Parakalamoscity: Ανάπτυξη ομιλίας στα παιδιά: Πότε χρειάζεται παρέμβαση ειδικού;

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024

Ανάπτυξη ομιλίας στα παιδιά: Πότε χρειάζεται παρέμβαση ειδικού;

Κάθε γονιός περιμένει να ακούσει τις πρώτες λέξεις του παιδιού του, καθώς σηματοδοτούν μεταξύ άλλων και την έναρξη της λεκτικής επικοινωνίας. Όταν ένα παιδί αργεί να μιλήσει οι γονείς αγχώνονται, ενώ αναρωτιούνται πότε η καθυστέρηση εντάσσεται σε φυσιολογικά πλαίσια.

«Η ικανότητα επικοινωνίας συναντάτε σε όλες τις μορφές των θηλαστικών και μη ζώων. Κατά αντιστοιχία στους ανθρώπους η επικοινωνία ξεκινάει ήδη από το πρώτο διάστημα της γέννησης, μεταξύ του μωρού και της μητέρας, μέσω του απτικού και του ακουστικού ερεθίσματος. Ωστόσο η διαδικασία αυτή στους ανθρώπους εξελίσσεται με την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Ήδη από τους πρώτους μήνες ζωής του ο άνθρωπος παράγει άναρχους ήχους, όπου περίπου στου έξι μήνες ζωής συναντάτε η οργανωμένη παραγωγή συλλαβών «μπα- μπα» ή «τα-τα». Για τη περιγραφή αυτού του αναπτυξιακού σταδίου του λόγου χρησιμοποιείται ο όρος «βάβισμα».

Στην πορεία της ανάπτυξης του ανθρώπου, περίπου στους δώδεκα μήνες ζωής, παρατηρούνται οι πρώτες συνειδητές παραγωγές λέξεων «μαμά», «μπαμπά». Ενώ στους 24 μήνες ζωής πραγματοποιείται η ονομαζόμενη «έκρηξη του λεξιλογίου». Δηλαδή η ραγδαία αύξηση του εκφραστικού λεξιλογίου, αλλά και ο εμπλουτισμός της μορφολογίας του λόγου (δημιουργία φράσεων και απλών προτάσεων). Η ωρίμανση του λόγου του ανθρώπου πραγματώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια των πρώτων έξι ετών της ζωής του» επισημαίνει ο κ. Σταμάτης Σουρβίνος, Αντιπρόεδρος του Σωματείου Λογοθεραπευτών – Λογοπεδικών Ελλάδος, εμπνευστής και ιδρυτής του A.S.L.T. program και προσθέτει:

«Εν αντιθέσει με την προαναφερθείσα αναμενόμενη ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, αλλά και με συμπληρωματική γνώση πως τα αναπτυξιακά ορόσημα του λόγου και της ομιλίας είναι συν - πλην έξι μηνών, υπάρχουν περιπτώσεις που αποκλίνουν σημαντικά του χρονικού περιθωρίου ωρίμανσης και τότε είναι σημαντικό οι γονείς να συμβουλευτούν τη γνώμη των ειδικών. Να προσθέσουμε για μεγαλύτερη ακρίβεια, ότι δεν αποτελεί ανησυχητικό παράγοντα η απουσία του οροσήμου του βαβίσματος, καθώς αρκετά παιδιά δεν το ακολουθούν.

Όμως όταν το παιδί έως και τους 18 μήνες ζωής του δεν έχει παρουσιάσει καμία λεκτική παραγωγή, κατά αντιστοιχία ούτε και στους 24 μήνες δεν έχει κάνει έναρξη ομιλίας, τότε καλό είναι να γίνει ένας πρώτος έλεγχος από παιδο-ΩΡΛ, που θα κάνει έναν ολοκληρωμένο ακοολογικό έλεγχο. Έπειτα, γίνεται η επίσκεψη σε λογοθεραπευτή, με σκοπό την εκτίμηση των δυσκολιών του.

Επιπλέον, αναλόγως με τη δυσκολία που παρατηρείται από του γονείς κατά την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, ένα παιδί μπορεί υποβληθεί σε λογοθεραπευτική αξιολόγηση στα 3 έτη της ζωής του, όταν πλέον μπορεί να εμπλακεί σε μία συζήτηση κλειστού τύπου με τη χρήση μερικών λέξεων και αυτό δεν δείχνει να συμβαίνει. Ακόμη όταν εντοπίζονται φωνολογικές ή αρθρωτικές απλοποιήσεις στην ομιλία από τα 3-6 έτη όπου με βάση την τυπική ανάπτυξη, πρέπει να έχει αυθόρμητα κατακτηθεί ο τόπος και τρόπος παραγωγής των φωνημάτων».

Το A.S.L.T. program (Aquatic Speech and Language Therapy program) αποτελεί το πρώτο πρόγραμμα λογοθεραπευτικής παρέμβασης στο νερό παγκοσμίως, με ερευνητικά δεδομένα. Το πρόγραμμα αφορά, ως επί το πλείστον, παιδιά με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και κατ’ επέκταση Αναπτυξιακές Διαταραχές. Βάσει δημοσιευμένης μελέτης, τα αποτελέσματα υποδεικνύουν θεαματική διαφορά αναφορικά με την αποτελεσματικότητα του A.S.L.T. program τόσο στην αύξηση του αντιληπτικού και εκφραστικού λεξιλογίου όσο και στη βελτίωση βασικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων, συγκριτικά με κλασικά λογοθεραπευτικά προγράμματα παρέμβασης τα οποία λαμβάνουν χώρα σε αίθουσα.

«Η εκμετάλλευση του υγρού στοιχείου και των ιδιοτήτων του όπως η υδροστατική πίεση, η άνωση, η θερμότητα κ.λ.π., δημιουργούν μία πνευματική ανάταση καθώς επίσης συμβάλλουν στη μείωση των αισθητηριακών, την αύξηση του χρόνου προσοχής και συγκέντρωσης και άλλων καθοριστικών για την παρέμβαση τομέων. Επιπρόσθετα, όπως είναι εύκολα αντιληπτό το υδάτινο περιβάλλον αποτελεί, για το συντριπτικό ποσοστό των παιδιών, έναν εξαιρετικά ενισχυτικό παράγοντα, με πληθώρα δραστηριοτήτων που καθιστούν την παρέμβαση μία ευχάριστη διαδικασία και έχουν ως αποτέλεσμα την ταχύτερη κατάκτηση δεξιοτήτων. Επιπλέον, η προσαρμογή και η δημιουργία αποκλειστικών υλικών προσαρμοσμένων στο υγρό στοιχείο, αποδεδειγμένα συμβάλουν στη μεγαλύτερη και ταχύτερη αποτελεσματικότητα της παρέμβασης.

Τέλος, από την κλινική μας εμπειρία προκύπτει το γεγονός πως το A.S.L.T. μπορεί να έχει εξίσου ευεργετικά αποτελέσματα και σε παιδιά τα οποία δεν υπάγονται στην ομπρέλα των Διαταραχών Αυτιστικού Φάσματος, αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες αναφορικά με τη γλωσσική κατάκτηση και τις επικοινωνιακές δεξιότητες» σημειώνει ο κ. Σουρβίνος.

Το A.S.L.T. program αναζητά τους πρώτους επαγγελματίες λογοθεραπευτές, οι οποίοι θα εκπαιδευτούν και θα πιστοποιηθούν ώστε να μπορούν να παρέχουν τις υπηρεσίες του A.S.L.T. program και να αποτελέσουν το δίκτυο των επίσημων συνεργατών του προγράμματος και του A.S.L.T. Center.