Αρνητικά επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου, τον πόνο
και την κατάθλιψη, η κόπωση που βιώνουν οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος.
Σύμφωνα με έρευνες, η πάθηση δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, από τον οποίο δύσκολα
μπορούν να ξεφύγουν, εάν δεν αντιμετωπίσουν δραστικά την πάθησή τους.
«Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος έχει αρχίσει να
αποτελεί μία από τις σοβαρότερες παθήσεις στον γηράσκοντα πληθυσμό παγκοσμίως.
Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ποιότητα ζωής και οδηγεί σε πολλά προβλήματα,
όπως σε αναπηρία και σε κόπωση. Η τελευταία, που είναι το αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης
αλληλεπίδρασης ιατρικών, σωματικών και ψυχιατρικών παραγόντων, είναι το
συχνότερο παράπονο των πασχόντων, δεδομένου ότι τη βιώνει περίπου το ήμισυ
(47%) αυτών. Μάλιστα τα άτομα ηλικίας 65 και άνω υποφέρουν από κόπωση τέσσερις
φορές περισσότερο από ό,τι οι υγιείς άνθρωποι», μας εξηγεί ο ορθοπαιδικός
χειρουργός Δρ. Νικόλαος Γρανίτσας. Και συνεχίζει «Η κόπωση μπορεί να είναι το
αρχικό αποτέλεσμα της οστεοαρθρίτιδας, μπορεί να οφείλεται σε παρενέργειες των
φαρμάκων ή στην αϋπνία, η οποία μπορεί να προκύψει εξαιτίας του πόνου. Η κόπωση
φέρνει κατάθλιψη στους ασθενείς, η οποία έχει δυσμενή επίδραση στον πόνο. Έχει
αποδειχθεί άλλωστε ότι οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα και με υψηλά επίπεδα
κατάθλιψης πονούν περισσότερο!»
Πιο συγκεκριμένα, στο αρχικό στάδιο της νόσου, ο
πόνος αυξάνεται με τη δραστηριότητα και μειώνεται στην ηρεμία, όσο η ασθένεια
όμως εξελίσσεται ο πόνος γίνεται πιο έντονος και επίμονος. Ο πόνος που
εξακολουθεί να υπάρχει σε κατάσταση ηρεμίας, μπορεί να ξυπνά τον ασθενή τη
νύχτα. Αυτήν την κατάσταση βιώνει περίπου το 30% των πασχόντων. Μελέτες έχουν
επιβεβαιώσει τις αναφορές των ασθενών, ότι η αρθρίτιδα επηρεάζει αρνητικά την
ποιότητα του ύπνου. Έχουν δείξει ότι οι ασθενείς δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν,
έχουν συχνές διακοπές του ύπνου και πρόωρη αφύπνιση.
Ο πόνος, η δυσκαμψία των αρθρώσεων, ο λειτουργικός
περιορισμός, η αϋπνία και η κόπωση αλληλεπιδρούν, επιφέροντας αρνητικές
επιπτώσεις στην ψυχολογική ευεξία, με πιο αρνητική επίδραση την κατάθλιψη. Ο
κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο στους ασθενείς που η χρόνια οστεοαρθρίτιδα
συνοδεύεται από χρόνιο πόνο.
Τα αίτια της κόπωσης που νιώθουν οι ασθενείς δεν
είναι σαφή και οι μελέτες που έχουν προσπαθήσει να ρίξουν φως σε αυτά είναι
πολύ λίγες. Ωστόσο, για να αντιμετωπιστεί επιτυχώς η κόπωση, η οποία έχει
αποδειχθεί ότι είναι η πιο οδυνηρή κατάσταση στη διαχείριση χρόνιων ασθενειών,
είναι σημαντικό να ερευνηθούν αυτές οι αλληλεπιδράσεις.
Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μια μελέτη για να
προσδιοριστεί η σχέση μεταξύ κόπωσης και ποιότητας ύπνου, πόνου και κατάθλιψης
σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα γόνατος. Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία 151 ασθενών και
147 υγιών ατόμων. Για τη συλλογή δεδομένων, χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια που
αφορούσαν στα κοινωνικο¬δημογραφικά χαρακτηριστικά, στη βαρύτητα της κόπωσης,
την ποιότητα του ύπνου και την κατάθλιψη (SCQ,
VAS-F, PSQI, BDI). Διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με τη συγκεκριμένη
πάθηση είχαν υψηλότερα επίπεδα κόπωσης, χαμηλότερα επίπεδα ενέργειας και
υψηλότερες βαθμολογίες στα ερωτηματολόγια τόσο του δείκτη ποιότητας του ύπνου
(PSQI) όσο και εκείνου που αφορούσε την κατάθλιψη (BDI) συγκριτικά με των υγιών
συμμετεχόντων. Η διαφορά, μάλιστα, μεταξύ τους ήταν σημαντική! Υπήρξε δηλαδή
θετικός συσχετισμός μεταξύ κόπωσης και ποιότητας του ύπνου, της σοβαρότητας
κόπωσης και της κατάθλιψης.
«Επειδή η νόσος είναι προοδευτική και θεραπεύεται
οριστικά μόνο χειρουργικά, η οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή απλώς αντιμετωπίζει
προσωρινά τα συμπτώματα και καθυστερεί το αναπόφευκτο για τους περισσότερους. Η
απώλεια του χόνδρου και η παραμόρφωση της άρθρωσης που επέρχεται σταδιακά,
αλλάζοντας τον άξονα του γόνατος και προκαλώντας πόνο και αστάθεια, αλλά και η
αυξημένη παραγωγή αρθρικού υγρού από τον οργανισμό σε μια προσπάθειά του να
λιπάνει το γόνατο ώστε να μην τρίβονται οι επιφάνειες μεταξύ τους, μπορεί
αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μόνο με ολική αρθροπλαστική», διευκρινίζει ο Δρ.
Γρανίτσας.
Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για την πραγματοποίηση
αυτού του χειρουργείου. Η πλέον όμως επαναστατική και αποτελεσματική είναι η
ρομποτικά καθοδηγούμενη μέθοδος MyKnee, η οποία είναι εξατομικευμένη και
μοναδική για κάθε γόνατο. Συνδυάζει το κλασικό μόσχευμα, τη ρομποτική ακρίβεια
και τη μικρή τομή δέρματος. Πραγματοποιείται δε κατά 40% εκτός χειρουργείου!
Σύμφωνα με τον Δρ. Γρανίτσα, μέσω αξονικών
τομογραφιών και με τη χρήση ειδικού λογισμικού και εικονικής πραγματικότητας,
δημιουργείται ένα τρισδιάστατο μοντέλο του πάσχοντος γόνατος, και κατόπιν
κατασκευάζεται ένα εκμαγείο πάνω στο οποίο κατασκευάζονται οι οδηγοί που
επιτρέπουν τη διαμόρφωση της άρθρωσης για την ιδανική τοποθέτηση του
μοσχεύματος. Ενδοεγχειρητικά, εφαρμόζονται οι οδηγοί, τοποθετείται το μόσχευμα
και κλείνει το τραύμα.
«Η πραγματοποίηση της ολικής αρθροπλαστικής με
σύστημα πλοήγησης, κατασκευή προπλάσματος και εξατομικευμένων εργαλείων-οδηγών
πλεονεκτεί, γιατί επιτρέπει την ακριβή τοποθέτηση του μοσχεύματος τη διόρθωση
του ανατομικού άξονα της άρθρωσης, αλλά και την εντυπωσιακά ταχύτερη ανάρρωση
του ασθενή, δεδομένης της μικρής τομής, της εξάλειψης απώλειας αίματος και της
ελαχιστοποίησης των τυχόν μετεγχειρητικών επιπλοκών», καταλήγει ο Δρ. Νικόλαος
Γρανίτσας.
