Κιρσοκήλη: Πώς επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα;

Η υπογονιμότητα αφορά περίπου 1 στα 6 ζευγάρια και αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου. Ο ανδρικός παράγοντας είναι παρών στο 50% των υπογόνιμων ζευγαριών και η κιρσοκήλη αποτελεί την συχνότερη αιτία.

Τι είναι η κιρσοκήλη;

Η κιρσοκήλη είναι η διάταση (κοινώς το ξεχείλωμα) των φλεβών που περιβάλλουν τον σπερματικό τόνο, το μίσχο δηλαδή (το κοτσάνι), από το οποίο κρέμεται ο όρχις μέσα στο όσχεο (το σακούλι που έχει μέσα του τους όρχεις), όπως εξηγεί ο Δρ. Αθανάσιος Ε. Δελλής MD, PhD, FEBU, Αναπληρωτής Καθηγητής Ουρολογίας ΕΚΠΑ. Φανταστείτε τους κιρσούς στα πόδια, τη φλεβίτιδα κατά το κοινώς λεγόμενο και αντιστοιχείστε το στον σπερματικό τόνο και τον όρχι.

Δεδομένα

Οι περισσότερες μελέτες που περιγράφονται στη βιβλιογραφία έχουν δείξει ότι η αποκατάσταση της κιρσοκήλης οδηγεί σε βελτίωση των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος (αριθμός, ταχεία και μέτρια κινητικότητα, μορφολογία των σπερματοζωαρίων),  με διφορούμενα όμως αποτελέσματα όσον αφορά στον τελικό στόχο της επίτευξης εγκυμοσύνης. Άρα, το ερώτημα είναι: Στο υπογόνιμο ζευγάρι, εφ’όσον ο γυναικείος παράγοντας είναι χωρίς προβλήματα, πρέπει ο άνδρας με κιρσοκήλη να χειρουργείται γι’ αυτό; Με άλλα λόγια, η χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης αυξάνει την πιθανότητα φυσιολογικής ή υποβοηθούμενης εγκυμοσύνης;

Με βάση μια πολύ μεγάλη σειρά ανδρών σε υπογόνιμα ζευγάρια, μάλλον την μεγαλύτερη καταγεγραμμένη σειρά στην Ελλάδα και μια από τις μεγαλύτερες στη διεθνή βιβλιογραφία, με κιρσοκήλη και παθολογικό σπερμοδιάγραμμα, η απάντηση είναι: ναι! Η εμπειρία μας από την χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης, σε σχεδόν 170 άνδρες, που προοπτικά παρακολουθήθηκαν μετά το χειρουργείο, μαρτυρά την σαφή συμβολή της χειρουργικής αποκατάστασης της κιρσοκήλης στην επίτευξη εγκυμοσύνης.

Στην σειρά αυτή των ασθενών, τα κριτήρια αποκλεισμού ήταν: Άντρες με συνυπάρχουσα άλλη αιτία υπογονιμότητας (π.χ. χρωμοσωμικές ανωμαλίες, αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία), ηλικία άνω των 40 ετών ή άνδρες με κιρσοκήλη και φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα. Συμπεριλάβαμε ενήλικες άνδρες ηλικίας έως 40 ετών με κιρσοκήλη και παθολογικό σπερμοδιάγραμμα, με συζύγους/σεξουαλικούς συντρόφους χωρίς γνωστά προβλήματα γονιμότητας.

Στους ασθενείς αυτούς παρατηρήθηκε βελτίωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων σε 93.2%  των περιπτώσεων (από 10,67 εκατομμύρια/ml σε 21,41 εκατομμύρια/ml), στην μορφολογία των σπερματοζωαρίων σε 91.9% των περιπτώσεων (από 2,52% σε 6,7%), στην μέτρια πρόσθια κινητικότητα σε 82,4% των περιπτώσεων (από 13,3% σε 20,83%) και την ταχεία πρόσθια κινητικότητα σε 97,3% των περιπτώσεων (από 8,42% σε 16,98%).

Επιπλέον πραγματοποιήθηκε καταγραφή της προσπάθειας για επίτευξη εγκυμοσύνης και του αποτελέσματος αυτής σε βάθος 3ετίας, με ποσοστό επίτευξης εγκυμοσύνης σχεδόν 46%, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τις περιπτώσεις που ο άνδρας τέθηκε σε παρακολούθηση, ασχέτως του τρόπου επίτευξης εγκυμοσύνης.

Αυτό που προκύπτει με βάση την εμπειρία μας λοιπόν, είναι ότι πέραν της σχεδόν καθολικής βελτίωσης όλων των παραμέτρων του σπερμοδιαγράμματος, το ποσοστό επίτευξης της εγκυμοσύνης αφορά το 1 στα 2 υπογόνιμα ζευγάρια.

Τι πετυχαίνουμε με τη χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης;

Με τη χειρουργική αποκατάσταση της κιρσοκήλης, όπως εξηγεί ο Δρ. Αθανάσιος Δελλής, ελαττώνουμε ουσιαστικά το «καταστροφικό» οξειδωτικό stress και τις συνέπειές του στο σπέρμα. Φανταστείτε ότι όσο αυτός ο τοξικός παράγοντας δρα στο σπερματικό επιθήλιο, την «μήτρα» δηλαδή όπου γεννιούνται οι αρχικές μορφές των σπερματοζωαρίων, τόσο τα σπερματοζωάρια που γεννιούνται έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι «ελαττωματικά». Αυτό εκδηλώνεται με την πτωχή τους κινητικότητα, την κακή τους μορφολογία, την καταστροφή στο γενετικό υλικό που κουβαλούν (το DNA τους). Τελικό αποτέλεσμα: είναι «αδύναμα» και όσα επιβιώσουν και ωριμάσουν τελικά, δεν μπορούν να γονιμοποιήσουν το ωάριο, δεν μπορούν να μπουν μέσα του, ακόμη και εάν το φθάσουν ή όπως θα λέγαμε σε απλά λόγια «φθάνουν στην πηγή αλλά δεν πίνουν νερό»! Ακόμη και στις περιπτώσεις της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τα σπερματοζωάρια που έχουμε στην διάθεσή μας, είναι «καλύτερα ποιοτικά» αφού είναι απαλλαγμένα από το τοξικό περιβάλλον, άρα και εδώ έχουμε καλύτερα ποσοστά στην επίτευξη της εγκυμοσύνης.

Υπάρχουν κίνδυνοι;

Οι συχνότεροι, αλλά όχι συχνοί κίνδυνοι, είναι ουσιαστικά η υποτροπή της κιρσοκήλης και η ανάπτυξη υδροκήλης, δηλαδή της συλλογής υγρού γύρω από τον όρχι, που όμως δεν προκαλεί διαταραχή στη γονιμότητα.