σύμπτωμα αλλά και το αίτιο. Η fysiotek είναι μια πρωτοποριακή μέθοδος που μπορεί να μειώσει ή να εξαλείψει τον πόνο, να μειώσει το οίδημα και να βελτιώσει την κινητικότητα της άρθρωσης. Μέσω μηχανημάτων, γίνεται η επιλογή του είδους και της διάρκειας της θεραπείας, η οποία επαναξιολογείται σε κάθε συνεδρία. Ουσιαστικά, πρόκειται για έναν τρόπο μηχανικής διάγνωσης και θεραπείας, προορισμένο να βοηθήσει ανθρώπους που δεν ανταποκρίνονται σε φαρμακευτική αγωγή και δεν αποτελούν χειρουργήσιμα περιστατικά, χωρίς, σημειωτέον, να έχει καθόλου παρενέργειες», εξηγεί ο κ. Κακαβάς.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα να στρέψουν την προσοχή τους στη μελέτη ανθρώπων με προηγούμενους τραυματισμούς στο γόνατο. Ειδικότερα, σχεδιάζουν να κάνουν παρόμοιες δοκιμές σε άτομα που έχουν υποστεί τραυματισμούς πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.