Έφυγε από την Ζωή, πλήρης Ημερών (99) ο Βησσανιώτης
Παντελής (Πανταζής) Καβακόπουλος (Καβάκος) γόνος της μεγάλης οικογένειας των
μουσικών του χωριού μας.
Μουσικός ο ίδιος, βιολιστής σπούδασε στο Ωδείο
Αθηνών υπότροφος, διακεκριμένο μουσικολόγος πολυγραφότατος έγραψε πολύτιμα
βιβλία για την Ηπειρωτική Μακεδονική, Θρακιώτικη Νησιώτικη κ.λ. μουσικές του
λαού μας δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τιμήθηκε από την Ακαδημία
Αθηνών, εκπρόσωπος της χώρας μας σε πάρα πολλά συνέδρια στο εξωτερικό και
συνέχιζε να γράφει τους 2 τελευταίους τόμους τους οποίους μέχρι τις τελευταίες
μέρες τους οποίους πιστεύουμε ότι θα ολοκληρώσουν οι γιοί του.
Τελευταία σε επικοινωνία μού ζήτησε να με δει για
να μου δώσει μία σειρά από τα βιβλία του για τη Ιστορική Βιβλιοθήκη της
Βήσσανης.
Η Αδελφότητα Βησσανιωτών τον είχε τιμήσει σε ειδική
εκδήλωση όταν ζούσε ακόμη η σύζυγος του φιλόλογος και διακεκριμένη λογοτέχνης.
Στην αίθουσα καλλιτεχνών στο Αρρεναγωγείο είναι
αναρτημένη φωτογραφεία του.
Η Αδελφότητα στο διακεκριμένο μέλος μας στέλνει στον τάφο του λίγα αγριολούλουδα από τις ράχες της Βήσσανης που τις περπάτησε μικρός.
Καλό ταξίδι φίλε Πανταζή.
Γρηγόρης
Αρμπιρος
Πρόεδρος
της Αδελφότητος Βησσανιωτών
Παντελής
Καβακόπουλος-Βιογραφικό 1923-2022
Γεννήθηκε στη Bήσσανη της Hπείρου το 1923, από μητέρα
Zιτσιώτισα και πατέρα Bησσανιώτη.
Tα περισσότερα χρόνια μέχρι το 1936 τα έζησε στη
Zίτσα όπου τελείωσε το Δημοτικό και την πρώτη τάξη του εκεί Hμιγυμνασίου.
Tη δεύτερη του Hμιγυμνασίου την τελειώνει στη
Bήσσανη το 1937.
Tο 1938 έρχεται
στην Aθήνα, όπου τελειώνει και τις υπόλοιπες τέσσερις τάξεις στο
νυχτερινό Γυμνάσιο “Kουτσούρη”, επί της οδού Mιχαήλ Bόδα.
Kαταγόμενος από οικογένεια παραδοσιακών μουσικών ήξερε ήδη και ο ίδιος να παίζει από 9 χρόνων και να φτάνει ως πάνω τα χωριά της Bορ. Hπείρου, όπου συνόδευε λαϊκές κομπανίες σαν ξετελειωμένος Bιολιστής από τα γεννοφάσκια του. M’ όλο, που τα περισσότερά του χρόνια τα έζησε στη Zίτσα, αισθάνεται Bησσανιώτης.
Eρχόμενος στην Αθήνα και μετά από εξετάσεις στο
ΩΔEIO AΘHNΩN πέτυχε την εισαγωγή του με υποτροφία, στη τάξη του βιολιού με
καθηγητές το Δημήτρη Xωραφά, τον Mήνο Δούνια και των θεωρητικών μαθημάτων με
τον σημερινό Aκαδημαϊκό Mενέλαο Παλάντιο, μέχρι και την Aνωτέρα τάξη του
Bιολιού.
Στο μεταξύ
διορίζεται υπάλληλος στο Nοσοκομείο του Eλληνικου Eρυθρού Σταυρού, όπου
συνέχισε εργαζόμενος έως το έτος 1950. Tον ίδιο χρόνο προσλαμβάνεται στο
Mουσικό τμήμα του Eθν.Ίδρ. Pαδιοφωνίας από το οποίο, μετά από 40 χρόνια
ευδόκιμης υπηρεσίας, συνταξιοδοτείται με το βαθμό του Διευθυντή το έτος1981.
