ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940
Η περιοχή του Καλπακίου και της Βελλάς έμελλε να αποτελέσει το θέατρο σφοδρών πολεμικών επιχειρήσεων από την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940.
Ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου η ιταλική εισβολή στο ελληνικό έδαφος ξεκινά από πολλές μεριές μαζί: Από τη Μέρτζανη προς το Χάνι Μπουραζάνι, από τους Δρυμάδες προς το Δελβινάκι, από την Κακαβιά προς το Χάνι Δελβινάκι, από την Κανίσπολη προς τους Φιλιάτες.
Η Ελλάδα, στην αριθμητική και υλική υπεροχή του εχθρού αντιτάσσει το υψηλό φρόνημα και την ομοψυχία των πολιτών της.
Στο επίκεντρο, λοιπόν, της ιταλικής επιθέσεως βρέθηκε η Ήπειρος και η Πίνδος. Εκεί τάχθηκαν για να φράξουν το δρόμο στον εισβολέα η VIII Μεραρχία του στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου και το Απόσπασμα Πίνδου υπό τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη. Ο Κατσιμήτρος υποστήριζε ότι το ισχυρότερο σημείο του μετώπου βρισκόταν στη φυσική στενωπό του Καλπακίου (Ελαία). Άλλωστε, το Καλπάκι ήταν η κυριότερη δίοδος προς τα Γιάννενα. Εκεί θα συγκέντρωνε τον κύριο όγκο των δυνάμεων και εκεί θα έδινε την αποφασιστική μάχη.
Το πρωί της 2ας Νοεμβρίου τα ιταλικά αεροπλάνα εξαπέλυσαν πολλαπλά κύματα επιθέσεως, βομβαρδίζοντας ακόμη και τα Γιάννενα με θύματα πολλούς αμάχους. Επιτίθενται με μεγάλες δυνάμεις στο Καλπάκι, αλλά καθηλώνονται από το ελληνικό πυροβολικό και πεζικό. Ωστόσο, με τη βοήθεια ενός τάγματος Αλβανών κατέλαβαν το ύψωμα της Γκραμπάλας, το οποίο είχε στρατηγική σημασία για την έκβαση των επιχειρήσεων. Τα ξημερώματα της επόμενης μέρας η Γκραμπάλα ανακαταλήφθηκε από τους Έλληνες. Έμελλε να αλλάξει χέρια πολλές φορές μέχρι να λήξει η μάχη.
Στις 3 Νοεμβρίου εχθρική φάλαγγα αρμάτων μάχης οδεύει από τα Δολιανά προς το Καλπάκι. Πλησιάζοντας τα ιταλικά άρματα σε απόσταση βολής τους ταμπουρωμένους Έλληνες, δέχονται τις πρώτες ομοβροντίες των ελληνικών πυροβόλων που τα αιφνιδιάζουν.
Μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, αν και οι επιθέσεις αρμάτων και πεζικού εναντίον του Καλπακίου συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση, δεν έκαμψαν την αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών. Στις 9 Νοεμβρίου η ηγεσία του ιταλικού στρατού εισβολής αντελήφθη επιτέλους ότι το μέτωπο της Ηπείρου δεν σπάει.
Στο διάστημα που ακολούθησε, ο στρατός μας κατάφερε όχι μόνο να εκδιώξει τον εισβολέα από τα σύνορά μας, αλλά άρχισε να προελαύνει μέσα στο αλβανικό έδαφος και να καταλαμβάνει τη μία πόλη μετά την άλλη: Κορυτσά (22 Νοεμβρίου), Πόγραδετς (30 Νοεμβρίου), Πρεμετή (3 Δεκεμβρίου), Άγιοι Σαράντα (6 Δεκεμβρίου), Αργυρόκαστρο (8 Δεκεμβρίου), Χειμάρα (22 Δεκεμβρίου), Κλεισούρα (10 Ιανουαρίου 1941).
