Ανάγκη για εξατομικευμένες αποφάσεις στη φροντίδα του ογκολογικού ασθενούς

Με συμμετοχή περισσότερων από 250 εκπροσώπων από όλα τα Ογκολογικά κέντρα της Ελλάδος και της Κύπρου πραγματοποιήθηκε για 6η χρονιά η Επιστημονική διημερίδα MDCON (Multidisciplinary Care discussions in Oncology) επικεντρωμένη στο διάλογο και τη συνεργασία μεταξύ όλων των ειδικοτήτων που συμμετέχουν στην πολυπαραγοντική αντιμετώπιση του καρκίνου. Η διοργάνωση για όλα αυτά τα χρόνια πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Ογκολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα και με την αιγίδα της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος. Στη διημερίδα προσκαλούνται παθολόγοι ογκολόγοι, χειρουργοί και ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι, παθολογοανατόμοι, ψυχίατροι και νοσηλευτές, ειδικότητες θεμελιώδεις στη συγκρότηση της ομάδας που διαχειρίζεται ασθενείς με καρκίνο. Η επιτυχία και η παράδοση που έχει δημιουργήσει η διημερίδα οφείλεται στο ότι για 6 χρόνια έχει δώσει βήμα σε διαφορετικές απόψεις και τοποθετήσεις, έχει ενισχύσει τον διάλογο και έχει αναδείξει τις σύγχρονες εξελίξεις που τα τελευταία χρόνια έρχονται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

«Κεντρικό θέμα των συζητήσεων» όπως αναφέρει ο Ογκολόγος – Παθολόγος, Διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής «ΜΗΤΕΡΑ» κ. Ηλίας Αθανασιάδης, Πρόεδρος της διημερίδας «αποτέλεσε η ανάγκη για εξατομικευμένες αποφάσεις στην φροντίδα του ογκολογικού ασθενούς. 

Η ανάγνωση της βιολογίας του καρκίνου μάς έδωσε τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε την πορεία της νόσου ως μια εξελικτική διαδικασία που καθορίζεται από τη δυναμική της κακοήθειας  και τη δυνατότητα να αναπτύσσει ανθεκτικούς κλώνους ξεπερνώντας τις θεραπείες. Στη σύγχρονη ογκολογία η εξελικτική διαδρομή παρακολουθείται με επαναλαμβανόμενη εξέταση πλάσματος που λαμβάνεται με απλή αιμοληψία. Μετά από επεξεργασία αναζητούνται στο εκχυλισμένο γενετικό υλικό του όγκου στόχοι για εξατομικευμένη θεραπεία και η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε στάδιο της πορείας της νόσου. Αυτό δημιουργεί δυνατότητες και ευκαιρίες που ελπίζουμε ότι για κάποιους ασθενείς θα οδηγήσει σε αποτελεσματικό έλεγχο και θα μετατρέψει την μεταστατική πορεία σε χρόνιο νόσημα. Η αναζήτηση καθοδηγείται  αποτελεσματικότερα με σύγχρονες μεθόδους ανάλυσης της αλληλουχίας του DNA, όπου η  αναζήτηση των στόχων γίνεται στο γενετικό υλικό και χαρακτηρίζεται ως υγρή βιοψία. Η κατεύθυνση αυτή έχει διευρύνει τις δυνατότητες για κλινική έρευνα και έχει δημιουργήσει ουσιαστικές ελπίδες για αποφασιστική πρόοδο στη μάχη κατά του καρκίνου».

«Στο πλαίσιο της εξατομικευμένης θεραπείας» τονίζει ο κ. Αθανασιάδης «κατεγράφη μεγάλη πρόοδος στον καρκίνο της ωοθήκης με διακεκριμένη παρουσίαση που έγινε στο πρόσφατο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ογκολογίας, τον Οκτώβριο στο Μόναχο. Μεταξύ των ασθενών με νέα διάγνωση ορώδους καρκινώματος της ωοθήκης, 20% χαρακτηρίζονται από κληρονομούμενο γονίδιο BRCA1 ή BRCA 2. Οι μεταλλάξεις είναι αλλαγές στον γενετικό κώδικα που δημιουργούν αδυναμία στο φυσιολογικό κύτταρο να επιδιορθώσει τα λάθη στον ομόλογο διπλασιασμό των ελίκων του DNA, με αποτέλεσμα την άθροιση αλλαγών που οδηγούν σε ανάπτυξη καρκίνου της ωοθήκης. 