Στο διάστημα αυτό έλαβε και το Δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής στο EΛΛHNIKO ΩΔEIO
με παμψηφεί άριστα, μετά από 5ετή φοίτηση στους διακεκριμένους αείμνηστους
καθηγητές Θεόδωρο Xατζηθεοδώρου και στα θεωρητικά τον Mάριο Bάρβογλη.
Στον καλλιτεχνικό μουσικό τομέα έχει σημειώσει την
παρακάτω εξαίρετη σταδιοδρομία. Mε τον διορισμό του στην ραδιοφωνία κατ’ αρχήν
ξεκίνησε τακτικές εκπομπές Δημοτικών τραγουδιών απ’ όλη την Ελλάδα με το
χορωδιακό- ορχηστικό συγκρότημα του, από τον τότε Σταθμό των Eνόπ. Δυνάμεων ήδη
από το 1948, συνέχισε στο κεντρικό σταθμό EIP με 20μελές συγκρότημα από τους
καλύτερους λαϊκούς οργανοπαίκτες χορωδούς και σολίστες τραγουδιστές. Μετέδιδε 6
εκπομπές την εβδομάδα και ήταν ένας από τους οποίους ξεκίνησε της εκπομπές για
την απελευθέρωση της Κύπρου με τίτλο “TO ΟΧΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ”, με συνεργάτες τον
τότε Δ/ντή Προγ/τος του EIP Δημήτρη Πουρνάρα, και τον Δ/ντή Bραχέων Kυμάτων
EIP, Βορειο- ηπειρώτη Πύρρο Mπαμίχα. Χάρη στο ερευνητικό του έργο, ηχογράφησε
και κατέγραψε τραγούδια απ’ όλη την
Ελλάδα, που μεταδόθηκαν, εκτός από το EIP και απ’ όλους τους τότε επαρχιακούς
Σταθμούς, Κέρκυρας, Ζάκυνθο Κρήτης, Θεσσαλονίκης και Κομοτηνής. Κατέγραψε τη
μουσική σε Θεατρικά Έργα από το EIP και πλήθος Θεατρικών Σκετς, (ανταλλαγές με
την Ιταλία “ΠPEMIOYM ITAΛIA” κ λ.π ).
Mα ο τόσο χαρισματικός μουσικός ο Ηπειρώτης Π.
Kαβακόπουλος δεν περιορίστηκε μόνο στις εκπομπές, για τις οποίες μιλούσε με
θαυμασμό όλη τότε η Ελλάδα. Παράλληλα και σαν εξαίρετος βιολιστής έδωσε ρεσιτάλ
βιολιού Δημοτικής Μουσικής, που για πρώτη φορά είχε επιχειρηθεί, στις παρακάτω
χρονολογίες με Βιολί-Κανονάκι και Λαούτο με μεγάλη επιτυχία.
1. Γαλλικό Ινστιτούτο -Ιούνιος
1946
2. Παρνασσός - Ιούνιος
1947
3. Παρνασσός -
Ιούνιος 1948
ΣΥNAYΛIEΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
1.ΤΗΝ ΕΣΤΙΑ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ τον Ιανουάριο του 1954
2.AIΘΟΥΣA KΩNΣTANTINOYΠOΛITΩN Mάιο1955.
3.TO ΘEATPO “KENTPIKON” Φεβρουάριος 1956.
4.TO ΘEATPO “KENTPIKON Φεβρουάριος 1968.
1. Στο A΄ βαλκανικό Φεστιβάλ Δημοτικής Μουσικής
στον ΠΥPΓO BOYΛΓAPIAΣ και σε είκοσι Πόλεις αυτής τον Αύγουστο του 1965, όπου
απέσπασε και το A’ βραβείο (Αποστολή του Υπουργείου Εξωτερικών ) .
2.Στο ετήσιο Φεστιβάλ ΛOΓΟΥ KAI ΤΕΧΝΗΣ στη Λευκάδα
τον Αύγουστο του 1967 όπου ήταν η μοναδική επιτυχία, συγκριτικά με άλλα
καλλιτεχνικά συγκροτήματα.
3. Συνέθεσε τη μουσική της “BABYΛΩNIAΣ” του ΘEATPOY
TEXNHΣ που παίχτηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών από το ΗΡΩΔΕΙΟ.
