Καρκίνος θυρεοειδούς: Ποιες ουσίες πρέπει να αποφεύγονται;

 

Ένοχη για την ανάπτυξη ενδοκρινικών διαταραχών, περιλαμβανομένου του καρκίνου του θυρεοειδούς, κρίθηκε ότι είναι η έκθεση σε μια ομάδα χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινότητα των ανθρώπων.

Πρόκειται για τις  PFAS, που περιλαμβάνουν περισσότερες από 4.700 ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε πλήθος καταναλωτικών προϊόντων, όπως αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, αδιάβροχα ρούχα, υφάσματα ανθεκτικά στους λεκέδες, καθαριστικά, σπρέι, χρώματα, καλλυντικά και άλλα.

Με την πάροδο του χρόνου συσσωρεύονται τόσο στο σώμα όσο και στο περιβάλλον (έδαφος, νερό, αέρα) και δεν αποσυντίθενται γρήγορα. Για παράδειγμα, ο χρόνος ημιζωής των PFOS και PFOA (δύο από αυτές τις ουσίες) στο νερό είναι 41 και 92 χρόνια, αντίστοιχα, ενώ στον άνθρωπο είναι 3 - 7 χρόνια, γεγονός που σημαίνει ότι μπορούν να έχουν μεγάλη και αθροιστική βλαπτική επίδραση στον οργανισμό.

Οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή, καθώς αυτές οι ουσίες βρίσκονται σχεδόν παντού και σήμερα είναι σχεδόν αδύνατο να τις αποφύγουμε. Τονίζουν δε την ανάγκη λήψης μέτρων για τον περιορισμό τους, αλλά και τον έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας των ανθρώπων με ιστορικό υψηλής έκθεσης σε PFAS.

«Ο καρκίνος του θυρεοειδούς παρουσιάζει άνοδο τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο από την εξέλιξη των διαγνωστικών μεθόδων που δίνουν τη δυνατότητα εύρεσης καρκίνων στον αδένα σε πολύ αρχικό στάδιο. Τα διαθέσιμα στοιχεία συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης και άλλων λόγων που τα περιστατικά έχουν αυξηθεί.

Σαφώς, η αύξηση της παχυσαρκίας που μαστίζει τον σύγχρονο άνθρωπο αποτελεί ένα βασικό λόγο, αφού αποτελεί παράγοντα κινδύνου, όπως και το κάπνισμα. Αλλά ούτε σε αυτούς τους παράγοντες μπορεί να αποδοθεί η αύξηση των ποσοστών καρκίνου του θυρεοειδούς, καθώς αυτή παρατηρείται και σε εφήβους / νεαρούς ενήλικες», επισημαίνει  ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, κ. Δημήτρης Λινός.

«Η έρευνα για τις αιτίες εμφάνισης του καρκίνου του θυρεοειδούς και τους παράγοντες που θα μπορούσαν να ελεγχθούν ώστε να ανακοπεί η αύξηση των περιστατικών, έχει βρει ότι οι συγκεκριμένες ουσίες (PFAS) δύνανται να προκαλέσουν βλάβες στον οργανισμό. Διεθνείς οργανισμοί, ακαδημίες και ιδρύματα αναγνώρισαν ότι η έκθεση σε αυτές είναι επικίνδυνη για την υγεία, και κάποιες χαρακτηρίστηκαν ως πιθανώς καρκινογόνες. Για τον θυρεοειδή είναι ήδη γνωστό ότι οι PFAS διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του και μπορούν να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό. Πρόσφατα συνδέθηκαν και με τον καρκίνο του αδένα», συμπληρώνει.

Επιστήμονες του Mount Sinai έλαβαν δεδομένα από 88 άτομα με καρκίνο του θυρεοειδούς από τα οποία είχε συλλεχθεί δείγμα πλάσματος πριν από τη διάγνωση. Ο μέσος όρος ηλικίας τους ήταν τα 46 έτη και το 83% αυτών γυναίκες. Την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν ισάριθμοι ενήλικες χωρίς καρκίνο στον αδένα, που ταίριαζαν με τους ασθενείς ως προς το φύλο, την ηλικία, τη φυλή και την εθνικότητα, τον Δείκτη Μάζας Σώματος και τη χρήση προϊόντων καπνού.

