Ο Δήμος
Πάργας οργανώνει εκδήλωση προς τιμή
του Κυριακούλη – Πιέρρου Μαυρομιχάλη,
που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 9
Σεπτεμβρίου 2017 στην Τοπική Κοινότητα
Βαλανιδοράχης, όπου βρίσκεται η προτομή του.
Στην
εκδήλωση θα συμμετέχει αντιπροσωπεία από τη Μάνη, τόπο καταγωγής του.
Το
πρόγραμμα της εκδήλωσης έχει ως ακολούθως:
Πρωί
12:00
-Επίσκεψη Μανιάτικης αντιπροσωπείας στον
τόπο της μάχης (Σπλάντζα)
-Τέλεση
επιμνημόσυνης δέησης
Απόγευμα
19:00μμ
Εκδήλωση στην πλατεία της Τ.Κ. Βαλανιδοράχης όπου βρίσκεται η προτομή του Κυριακούλη Πιέρρου -Μαυρομιχάλη
-
Χαιρετισμός- καλωσόρισμα Δημάρχου Πάργας
κ. Αντώνη Νάστα.
-
Χαιρετισμός Προέδρου Τοπικής Κοινότητας Βαλανιδοράχης κ. Γεώργιου Δημητρίου
-
Ιστορικό της ημέρας από την εκπαιδευτικό κα Κατερίνα Ντάση
-
Χαιρετισμός από εκπρόσωπο της Μανιάτικης
αντιπροσωπείας
-
Κατάθεση στεφάνων – Απόδοση τιμών
-
Ανάκρουση Εθνικού Ύμνου από τη Φιλαρμονική του Δήμου Πάργας
-
Παραδοσιακοί χοροί
Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
Οπλαρχηγός
του '21, «λεόντειον έχων την όψιν, μακροκόμης και με μεγάλους μύστακας»,
σύμφωνα με διήγηση της εποχής του, γόνος της μανιάτικης οικογένειας των
Μαυρομιχαλαίων.
Ο
Κυριακούλης Μαυρομιχάλης γεννήθηκε στο Λιμένι της Μάνης, γιος του Πιέρρου
Μαυρομιχάλη και της Αικατερίνης Κουτσογρηγοράκη και νεώτερος αδελφός του Πετρόμπεη
Μαυρομιχάλη.
Πριν
από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης βοήθησε τον αδελφό του Πετρόμπεη για
την επιβολή της τάξης στη Μάνη. Με το ξέσπασμα της Eπανάστασης συγκρότησε δικό
του σώμα και διακρίθηκε στην απελευθέρωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821). Στη
συνέχεια ξεκαθάρισε την ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου από τους φοβερούς
τουρκαλβανούς Μπαρδουνιώτες, που λυμαίνονταν την περιοχή.
Με τον
ανιψιό του Ηλία Μαυρομιχάλη (γιο του αδελφού του Πετρόμπεη), τον οποίο
υπεραγαπούσε, έλαβε μέρος και διακρίθηκε για τον ηρωισμό του στις πολιορκίες
Κορώνης και Μεθώνης, στη Μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) και την
απελευθέρωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821).
Αργότερα,
συμμετείχε μαζί με τον ανιψιό του Ηλία Μαυρομιχάλη στην εκστρατεία των Μανιατών
σε Αττική και Βοιωτία κι έλαβε μέρος στις μάχες του Κριεκουκίου και του Οσίου
Λουκά τον Οκτώβριο του 1821. Από τη Βοιωτία διεκπεραιώθηκε στην Εύβοια, όπου ο
ανιψιός του Ηλίας Μαυρομιχάλης βρήκε τον θάνατο στη Μάχη των Στύρων (11
Ιανουαρίου 1822). Στη συνέχεια προσπάθησε ανεπιτυχώς, μαζί με τον Οδυσσέα
Ανδρούτσο, να εκδικηθεί τον θάνατο του πολυαγαπημένου ανιψιού του, αλλά δεν το
κατόρθωσε και τον Μάρτιο του 1822 επέστρεψε συντετριμμένος στην Πελοπόννησο.