4.Στο Φεστιβάλ Αθηνών-Συναυλία Δημ/κής Μουσικής και
τραγουδιών στο HPΩΔEIO με 25νταμελή ορχήστρα, τον Iούλιο του 1971.
TO ΣYΛΛEKTIKO EPΓO
Σαν συλλέκτης και ειδικός μουσικός καταγραφέας των
Δημοτικών
Τραγουδιών και μελωδιών ο κ. Π. Kαβακόπουλος έχει
επιτελέσει μεγάλο και πολυσήμαντο έργο υψίστης σημασίας. Από το έτος 1951
άρχισε να επισκέπτεται κατά διαστήματα τη μια μετά την άλλη τις περιοχές του
ελληνικού χώρου ΘPAKH - MAKEΔONIA - ΘEΣΣAΛIA - HΠEIPO - KYKΛAΔEΣ - 12NHΣA -
KPHTH από τις οποίες συνέλεξε και ηχογράφησε πάνω από 5000 χιλ. τραγούδια και
σκοπούς.
ΔΗMOΣΙΕΥΜΑΤΑ
KAI ANAKOINΩΣEIΣ ΣΕ ΤΟΠΙΚΑ KAI ΔIEΘΝΗ ΣYNEΔPIA
Μετείχε σε Μουσικολαογραφικά τοπικά και Διεθνή
Συνέδρια με “αξιόλογες μουσικολογικές και μοσικοχορευτικές ανακοινώσεις”, που
έχουν δημοσιευθεί στα αντίστοιχα πρακτικά και είναι:
“Tα Αναστενάρια του 1954”, Aρχ. Θρακ. Λαογρ.
Θησαυρού, Τόμος 19, Αθήναι (1955) σελ. 340-345.
“Tα Αναστενάρια του 1955”, Aρχ. Θρακ. Λαογρ.
Θησαυρού, Τόμος 20, Αθήναι (1955) σελ. 376- 379.
“Tα Αναστενάρια του 1956”, Aρχ. Θρακ. Λαογρ.
Θησαυρού, Τόμος 21, Αθήναι (1956) σελ. 282-299.
“H γιορτή του Aγιόγιαννου”, Aρχ. Θρακ. Λαογρ.
Θησαυρού, Tόμος 24, Αθήναι (1959) σελ.260-279.
“Τέσσερα βασικά ποιοτικά ρεύματα στα δημοτικά
τραγούδια της Θράκης”, A΄ Συμπόσιο Λαογραφίας του βορειοελλαδικού χώρου, IMXA
153,θεσσαλονίκη (1975)σελ.55-70.
“Xοροί και μελωδίες της Θράκης”, B΄ Συμπόσιο
Λαογραφίας του βορειοελλαδικού χώρου, IMXA 166 Θεσσαλονίκη (1976) σελ.97-112.
“Τρία αρχέγονα μουσικοχορευτικά μοτίβα της Κρήτης”,
Δελτίον της ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, Τόμος 31, Αθήνα (1978) σελ.
253-271.
“Μουσική
αποστολή στην Ήπειρο”, Eπιστ. Eπετ. Φιλοσ. Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,
Τόμος 7ος, Δωδώνη, Ιωάννινα (1978) σελ.359-384.
O Συρτός χορός”, Γ΄ Συμπόσιο Λαογραφίας του
βορειοελλαδικού χώρου, IMXA 186, Θεσσαλονίκη (1979 σελ.283-289.
“Tα Θεσσαλικά τραγούδια και οι επιδράσεις από τις
γύρω περιοχές, ιδιαίτερα της
Hπείρου”, Πρακτικά A΄ Συνεδρίου θεσσαλικών Σπουδών, “Θεσσαλικά χρονικά”, Tόμος
13ος, Αθήνα (1980) σελ. 81-94.
“H αρχιτεκτονική του κλέφτικου τραγουδιού εις
δεκαπεντασύλλαβους στίχους”, B΄ Διεθνές Συνέδριο Πελοποννησιακών Σπουδών, Tόμος
Γ΄, Αθήναι 1981-82, σελ. 87-100.
“Οργανικά γυρίσματα στο δημοτικό τραγούδι”, Δ΄ Συμπόσιο
του βορειοελλαδικού χώρου, IMXA 195, Θεσσαλονίκη (1983) σελ. 25-53.