Οι ερευνητές εξέτασαν εάν υπάρχει σχέση μεταξύ των επιπέδων PFAS στο πλάσμα και της διάγνωσης του καρκίνου του θυρεοειδούς. Επέλεξαν να συμπεριλάβουν στην ανάλυσή τους 8 τύπους PFAS.

Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, που δημοσιεύθηκαν στο eBioMedicine, η έκθεση στις συγκεκριμένες χημικές ουσίες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του θυρεοειδούς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η έκθεση σε n-PFOS, μια ομάδα χημικών ουσιών που ανήκουν στην ομπρέλα των PFAS, οδήγησε σε 56% αυξημένο κίνδυνο διάγνωσης καρκίνου του θυρεοειδούς.

Τα αποτελέσματα μιας δεύτερης ανάλυσης σε 31 ασθενείς που διαγνώστηκαν με καρκίνο θυρεοειδούς ένα χρόνο μετά, ώστε να ληφθεί υπόψη το χρονικό διάστημα μεταξύ της έκθεσης σε χημικές ουσίες και της εμφάνισης της νόσου, παρέμειναν ίδια ως προς αυτές τις ουσίες, αλλά επιπλέον υπήρξε θετική συσχέτιση και με άλλες PFAS. Συνολικά από τις ουσίες που αξιολογήθηκαν σχετίστηκαν με καρκίνο του θυρεοειδούς οι n-PFOS, Sb-PFOS, PFNA, PFOPA και n-PFHxS.

Η μελέτη αυτή αποδεικνύει την ανάγκη ευαισθητοποίησης σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των PFAS (γνωστών με το όνομα «χημικά για πάντα») και απομάκρυνσης αυτών από τη βιομηχανία, αφού τα αποτελέσματά της μπορούν να εξηγήσουν, εν μέρει, την αύξηση των ποσοστών καρκίνου του θυρεοειδούς. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν μεγαλύτερες μελέτες που θα διερευνούν τους μηχανισμούς με τους οποίους η έκθεση σε PFAS μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του θυρεοειδούς.

Σήμερα πιθανολογείται ότι οι μηχανισμοί που οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου είναι μεταβολές που προκαλούνται στα γονίδια και στις ορμονικές/μεταβολομικές οδούς, στην ικανότητα άμυνας του οργανισμού και στο οξειδωτικό στρες και την επακόλουθη φλεγμονή.

«Η έκθεση σε PFAS φαίνεται ότι συμβάλει στην αύξηση των ποσοστών του καρκίνου του θυρεοειδούς και το ανησυχητικό είναι ότι σε αυτά εκτίθενται και παιδιά, τα οποία δεν υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους του αδένα, εκτός εάν έχουν παράγοντες κινδύνου ανάπτυξής του - όπως άλλωστε και οι περισσότεροι ενήλικες. Αλλά η καθυστερημένη διάγνωση μειώνει τις πιθανότητες πλήρους ίασης, παρά τα νέα φάρμακα και τις εξαιρετικά προηγμένες χειρουργικές μεθόδους που διαθέτουμε, όπως η μη ενδοσκοπική, ελάχιστα επεμβατική ΜΙΝΕΤ.

Γι’ αυτό εάν κάποιος διαπιστώσει έναν όζο στον θυρεοειδή ή διογκωμένους λεμφαδένες στον λαιμό του θα πρέπει να ζητήσει αμέσως τη γνώμη ειδικού. Εάν διαγνωστεί καρκίνος είναι εξαιρετικά σημαντικό να απευθυνθεί σε έμπειρο χειρουργό, καθώς η επέμβαση στον θυρεοειδή είναι λεπτή και απαιτεί δεξιοτεχνία και πείρα», επισημαίνει ο πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών Ενδοκρινών Αδένων Καθηγητής κ. Λινός και καταλήγει:

«Το βέβαιο είναι ότι δεν μπορεί να αποφευχθεί ολοκληρωτικά η επαφή με αυτές τις χημικές ουσίες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη περιοριστεί η κατασκευή και χρήση κάποιων PFAS, ενώ άλλες βρίσκονται υπό αξιολόγηση. Στα λίγα πράγματα που μπορεί να κάνει όποιος ενδιαφέρεται να προστατεύσει την υγεία του είναι να επιλέγει συνειδητά προϊόντα χωρίς PFAS».