Το
καλοκαίρι του 1822, κατόπιν προσκλήσεως του Προέδρου του Εκτελεστικού
(πρωθυπουργού) Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, συμμετείχε στην εκστρατεία στην
Ήπειρο, επικεφαλής σώματος 500 Μανιατών, για την απελευθέρωση του
πολιορκούμενου Σουλίου. Στις 4 Ιουλίου 1822 δέχθηκε επίθεση από 3.000
Τουρκαλβανούς και Τσάμηδες στη Σπλάτζα Φαναρίου (σημερινή Αμμουδιά Πρεβέζης)
και έπεσε ηρωικά μαχόμενος.
Η σορός
του μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στον Κήπο των Ηρώων του Μεσολογγίου.
Η λαϊκή
μούσα τον τίμησε με το δημοτικό άσμα Του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, στο οποίο
περιγράφεται η αναγγελία του θανάτου του από τον Πετρόμπεη στη σύζυγό του:
Πετρόμπεης
καθότανε ψηλά στο Πετροβούνι
κι εσφούγγιζε τα μάτια του μ' ένα χρυσό
μαντήλι
- Τι
έχεις Μπέη και χλίβεσαι και χύνεις μαύρα δάκρυα;
- Σα με
ρωτάς Κυριάκαινα και θέλεις για να μάθης
απόψε μου 'ρθαν γράμματα από το Μεσολόγγι
τον Κυριακούλη σκότωσαν, τον πρώτο καπετάνιο
και στάζουνε τα μάτια μου και τρέχουν μαύρα
δάκρυα
Γιος
του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη ήταν ο στρατιωτικός και πολιτικός Πέτρος Κ.
Μαυρομιχάλης και εγγονός του ο Κυριακούλης Π. Μαυρομιχάλης (1850-1916), που
διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά το στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή το
1909.
4
Ιουλίου 1822. H Μάχη της Σπλάντζας και ο θάνατος του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.
Στις 4
Ιουλίου 1822 έλαβε χώρα στη περιοχή μας, στην Σπλάντζα (Αμμουδιά) μία από τις
πιο σκληρές μάχες της Ελληνικής Επαναστάσεως κατά του τουρκικού ζυγού.
Μετά τη
Βοιωτία ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης κατ' εντολή του Μαυροκορδάτου πηγαίνει στο
Μεσολόγγι με δυο χιλιάδες Μανιάτες για να ενισχύσει το διεξαγόμενο αγώνα στη
Δυτική Στερεά Ελλάδα και Ήπειρο. Ο Μαυροκορδάτος, που βρέθηκε στη Ρούμελη για
να συντονίζει τον αγώνα, φρόντισε να σταλεί δύναμη 500 Μανιατών υπό τον
Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, για να ενισχυθούν οι ανθιστάμενοι στη Κιάφα, Σουλιώτες.
Με 4 πλοία έφτασαν στο Φανάρι της Ηπείρου με σκοπό να ανοίξει δρόμο προς τη
Κιάφα και να εξασφαλίσει τον ανεφοδιασμό των Σουλιωτών. Οι Σουλιώτες έστειλαν
αμέσως ενισχύσεις, αλλά στις 4 Ιουλίου 1822, 3.000 Τούρκοι χτύπησαν τη δύναμη
του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη στη Σπλάντζα του Φαναρίου με αρχηγό τον Μουσταφά
Κεχαγιάμπεη. Οι Μανιάτες που δεν είχαν ολοκληρώσει τις αμυντικές τους
προετοιμασίες αιφνιδιάστηκαν. Πολλοί οπλαρχηγοί πρότειναν να εγκαταλειφθεί η
τοποθεσία.