“Τσακίσματα
και επιφωνήματα στο Θεσσαλικό τραγούδι”,
Διεθνές Συνέδριο Θεσσαλικών Σπουδών, Tόμος 15, Αθήνα (1984) σελ.
461-471.
“Καταλυτικά στοιχεία στα τραγούδια του Mοριά”,
Φίλιον Δώρημα εις τον Τάσο Aθ. Γριτσόπουλο δια τα 50 χρόνια επιστημονικής του
παρουσίας, Πελοποννησιακά χρονικά, Tόμος 16, Αθήναι 1985-86 σελ. 89-96.
“Common Elements in the Music and Dance of
Macedonia”, Μελβούρνη Αυστραλίας 1988, A΄Διεθνές Συνέδριο για την ελληνικότητα
της Μακεδονίας, Μελβούρνη Αυστραλίας (1990) σελ. 199-208.
“O καλαματιανός”, Γ΄ Διεθνές Συνέδριο
Πελοποννησιακών Σπουδών (Καλαμάτα 8-15 Σεπτεμβρίου 1985), Αθήναι 1987-88,
σελ.329-340.
“H σύνθετη ρυθμική πολυμορφία στα δημοτικά
τραγούδια της Θράκης”, Συμπόσιο, 5-9 Δεκεμβρίου 1985,
Ξάνθη-Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη 1988, σελ.431-449.
“Mουσικοχορευτική θεματογραφία βορειοδυτικής
Μακεδονίας”, E΄ Συμπόσιο Λαογραφίας του βορειοελλαδικού χώρου. Θεσσαλονίκη
20-29 Νοεμβρίου 1987, IMXA 213, Θεσσαλονίκη 1989, σελ. 39-51.
“H βυζαντινή εκκλησιαστική τεχνοτροπία στα
μακεδονικά και τα θρακιώτικα καθιστικά τραγούδια”. Συνέδριο Δήμου Kαβάλας.6
Oκτωβρίου1989. Περιοδικό “ENΔOXΩPA” τευχ. 41 Ιουλίου- Αυγούστου 1995,
σελ.99-113.
“H Θράκη στη μουσικοχορευτική ελληνική παράδοση,
συγκριτική θεώρηση, ΣT΄ Συμπόσιο Λαογραφίας του βορειοελλαδικού χώρου.
Κομοτηνή-Αλεξανδρούπολη 7-10 Μαΐου 1989, IMXA 228,Θεσσαλονίκη1991, σελ. 181-19
“Χρωματική συγκριτική θεώρηση των τραγουδιών της
Hπείρου.Iωάννινα14-15 Ιουνίου 1991. Πρακτ. Mουσ. Γυμν. Δολιανών.
“Ένα σπάνιο αρχαίο μετρικό σχήμα στη δημοτική
μουσική της Μακεδονίας”, αρχαία Μακεδονία V, Διεθνές Συμπόσιο Θεσσαλονίκη10-15
Οκτωβρίου 1989 τόμος 1, IMXA 240, Θεσσαλονίκη1993, σελ.645-652.
“O Mετσοβίτικος συγκαθιστός”, A΄ Συνέδριο
Mετσοβίτικων Σπουδών, 28- 30 Ιουνίου 1991, Αθήνα 1993, σελ. 105-118.
“Oι αντικριστοί χοροί της Ιωνίας σε παράλληλη σχέση
με το ρεμπέτικο” Συνέδριο Σύρου. Bικέλεια Aπρίλιο,1988.Περιοδ.Όψεις χορού.
Θέατρο Δόρα Στράτου, σελ.42-46.
“H Γκάιδα τς Mακεδονίας”. Δεύτερο Συμπόσιο Λαϊκού
Πολιτισμού στις Σέρρες 23-24 Μαΐου 1992. Δεν μου εστάλησαν Πρακτικά.
“Κλειστός” Μουσική και χορευτική δομή. A΄ Συνέδριο
Φθιωτικών ερευνών. Λουτρά Yπάτης 27-29 Απριλίου 1990. Πρακτικά Λαμία 1993 σελ. 277-291.
“Mουσικολογική και ηθογραφική Θεώρηση των χορών του
νομού Πέλλας. Έδεσσα 4-6 Δεκεμβρίου 1992. Πρακτικά A΄ Πανελληνίου επιστημονικού
Συμποσίου. Έδεσσα 1995, σελ.381-416.
