Άρθρο
του Βασίλη Τσίρκα*
Οι
ακραία νεοφιλελεύθερες πολιτικές τα χρόνια της κρίσης καθήλωσαν οικονομικά και
κοινωνικά τους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι πολιτικές της λιτότητας και των
δημοσιονομικών περιορισμών, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και των
κοινωνικών δομών, η απαξίωση των θεσμών και η λήψη αποφάσεων σε μη
νομιμοποιημένα και θεσμοθετημένα όργανα, η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής, έθεσαν σε ευθεία αμφισβήτηση την ιδέα της
ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Οι
λαϊκιστικές και ξενοφοβικές δυνάμεις της άκρας δεξιάς εκμεταλλεύονται την κρίση
και αποπροσανατολίζουν τους ευρωπαϊκούς λαούς, κατευθύνοντάς τους στην εθνική
αναδίπλωση, την περιχαράκωση και τη λογική των κλειστών συνόρων. Η επιστροφή σε
μια Ευρώπη της οπισθοδρόμησης, του φανατισμού και του διχασμού αποτελεί την
ατζέντα αυτών των δυνάμεων.
Η Λευκή
Βίβλος για το μέλλον της Ευρώπης, όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον πρόεδρο
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Γιούνκερ, έφερε ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για
το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ε.Ε. δεν κατάφερε να
διαχειριστεί επαρκώς ούτε να αντιμετωπίσει τις απαιτητικές προκλήσεις των
τελευταίων ετών.
Βρισκόμαστε
σε ένα σταυροδρόμι και είναι η ώρα να πάρουμε αποφάσεις για το μέλλον της
Ευρώπης, με γνώμονα το συμφέρον των λαών της. Να δώσουμε καθαρές απαντήσεις στο
ερώτημα «τι Ευρώπη θέλουμε». Οι επιλογές που δίνει η Λευκή Βίβλος εκτείνονται
σε όλο το φάσμα των δυνατοτήτων για τη συνέχεια της Ε.Ε., από την πλήρη
ολοκλήρωση έως μια χαλαρή συνύπαρξη των κρατών-μελών.
Οι
δικές μας θέσεις για την Ευρώπη παραμένουν σταθερές. Είμαστε προσηλωμένοι σε
μια Ευρώπη στη βάση των κοινών αξιών και αρχών. Επιζητούμε μια Ευρώπη ενωμένη
και προοδευτική με ευημερία και αλληλεγγύη. Επιμένουμε στον εκδημοκρατισμό των
θεσμών της και στην ενεργητική συμμετοχή των λαών στην υπόθεση της Ευρώπης, με
πρωταγωνιστικό ρόλο για τους πολίτες, οι οποίοι νιώθουν -όχι άδικα- όλο και
περισσότερο αποκομμένοι από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Θέλουμε μια Ευρώπη που το
ευρωπαϊκό κεκτημένο στις εργασιακές σχέσεις θα είναι σεβαστό από όλα τα
κράτη-μέλη.
Η
έντονη αντίθεσή μας στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που υλοποιούν οι ηγετικές
ελίτ της Ε.Ε. δεν πρέπει να μας ωθούν σε περιχαράκωση. Η οικοδόμηση μιας Ευρώπης
που θα έχει στον πυρήνα της τις καλύτερες κοινωνικές και πολιτικές παραδόσεις
της αποτελεί υπόθεση όλων των προοδευτικών δυνάμεων.
Ο
αγώνας της Κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ για τον τερματισμό της λιτότητας και τη
στροφή της Ευρώπης σε προοδευτική κατεύθυνση, με εμβάθυνση στις αρχές της
αλληλεγγύης και της δημοκρατίας, βρίσκουν σταδιακά γόνιμο έδαφος και σε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες.
Οι
προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους και να
συμβάλουν στην επανίδρυση της Ευρώπης στη βάση και των ιδρυτικών αξιών της.