Ο
Κυριακούλης Μαυρομιχάλης όμως θεώρησε την υποχώρηση ταπεινωτική και διέταξε
αμέσως και μέσα στη νύχτα την κατασκευή ενός ξερολίθινου τείχους 200 περίπου
μέτρων μήκους και 1 μέτρου ύψους. Την επόμενη μέρα 5/7/1822 οι Τούρκοι
επετέθησαν εναντίον των Ελλήνων, αλλά καθηλώθηκαν από τα πυκνά πυρά των
ταμπουρωμένων Μανιατών. Κατά τη διάρκεια της μάχης μια σφαίρα χτύπησε θανάσιμα
τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.
Να πώς
περιγράφει ο Ιστορικός Εμμανουήλ Κόκκινος το δραματικό και ένδοξο τέλος του
ήρωα: «Μία σφαίρα βρήκε τότε τον Κυριακούλη εις την μασχάλην. Ο ήρως κατέπεσε
και ελιποθύμησε, και κύμα αίματος ανάβλυσεν από την εσωτερικήν πληγήν του
στήθους έφθασε εις τα χείλη του. Οι άνθρωποί του τον μετέφεραν αμέσως εις το
οχύρωμα, όπου εκείνος αντιληφθείς το επικείμενον τέλος του, διεμοίρασε τα όπλα
του μεταξύ των συμπολεμιστων του, έδωσε εντολή εις τον ιπποκόμον του να πάρη
την αιματοβαμμένην ζώνην του και να την παραδώση εις την οικογένειάν του εις
την Μάνην και εξέπνευσε».
Οι
πολεμιστές κράτησαν τις θέσεις όλη την ημέρα, αλλά τη νύχτα, λυπημένοι για το
θάνατο του αρχηγού τους, έφυγαν για το Μεσολόγγι όπου και έθαψαν το νεκρό ήρωα
στον χώρο όπου αργότερα ανεγέρθει το Ηρώον της Ιεράς Πόλης και αποκαλείται
«Κήπος Ηρώων».
Αναφέρουμε
περικοπές, για την ιστορική εκείνη μάχη της Σπλάντζας και την ανδρεία του
Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, από τα απομνημονεύματα του Χρ. Περραιβού και του
Ιστορικού Γ. Φίνλεϋ.
... Ο
Κυριακούλης αντιληφθείς τον Ζώη Πάνου (Σουλιώτη οπλαρχηγό) κινδυνεύοντα,
ώρμησεν ακάλυπτος μετά τριών συντρόφων του εις βοήθειάν του, αλλά τότε εχθρική
σφαίρα έπληξεν αυτόν καιρίως εις την μασχάλην και τον εφόνευσεν.
…Αμέσως
δε ακολούθως στρατιώτης του Κυριακούλη, σκοπεύσας μετά προσοχής, επυροβόλησεν
επιτυχώς τον πολεμοχαρή Σελικτάρην των Τουρκαλβανών Αχμέτ Μπέην και εφόνευσεν
αυτόν. Οι Τουρκαλβανοί τότε δείλιασαν, αλλά το ολιγάριθμον των ημετέρων δεν
επέτρεπε μακράν καταδίωξιν αυτών.
Την
επιούσαν οι μεν Σπαρτιάται λαβόντες το πτώμα του αρχηγού των έπλευσαν με
τέσσαρα πλοία εις Μεσολόγγιον, όπου έθαψαν αυτό μετά της ανηκούσης πομπής και
παρατάξεως, οι δε Σουλιώται επέστρεφαν εις τα ίδια δια νυκτός...
(απομνημονεύματα Χρ. Περραιβού).
Ο
στρατηγός Γκόρντον. που γνωριζόταν προσωπικώς με τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη,
γράφει:
«Η
Ελλάδα έχασε σ' αυτόν έναν από τους ικανωτέρους και πιο ατρόμητους πολεμιστές
της, και από μια μοναδική συγκυρία ο παλιός αντίπαλός του στο Βαλτέτσι Αχμέτ
Κεχαγιάς σκοτώθηκε στην ίδια σύγκρουση». (Ιστορία Γ. Φίνλεϋ, σελ. 245).