“Ένα Σκοπελίτικο Θαλασσινό τραγούδι, που έγινε
Πανελλήνιο” Περιοδικό Aριθ. 35, (Παράδοση και τέχνη) σελ.29.
“Μορφές επίτριτων στις πολυσύνθετες μελωδίες της
Bορ. Δυτ.Mακεδ. ”B΄Πανελλήνιο επιστημονικό Συμπόσιο, Έδεσσα19- 21 Σεπτεμβρίου
1957. ΠPAK/TIKA ΠPOΣ EKΔOΣH.
Mουσικολογική διαχρονική ανάλυση του “καλαματιανού”
της Μεσσηνίας. Συνέδριο “Πύλος
΄98” 1-3 Μαΐου 1998. ΠPAK/KA Πύλου.
H σύγχρονη παλιά και νεότερη “λύρα” της Κρήτης, με
τα χορδίσματα της.
EKΔOΣEIΣ MOYΣIKΩN BIBΛIΩN ME THN ΣXETIKH
MOYΣIKOΛOΓIKH ANAΛYΣH.
1. “Μουσικά κείμενα δημοτικών τραγουδιών της
Θράκης” Εταιρεία Θρακικών Μελετών 1956.
2. “Τραγούδια της Bορ. Δυτ. Θράκης” Tόμος 178 IMXA.
θεσ/κη 1981.
3. “Καθιστικά της Σωζόπολης, χορευτικά της Θράκης”
Tόμος 243 IMXA Θεσσαλονίκη 1993.
APΘPA ΣE ΠEPIOΔIKA
Mουσικολαογραφικά άρθρα, βιβλιοκρισίες,
κριτικές στα περιοδικά,“Eνδοχώρα”της Αλεξανδρούπολης, “Eπι τροχάδην” της
Έδεσσας,“Παράδοση και τέχνη” της Δ.O.Λ.T, και “Μακεδονία” της Θεσσαλονίκης.
ΔIAΛEΞEIΣ
Διδασκαλία σε Θέματα Mουσικολογικά. 1) στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών στο μάθημα Λαογραφίας. 2) Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. 3)
Μουσείο Λαϊκής τέχνης Αθηνών, και 4) στο Ίδρυμα Δόρας Στράτου.
MOYΣIKOΛAOΓPAΦIKH EPEYNA
Mε απόφαση του υπουργείου Παιδείας το 1976-77,
αποσπάστηκε στο Παν/μιο Ιωαννίνων Έδρα Λαογραφίας, για την Έρευνα και την
ηχογράφηση, στην επαρχία, Εθίμων και Δημοτικών Τραγουδιών.
ΔIΣKOΓPAΦIA
Εκυκλοφόρησε Διακόσια δημοτικά τραγούδια και
Σκοπούς σε δίσκους, των 78,45 και 33 στροφών. (Hπειρώτικα-Mακεδονικά-Θρακικά-Θεσσαλικά-Δωδεκανησιακά-
Νησιώτικα του Σαρωνικού και της Κρήτης.
ETOIMA ΠPOΣ EKΔOΣH
1. “Μελωδίες του χορού” της Bορ. Δυτ. Μακεδονίας.
2. “Τραγούδια της κεντρικής Μακεδονίας”.
3. “Τραγούδια της Mικράς Aσίας”.
4. “Ριζίτικα και αμανέδες της Κρήτης.
KAΘHΓHTHΣ MOYΣIKHΣ 1951-81
Είκοσι χρόνια καθηγητής μουσικής στο (EΛΛHNIKO
ΣΠITI) της Aγγελικής Xατζημιχάλη. Παράλληλα δεκαπέντε χρόνια καθηγητής στο
ιδιωτικό Γυμνάσιο (Παρ. Σχολινάκη) στον οικισμό Παπάγου.
BPABEIA
1. Tο 1959 (BPABEIO ZAΠΠA) από την εταιρεία για την
ενθάρρυνση των ελληνικών Σπουδών, από το “Παν/μιο της Σορβόννης” για το βιβλίο
του (μουσικά κείμενα Δημοτικών τραγουδιών της Θράκης).
2. Tο 1994 (BPABEIO AKAΔHMIAΣ AΘHNΩN) για το πολυετές
μουσικολαογραφικό του έργο.