Η δύναμη και το πάθος του ελληνικού στρατού συνέθεσαν μία από τις μεγαλειώδες στιγμές του έθνους μας.
Ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου η ιταλική εισβολή στο ελληνικό έδαφος ξεκινά από πολλές μεριές μαζί: Από τη Μέρτζανη προς το Χάνι Μπουραζάνι, από τους Δρυμάδες προς το Δελβινάκι, από την Κακαβιά προς το Χάνι Δελβινάκι, από την Κανίσπολη προς τους Φιλιάτες.
Η Ελλάδα, στην αριθμητική και υλική υπεροχή του εχθρού αντιτάσσει το υψηλό φρόνημα και την ομοψυχία των πολιτών της.
Στο επίκεντρο, λοιπόν, της ιταλικής επιθέσεως βρέθηκε η Ήπειρος και η Πίνδος. Εκεί τάχθηκαν για να φράξουν το δρόμο στον εισβολέα η VIII Μεραρχία του στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου και το Απόσπασμα Πίνδου υπό τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη. Ο Κατσιμήτρος υποστήριζε ότι το ισχυρότερο σημείο του μετώπου βρισκόταν στη φυσική στενωπό του Καλπακίου (Ελαία). Άλλωστε, το Καλπάκι ήταν η κυριότερη δίοδος προς τα Γιάννενα. Εκεί θα συγκέντρωνε τον κύριο όγκο των δυνάμεων και εκεί θα έδινε την αποφασιστική μάχη.
Το πρωί της 2ας Νοεμβρίου τα ιταλικά αεροπλάνα εξαπέλυσαν πολλαπλά κύματα επιθέσεως, βομβαρδίζοντας ακόμη και τα Γιάννενα με θύματα πολλούς αμάχους. Επιτίθενται με μεγάλες δυνάμεις στο Καλπάκι, αλλά καθηλώνονται από το ελληνικό πυροβολικό και πεζικό. Ωστόσο, με τη βοήθεια ενός τάγματος Αλβανών κατέλαβαν το ύψωμα της Γκραμπάλας, το οποίο είχε στρατηγική σημασία για την έκβαση των επιχειρήσεων. Τα ξημερώματα της επόμενης μέρας η Γκραμπάλα ανακαταλήφθηκε από τους Έλληνες. Έμελλε να αλλάξει χέρια πολλές φορές μέχρι να λήξει η μάχη.
Στις 3 Νοεμβρίου εχθρική φάλαγγα αρμάτων μάχης οδεύει από τα Δολιανά προς το Καλπάκι. Πλησιάζοντας τα ιταλικά άρματα σε απόσταση βολής τους ταμπουρωμένους Έλληνες, δέχονται τις πρώτες ομοβροντίες των ελληνικών πυροβόλων που τα αιφνιδιάζουν.
Μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, αν και οι επιθέσεις αρμάτων και πεζικού εναντίον του Καλπακίου συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση, δεν έκαμψαν την αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών. Στις 9 Νοεμβρίου η ηγεσία του ιταλικού στρατού εισβολής αντελήφθη επιτέλους ότι το μέτωπο της Ηπείρου δεν σπάει.
Στο διάστημα που ακολούθησε, ο στρατός μας κατάφερε όχι μόνο να εκδιώξει τον εισβολέα από τα σύνορά μας, αλλά άρχισε να προελαύνει μέσα στο αλβανικό έδαφος και να καταλαμβάνει τη μία πόλη μετά την άλλη: Κορυτσά (22 Νοεμβρίου), Πόγραδετς (30 Νοεμβρίου), Πρεμετή (3 Δεκεμβρίου), Άγιοι Σαράντα (6 Δεκεμβρίου), Αργυρόκαστρο (8 Δεκεμβρίου), Χειμάρα (22 Δεκεμβρίου), Κλεισούρα (10 Ιανουαρίου 1941).
Η δύναμη και το πάθος του ελληνικού στρατού συνέθεσαν μία από τις μεγαλειώδες στιγμές του έθνους μας.
.jpg)
.jpg)
