Ο αριθμός των αντικαταστάσεων ισχίου και γόνατος έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 20% την τελευταία δεκαετία στις χώρες του ΟΟΣΑ και τα ποσοστά αναμένεται να αυξηθούν καθώς ο πληθυσμός γερνάει. Ο κύριος λόγος υποβολής στη συγκεκριμένη επέμβαση είναι η οστεοαρθρίτιδα.
Ταυτόχρονα παρατηρείται σημαντική αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, η οποία επηρεάζει περίπου το 42% των ενηλίκων. Σε αυτούς ο κίνδυνος εμφάνισης της οστεοαρθρίτιδας είναι πάνω από τέσσερις φορές υψηλότερος, διότι το υπερβολικό βάρος ασκεί επιπλέον πίεση στις μεγάλες αρθρώσεις των κάτω άκρων.
«Η μείωση του βάρους μαζί με τη σωματική δραστηριότητα είναι η συνιστώμενη προσέγγιση για τη διαχείριση των επώδυνων συμπτωμάτων, αλλά η τήρηση είναι δύσκολη από τους περισσότερους ασθενείς. Όταν δεν υπάρξει βελτίωσή τους με τις συντηρητικές μεθόδους (φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπείες, τροποποίηση δραστηριοτήτων), η αντικατάσταση της άρθρωσης είναι η μόνη επιλογή, για να διατηρήσουν υψηλή την ποιότητα ζωής τους», επισημαίνει ο εξειδικευμένος στις αρθροπλαστικές ισχίου & γόνατος Ορθοπαιδικός Χειρουργός δρ Αθανάσιος Τσουτσάνης.
«Οι αρθροπλαστικές είναι επιτυχείς επεμβάσεις και προσφέρουν τουλάχιστον 20 χρόνια ποιοτικής ζωής στο 95% των ασθενών. Με την πάροδο των ετών έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές για τη μείωση του τραύματος των ιστών και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων. Τεχνικές όπως η MinimallyInvasiveKnee - ΜΙΚ, απαιτούν τομές πολύ μικρότερες από τις συνήθεις των 20-25 εκατοστών που χρησιμοποιούνται στην κλασική τεχνική. Το όφελος πραγματοποίησης της αντικατάστασης του γόνατος με αυτές τις τεχνικές είναι η προστασία των μυών και των λοιπών μαλακών ιστών, η ταχύτερη, λιγότερο επώδυνη ανάρρωση και η συντομότερη επιστροφή στις κανονικές δραστηριότητες. Τα μακροπρόθεσμα οφέλη της είναι επίσης εξαιρετικά - παρόμοια με εκείνα της κλασικής χειρουργικής επέμβασης», προσθέτει.
Κάποιοι, ωστόσο, θα χρειαστούν και χειρουργική επέμβαση αναθεώρησης για την αντικατάσταση της χαλαρωμένης πρόθεσης. Το ποσοστό δεν είναι μεγάλο - κυμαίνεται περίπου στο 1% του συνολικού αριθμού των αρθροπλαστικών και το ποσοστό κινδύνου σε διάστημα 10 ετών δεν ξεπερνά το 5% περίπου.
Περισσότερες πιθανότητες έχουν εκείνοι που υποβλήθηκαν σε αντικατάσταση της άρθρωσης σε νεαρή ηλικία, λόγω της διάρκειας ζωής των υλικών, και οι παχύσαρκοι, διότι το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών και αναθεώρησης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, σχεδόν το ήμισυ των ατόμων που προχωρούν σε αρθροπλαστική ισχίου και το 70% που υποβάλλονται σε αντικατάσταση γόνατος έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό.
Για την αποφυγή του κινδύνου αυτού συστήνεται η προεγχειρητική απώλεια κιλών, είτε με αλλαγές στη διατροφή και άσκηση είτε με βαριατρική χειρουργική όταν υπάρχει νοσογόνος παχυσαρκία. Σύμφωνα, ωστόσο, με την Αμερικανική Ένωση Χειρουργών Ισχίου και Γόνατος, η παχυσαρκία από μόνη της δεν αποτελεί λόγο καθυστέρησης της αντικατάστασης της άρθρωσης.