Αυτό που χρειάζεται σήμερα η Ευρώπη δεν είναι η παράκαμψη ή συγκάλυψη των
προβλημάτων της και των γενεσιουργιών αιτιών που τα δημιουργούν.
Αυτό
που χρειάζεται είναι η στροφή στην κατανόηση των προβλημάτων των πολιτών, στην
καταπολέμηση της φτώχειας και της ανεργίας, στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου
χωρίς κοινωνικές ανισότητες, στην από κοινού αντιμετώπιση του προσφυγικού
προβλήματος.
Οφείλουμε
να στρέψουμε τη συζήτηση από τις διαφορετικές ταχύτητες στην Ευρώπη, σε
συγκεκριμένους στόχους και πολιτικές στη βάση των αναγκών των πολιτών για
ανάπτυξη, κοινωνική σταθερότητα και συνοχή. Αν θέλουμε να επινοήσουμε ένα
σχέδιο εξόδου της Ε.Ε. από την κρίση, αυτό πρέπει να γίνει με επίκεντρο την
ανάγκη των πολιτών για περισσότερη δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, μακριά
από τεχνοκρατικές λύσεις.
Χωρίς
δημοκρατική νομιμοποίηση και κοινό σχέδιο για το μέλλον, που να προωθεί τη
συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών, μακριά από λογικές λειτουργίας κλειστών
κλαμπ και ηγετικών ομάδων, το μέλλον δεν προβλέπεται ευοίωνο για το ευρωπαϊκό
οικοδόμημα.
Η
Ευρώπη χρειάζεται μια νέα προοδευτική ατζέντα που θα δίνει απαντήσεις και
λύσεις στα προβλήματα των πολιτών, που θα εξασφαλίζει το αναφαίρετο δικαίωμα
στην αξιοπρεπή διαβίωση, με την κατοχύρωση της εργασίας, της μόρφωσης, της
υγείας για όλους, και τη στήριξη του κοινωνικού κράτους.
Το
ζητούμενο είναι, μέσα από τον αναγκαίο θεσμικό διάλογο που έχει ήδη ξεκινήσει,
το ευρωπαϊκό εγχείρημα να αποκτήσει ξανά ενδιαφέρον για τους ευρωπαϊκούς λαούς
και να αναβαπτιστεί στη βάση των κοινωνικών αναγκών και της ανάκτησης της
εμπιστοσύνης των πολιτών και των κοινωνιών σε αυτό.
Σε αυτή
την πορεία πρέπει να εξασφαλιστεί ο παροπλισμός των καταλυτικών παρεμβάσεων των
πολιτικών ελίτ που οδήγησαν την Ε.Ε. στο σημερινό αδιέξοδο. Ο ρόλος της
Αριστεράς σε αυτή τη διαδικασία είναι καθοριστικός, καθώς οι λαοί αναζητούν
διέξοδο από τη λιτότητα, τον ρατσισμό και τις ανισότητες.
Η
Ελλάδα σήμερα, βγαίνοντας από την κρίση, μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο
σε αυτή την ανακατεύθυνση της Ευρώπης.
Παρά τις καταστροφές που έχει υποστεί από τις πολιτικές υπερχρέωσης και
υπερδανεισμού, τα μνημόνια και την επιτροπεία, διαθέτει συγκριτικά
πλεονεκτήματα και γεωστρατηγικό ρόλο που δεν μπορεί να αγνοηθεί από κανέναν
στην Ευρώπη.
Χρέος
όλων των δημοκρατικών δυνάμεων και των πολιτών είναι να συμμετέχουν ενεργά
διαμορφώνοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις της Ευρώπης που θα προκύψει. Για
να μείνει ζωντανό το όραμα για μια δημοκρατική και κοινωνική Ευρώπη, προς
όφελος των πολιτών της, με πολιτικές συνοχής και σύγκλισης, χωρίς αποκλεισμούς
και διακρίσεις.
* Ο
Βασίλης Τσίρκας είναι Βουλευτής Άρτας του ΣΥΡΙΖΑ.
