Θανάσης Μποζιάρης: ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ Δ. ΠΩΓΩΝΙΟΥ (Ένα προχωρημένο σχέδιο που εγκαταλείφτηκε και αυτό!...)

Με αφορμή σημερινή δημ. εκδήλωση στα ΚΤΙΣΜΑΤΑ για το πολυφωνικό τραγούδι (εύχομαι τούτη η 2η (!) παρουσία του Δήμου εκεί να μη συνδυαστεί και με 3α (!) εγκαίνια του Κέντρου Πολυφωνίας που τους είχαμε παραδώσει εγκαινιασμένο…) παρεμβαίνω για να θυμίσω ότι το χωριό αυτό, που είναι ένα πανέμορφο χωριό του Πωγωνίου σε θέση περίοπτη, δεν είναι γνωστό μόνο για τη σχέση του με το Πολυφωνικό τραγούδι αλλά και για τη μακραίωνη ιστορία του. Εκεί, λοιπόν, το 2006 κατά την εκτέλεση δημοτικού έργου «Αποχετευτικό οικιακών λυμάτων Τ.Δ. Κτισμάτων» ήρθαν στο φως αξιόλογα λείψανα της ύστερης ελληνιστικής, της πρώιμης ρωμαϊκής ίσως και της κλασικής περιόδου (4ος -1ος αιώνας π.Χ.) και τμήμα ρωμαϊκής αγροικίας του 1ου μ. Χ. αιώνα. Αυτά εντός του οικισμού. Διότι και στην άκρη του οικισμού, στην αρχαία Ακρόπολη Κτισμάτων (στην κορυφή του λόφου του χωριού), σώζονται λείψανα κάστρου με μεγάλους λίθους από κιτρινωπό ντόπιο πωρόλιθο και αμμόλιθο (ψαμμίτη) με ορθογώνιους πύργους που περιέκλειαν αρχαία πόλη. 

Η περιοχή από πολλούς μελετητές ταυτίζεται με την αρχαία Ατιντανία και έλεγχε ως εκ της θέσης της την κοιλάδα του Δρίνου όπου το μοναδικό φυσικό πέρασμα από την Ήπειρο στη Ιλλυρία και αντιστρόφως. Ο λόφος οχυρώνεται με ισχυρά τείχη πιθανότατα του 4ου αιώνα π.Χ., την εποχή δηλ. μεγάλων ανακατατάξεων και ανασφάλειας για όλη την Ήπειρο. Από την αρχαία εκείνη πόλη βρέθηκαν αρχαίο οικοδόμημα, μεγάλη περίστυλη οικία, λίθινος αγωγός ομβρίων υδάτων, λάξευμα εν είδει θρόνου, λάκκοι - σιροί για αποθήκευση σιτηρών κλπ, λακκοειδείς κιβωτιόσχημοι τάφοι, ευρήματα αποχετευτικού κ.ά.λ. Ως πρ. Δήμος Δελβινακίου διακρίναμε τη σημασία που θα μπορούσαν να έχουν τα ευρήματα αυτά για την ανάπτυξη της περιοχής και μάλιστα καθώς πρόκειται για ένα σημείο δίπλα ακριβώς στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Κινηθήκαμε, λοιπόν, σε όλα τα επίπεδα και οργανώσαμε την ανάδειξη και αξιοποίησή τους. 

Δηλαδή:

1. Σε συνεννόηση με το Υπουργείο Πολιτισμού και την ΙΒ΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Ιωαννίνων συντάχτηκε και εγκρίθηκε Μελέτη με θέμα «Πολιτισμική Γέφυρα Ελλάδας- Αλβανίας, Αρχαία Ακρόπολη Κτισμάτων- Ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου».

2. Δρομολογήθηκε η διαδικασία νέας κήρυξης του ήδη κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου.

3. Με αλλεπάλληλες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου πρ. Δήμου Δελβινακίου δρομολογήσαμε και πετύχαμε ανταλλαγές των εντός της Ακρόπολης ιδιόκτητων οικοπέδων με άλλα εκτός αυτής.

4. Αναβαθμίσαμε τη λειτουργία του χωριού με ένα σύνολο μεγάλων παρεμβάσεων με σημαντικότερη την υδροδότησή του. Μεταξύ άλλων ασφαλτοστρώσαμε το εσωτερικό δίκτυο, βεβαίως και το δρόμο προσπέλασης στο χώρο της Ακρόπολης.

5. Υπογράψαμε προγραμματική Σύμβαση με την ΙΒ΄Εφορεία αρχαιοτήτων και διαθέσαμε από το υστέρημα του Δήμου ποσόν 35.000 € για την αποκάλυψη, ανάδειξη, περίφραξη και σηματοδότηση του εντός του οικισμού αρχαιολογικού χώρου και των ευρημάτων του ώστε ως τουριστικό αξιοθέατο να είναι στη διάθεση των επισκεπτών, εργασία που είχε ολοκληρωθεί.

Απέμενε η υλοποίηση της μελέτης.

Θέλαμε με όλα αυτά να δημιουργήσουμε ένα τουριστικό πόλο έλξης που να λειτουργούσε για την ανάπτυξη και του οικισμού των Κτισμάτων και της περιοχής αλλά να τονιστεί και η αξία των ευρημάτων σε μιαν ευαίσθητη περιοχή της χώρας μας.

Δυστυχώς και αυτά μετά την 1-1-2011 με τη νέα δημοτική αρχή του κ. Καψάλη εγκαταλείφτηκαν ΠΑΝΤΕΛΩΣ, δηλ. όχι μόνον δεν προχώρησε ΤΙΠΟΤΑ αλλά αχρηστέφθηκε και ό,τι είχαμε κάνει!!! Δηλαδή, άλλη μια ευκαιρία ανάπτυξης της περιοχής που προσφέραμε έτοιμη (τουλάχιστον ως πρ. Δήμος Δελβινακίου) αγνοήθηκε από αυτή τη δημοτική αρχή, όπως άλλωστε και τόσες άλλες!!!