Οι συγκεκριμένοι καρκίνοι είναι ευάλωτοι στους ανταγωνιστές της PARP που εκμεταλλεύονται τα ίδια βιολογικά χαρακτηριστικά που οδήγησαν στη δημιουργία της νόσου σε θεραπευτικό μηχανισμό που εκμεταλλεύεται τη συγκεκριμένη αδυναμία του καρκινικού ιστού. Ο αναστολέας της PARP, olaparib, χορηγούμενος από του στόματος επί ένα έτος μετά την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας, οδηγεί σε θεαματική βελτίωση του ελέγχου της νόσου με άνω του 50% των γυναικών ελεύθερες νόσου μετά 4 έτη, έναντι 11% με τη λήψη placebo. Τα αποτελέσματα της μελέτης SOLO-1 αποτελούν κλασικό παράδειγμα εξατομικευμένης θεραπείας και επιβάλλει την αναζήτηση κληρονομούμενων μεταλλάξεων σε όλες τις γυναίκες με ορώδες καρκίνωμα της ωοθήκης. Αναμένεται ότι θα μεταφρασθεί σε αύξηση των ποσοστών ίασης για τον καρκίνο της ωοθήκης σε έδαφος κληρονομούμενης μετάλλαξης».

Το αστικό περιβάλλον, η τοξικότητα της καθημερινής ζωής και ο καρκίνος αποτέλεσαν κεντρικό θέμα στην τελετή ενάρξεως του συνεδρίου, με έκκληση σε όλους τους αρμόδιους φορείς αλλά και απαίτηση για διαρκή επαγρύπνηση και ευαισθητοποίηση του συνόλου της κοινωνίας μας. Όλοι οι ομιλητές τόνισαν τους κινδύνους που προκύπτουν από καταστροφή του αστικού περιβάλλοντος και την επιβάρυνση των κοινωνιών με φορτίο αυξημένης καρκινογένεσης, απώλειες ζωής και πολλαπλάσιο οικονομικό κόστος. Οι κίνδυνοι είναι ιδιαίτερα απειλητικοί για τις ανερχόμενες οικονομικά κοινωνίες με άμετρη και εκτός ορίων ανάπτυξη. Ο κος Ιωάννης Μπουκοβίνας, Ογκολόγος – Παθολόγος, Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, ο κος Γεώργιος Σαμώνης, Ογκολόγος - Παθολόγος και Λοιμωξιολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Κρήτης και ο κος Ιωάννης Παραβάντης, Περιβαντολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά,  υπογράμμισαν με έμφαση την καρκινογόνο δράση του καπνού, την απειλή της παχυσαρκίας, αλλά και του χρόνιου στρες και της κατάθλιψης για τις κοινωνίες μας.  Επίσης τόνισαν την περιβαλλοντική επιβάρυνση από τη ραδιενέργεια, τα βαρέα μέταλλα, τις κολώνες υψηλής τάσης και τις ίνες αμιάντου. Οι χρόνιες φλεγμονές που προκαλούνται από τους ιούς, ως αιτία καρκινογένεσης είναι αναγνωρισμένος κίνδυνος και απαιτούν εγρήγορση για πρόληψη και πρώιμη διάγνωση. Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος τονίσθηκε σαν απειλή κυρίως για τις αναπτυσσόμενες χώρες, με κόστος σε ανθρώπινες ζωές αλλά και στην οικονομία. Η ανάγκη προφύλαξης του αστικού περιβάλλοντος με χώρους πρασίνου, δυνατότητες για άθληση και ευαισθητοποίηση στην τοξικότητα της καθημερινής ζωής ανεδείχθη  στη συζήτηση που δημιούργησε προβληματισμό για την ανάγκη να περιχαρακώσουμε το περιβάλλον και την προσωπική μας ζωή. Την συζήτηση διηύθυνε και σχολίασε η κα Τατιάνα Καραπαναγιώτη πρώην Υπουργός Πολιτισμού και παραγωγός τηλεοπτικών εκπομπών.