Χρέος
όλων των Ελλήνων είναι η απόδοση τιμής στη μνήμη των Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών
του Μετσόβου. Το ηθικό αυτό χρέος βαρύνει όλους τους Έλληνες αφού στην Αθήνα
και άλλες πόλεις της Ελλάδας, τα γνωστότερα και μεγαλύτερα κληροδοτήματα τα
οποία λειτουργούν στην υπηρεσία του λαού στα πλαίσια της Κοινωνικής Πρόνοιας,
της Παιδείας κ.λπ. έχουν γίνει από ευεργεσίες μεγάλων Μετσοβιτών Ευεργετών.
Δυστυχώς
αυτό το ελάχιστο χρέος εκπληρώνεται κατ’ έτος μόνον από τους Μετσοβίτες δια του
πολιτιστικού φορέα τους που είναι ο «Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου Αθήνας»
στον οποίο σήμερα πρόεδρος είναι ο ακάματος γιατρός Απόστολος Μπίσας.
Από ετών καθιέρωσε ο Σύλλογος «Ημέρα Τιμής των
Μετσοβιτών Εθνικών Ευεργετών, των Δασκάλων του Γένους και των Άξιων Τέκνων του
Μετσόβου», όπου τελείται Επιμνημόσυνη Δέηση στη μνήμη τους.
Φέτος
το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου των Αποδήμων Μετσοβιτών στον Ιερό Ναό
Ζωοδόχου Πηγής στην οδό Ακαδημίας 67, στο κέντρο της Αθήνας, μετά τη Θεία
Λειτουργία, της Κυριακής 19 Μαρτίου 2017, θα τελέσει Μνημόσυνο των Μετσοβιτών Εθνικών Ευεργετών,
των Δασκάλων του Γένους και των Άξιων
Τέκνων του Μετσόβου.
«Αδαπάνητος εστί της ευποιίας ο πλούτος, εν τω
διδόναι γαρ λαμβάνεται και εν τω σκορπίζειν συνάγεται» έλεγε ο Φιλόσοφος Απολλώνιος.
Ανεξάντλητος
είναι ο πλούτος της ευεργεσίας, διότι σε αυτόν που τον προσφέρει επιστρέφεται
και σε αυτόν που τον σκορπίζει συσσωρεύεται.
Σήμερα
όλοι εμείς αναγνωρίζοντας την μεγάλη
προσφορά, μνημονεύουμε τους Μεγάλους
Εθνικούς Ευεργέτες τους εκ Μετσόβου
καταγόμενους.
Η
Ευεργεσία, μια διαχρονική έννοια από
τους Χορηγούς της Αρχαιότητας μέχρι σήμερα, είναι η έμπρακτη εκδήλωση
συμπαράστασης προς τον Συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο, με αίσθημα
Φιλαλληλίας και Φιλοπατρίας.
Κίνητρό
τους είναι η αγάπη προς τη Πατρίδα, η νοσταλγία, η συμπάθεια, ο πόνος προς την πάσχουσα ομογένεια και η βαθιά πίστη
στο Θεό.
Φλογεροί
Πατριώτες, αγνοί ιδεολόγοι, Ανθρωπιστές και οραματιστές , ευεργετούν
διακριτικά, χωρίς να επιζητούν την δόξα και την ιδιαίτερη τιμή, χωρίς να
επιζητούν να ασκήσουν εξουσία στους ευεργετούμενους.
Ξεκίνησαν
από το Μέτσοβο από την κοινότητα που έκανε
πράξη την ισότητα πολύ πριν την γαλλική επανάσταση, όταν οι προεστοί της
Χώρας Μετσόβου το 1776 εφάρμοζαν την απόφαση που έλεγε ότι «όσοι Μετσοβίτες έχουν δύο κήπους να δώσουν τον ένα σε αυτόν που δεν έχει».
Τα
ονόματα των Μεγάλων Εθνικών Ευεργετών χαράχτηκαν βαθιά στην συνείδησή μας.
•Αβέρωφ
Γεώργιος (1818 -1899)
•Τοσίτσας
Μιχαήλ (1787 – 1856)
•Τοσίτσας
Θεόδωρος (Νεότερος αδελφός του Μιχαήλ Τοσίτσα)
•Στουρνάρας
Νικόλαος (1806 -1853, ανιψιός του Μιχ. Τοσίτσα,
Γιος της αδελφής του Σταματίας)
•Τοσίτσας
Μιχαήλ-Βαρόνος (1885 -1950, Εγγονός του Μιχαήλ Τοσίτσα)
Με τα
χρήματά τους δημιουργήθηκαν τα κληροδοτήματα που απέβλεπαν στην προαγωγή της
Παιδείας, της Υγείας και της Κοινωνικής Πρόνοιας.
Είναι
υποχρέωσή μας να κάνουμε μια σύντομη
αναφορά στις μεγαλύτερες Ευεργεσίες.
Κατ’ αρχάς
στην Αθήνα. Δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι η Αθήνα είναι και κομμάτι Μέτσοβο.
Εθνικό
Μετσόβιο Πολυτεχνείο –Τοσίτσας, Αβέρωφ, Στουρνάρας
Αρχαιολογικό
Μουσείο – Ανεγέρθη σε οικόπεδο που αγοράστηκε από την Ελένη Τοσίτσα
Τοσίτσιο
Παρθεναγωγείο - στην οδό Αχαρνών
Αβερώφειος
Σχολή Ευελπίδων
Εφηβείο
ή Φυλακές Αβέρωφ
Ανδριάντες
του Ρήγα Φεραίου και του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’ – Δαπάνη Γεωργίου Αβέρωφ
Καλλιμάρμαρο
Στάδιο –Αναμαρμάρωση –Γεώργιος Αβέρωφ
Θωρηκτό
Αβέρωφ
Οικόπεδο
και Χρήματα Στην Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία για ανέγερση
Αλληλοδιδακτικού
Σχολείου (συμβολή Σταδίου και Αρσάκη)- Ελένης Τοσίτσα.