Με βάση την τρέχουσα έρευνα, ευεργετική για την απώλεια βάρους είναι και η λήψη φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας πριν και μετά από την ολική αρθροπλαστική, χωρίς ή σε συνδυασμό με βαριατρική χειρουργική επέμβαση.
Φάρμακα GLP-1, όπως το διάσημο πια Ozempic που έχει εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων αρχικά για την αντιμετώπιση του διαβήτη (2017) και κατόπιν της παχυσαρκίας (2021), έχουν επιτρέψει σε περισσότερους ασθενείς να αδυνατίσουν και να φτάσουν σε ασφαλές προεγχειρητικό βάρος.
«Τελευταία γίνονται έρευνες σχετικά με την επίδραση που έχει η λήψη αγωνιστών GLP-1 μετά από την αντικατάσταση της άρθρωσης (ισχίου ή γόνατος), στην έκβαση της επέμβασης. Τα μέχρι σήμερα στοιχεία καταδεικνύουν τη μείωση των χειρουργικών επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένης της λοίμωξης», σημειώνει ο δρ Τσουτσάνης.
Μια εξ αυτών περιέλαβε στοιχεία 3.700 παχύσαρκων ασθενών που ελήφθησαν από μια μεγάλη ηλεκτρονική βάση ιατρικών αρχείων του Ηνωμένου Βασιλείου. Η μέση ηλικία τους ήταν 64,7 ετών, το 62,9% ήταν γυναίκες, ο μέσος Δείκτης Μάζας Σώματος κατά την έναρξη της μελέτης ήταν 37,6, το 63,2% των ασθενών είχε υπέρταση και το 40,1% διαβήτη. Το 74,8% είχαν οστεοαρθρίτιδα.
Οι ερευνητές κατηγοριοποίησαν τους ασθενείς σε εκείνους που είχαν μικρή έως μέτρια (2%-10%) ή μεγάλη (≥ 10%) απώλεια βάρους μετά από την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής κατά της παχυσαρκίας εντός 1 έτους από την αντικατάσταση.
Τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη περιελάμβαναν ορλιστάτη, σιβουτραμίνη, αγωνιστές υποδοχέα γλυκαγόνου πεπτιδίου 1 (GLP-1 RA) και ριμοναμπάντη.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν φέτος στο JAMA Network Open, έδειξαν ότι ο κίνδυνος να απαιτηθεί αναθεώρηση στην πενταετία ήταν 5,6% μεταξύ εκείνων με σταθερό βάρος ή αύξησή του, έναντι 4,4% μεταξύ εκείνων με μικρή έως μέτρια απώλεια βάρους και 3,7% μεταξύ εκείνων με μεγάλη απώλεια βάρους.
Η μικρή έως μέτρια και η μεγάλη απώλεια βάρους σε διάστημα ενός έτους μετά την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής κατά της παχυσαρκίας συσχετίστηκε με 25% και 43% χαμηλότερο κίνδυνο αναθεώρησης στην πενταετία, αντίστοιχα, σε σύγκριση με την αύξηση βάρους ή τη σταθερή απώλεια βάρους. Ο κίνδυνος για αναθεώρηση σε διάστημα 10 ετών μετά από αντικατάσταση γόνατος ή ισχίου ήταν παρόμοιοι με τους κινδύνους στην πενταετία.
Αυτό υποδηλώνει ότι η απώλεια βάρους με τη χρήση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας βελτιώνει την επιβίωση των εμφυτευμάτων και μπορεί να αποτελέσει επιλογή για τους ασθενείς που έχουν παραπανίσιο βάρος.
Ο συγκεκριμένος τρόπος να χάσει κάποιος βάρος είναι πιο φιλικός και λιγότερο περίπλοκος και επιβαρυντικός από τη βαριατρική χειρουργική επέμβαση, τουλάχιστον με τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, τα οποία δεν είναι πολυετή. Βέβαια, όπως κάθε φάρμακο έτσι και τα συγκεκριμένα κρύβουν κινδύνους, που δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς ακόμα.
Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι όσο πιο κοντά είναι το βάρος ενός ανθρώπου, που υποβάλλεται σε αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος, στο φυσιολογικό τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος επιπλοκών, τόσο μεγαλύτερος ο χρόνος επιβίωσης της πρόθεσης και τόσο λιγότερες οι πιθανότητες υποβολής σε αναθεώρηση.