Εκκλησία και Χρήματα στο Αμαλιείο Ορφανοτροφείο Αθηνών
– Ελένη Τοσίτσα
Κωδωνοστάσιο
του ναού Ζωοδόχου Πηγής – Ελένη Τοσίτσα
Νοσοκομείο
Ευαγγελισμός – Ένας από τους ιδρυτές ο Μετσοβίτης Τούλης δίνει το παρόν.
Φοιτητική
Εστία Κηφισιάς – Ίδρυμα Βαρόνου Μιχαήλ
Τοσίτσ
Εθνική
Βιβλιοθήκη- Ένας από τους ιδρυτές και ευεργέτες ο Δημήτριος Ποστολάκας
Ωδείο
Αθηνών -Γεώργιος Αβέρωφ
Χρήματα
για Φτωχοκομείο Αθήνας, Αρσάκειο Οικοτροφείο, Οφθαλμιατρείο Αθηνών και για την
ανέγερση του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κλείνοντας
την σύντομη αναφορά και για να δείξω το μέγεθος της φιλοπατρίας των
Συμπατριωτών Ευεργετών αναφέρω τα παρακάτω περιστατικά: Στους δωρητές του
Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρεται και το όνομα ενός πάμφτωχου Μετσοβίτη,
ακονιστής στο επάγγελμα του Δημήτρη του Όκα, ο οποίος βρέθηκε νεκρός από το
κρύο ένα χειμωνιάτικο βράδυ, και που στο χέρι του κράταγε το πουγκί του με το
μοναδικό του τάλιρο μέσα, και ένα σημείωμα που έγραφε: «για τον έρανο του
Πανεπιστημίου».
Το
τάλιρο αυτό όμως, μαζί με τις εικοσιοκτώ δραχμές ενός άλλου πολύ φτωχού
Μετσοβίτη του Δημήτρη Φάφαλη, συγκίνησαν και ευαισθητοποίησαν τόσο πολύ την
Αθηναϊκή κοινωνία ώστε να πολλαπλασιαστούν οι δωρεές και να πετύχει ο έρανος
για αυτόν τον ιερό σκοπό.
Στην
Λάρισα Ιδρύθηκε η Αβερώφειος Γεωργική Σχολή.
Στην
Καρδίτσα ανεγέρθη η Εκκλησία της Ευαγγελιστρίας
Στην
Θεσσαλονίκη έδωσαν Χρήματα για την
Ελληνική Σχολή
Η
προσφορά των Μεγάλων αυτών Ανδρών εκτός από την πατρίδα τους, ήταν επίσης
μεγάλη και στις χώρες που έζησαν, δούλεψαν και ανδρώθηκαν οικονομικά.
Συμμετείχαν
στα δρώμενα των «νέων πατρίδων» τους, όπου και ορισμένοι καταλαμβάνουν και σημαντικά πολιτικά αξιώματα.
Στην
Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ίδρυσαν το Τοσίτσιο Παρθεναγωγείο, Βιβλιοθήκη, το
Αβερώφειο Γυμνάσιο, Νοσοκομείο και τον περικαλλή ναό του Ευαγγελισμού.
Στο
Μέτσοβο, στην Πατρώα Γη, στην Ευεργετομάνα, το λίκνο της Ευεργεσίας που
απαριθμεί πάνω από 50 Ευεργέτες, όπως:
Αδελφοί
Φλώκα, Αδελφοί Στάνου, Γκαντέλος, Χάτος,
Φουρνίγκας, Τσουμάγκας, Φαρδής, Μπότσαρης, Βλάχα, Κάλλης, Μανούση, Τούλης,
Βοίλας, Τσανάκας, Τζωαννόπουλος, Πίχτος κ.ά
Χτίστηκαν
Σχολεία, Εκκλησίες, Το Γηροκομείο Τσουμάγκα, Το ορφανοτροφείο Τούλη, Βρύσες,
Γεφύρια.
Το
Ίδρυμα Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει πάρα πολλά
στο Μέτσοβο.
Σχολεία,
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και ξενώνα, Νοσοκομείο, ξυλουργικό εργοστάσιο ,
βουστάσιο, Γαλακτοκομική Σχολή, Πλακόστρωτοι δρόμοι, Υδραγωγείο κ.ά.
Τελευταίος
ο Πολιτικός, Συγγραφέας, Πατριώτης, Άνθρωπος, Ευάγγελο Αβέρωφ-Τοσίτσα που με την
πολυποίκιλη προσφορά του συγκαταλέγεται
στην Πυραμίδα των Μετσοβιτών Ευεργετών.
Εμείς
δεν έχουμε μόνο την υποχρέωση να επικαλούμαστε τον πλούτο που μας κληροδότησαν
οι Μετσοβίτες Ευεργέτες.
Είναι
ανάγκη να τον κεφαλοποιούμε, να τον αναδεικνύουμε και να τον αξιοποιούμε.
Είναι
ανάγκη να μετουσιώνουμε την κληρονομιά αυτή σε νοοτροπίες και πρακτικές που
υπηρετούν το συλλογικό συμφέρον.
Είναι
ανάγκη να αναδεικνύουμε συνεχώς και σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, την αξία της
προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Αιωνία
τους η Μνήμη.
