Μάτια: Τι να προσέχουν οι έφηβοι και οι φοιτητές

Οι μαθητές του Λυκείου και οι φοιτητές έχουν πολλά στο μυαλό τους, αλλά η πολυάσχολη ζωή τους δεν πρέπει να τους κάνει να παραμελήσουν την υγεία των ματιών τους. Ειδάλλως, σε μία από τις πιο δημιουργικές περιόδους της ζωής τους μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με δυσάρεστα απρόοπτα.

Ο χειρουργός-οφθαλμίατρος Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School, εξηγεί τι πρέπει να προσέχουν.

* Προσοχή στις οθόνες των ψηφιακών συσκευών. Η διαρκής ενασχόληση με ψηφιακά μέσα μπορεί να κουράσει τα μάτια και να οδηγήσει στην ξηροφθαλμία. Αυτό οφείλεται στο ότι όταν «καρφώνουμε» σε ένα σημείο τα μάτια μας, συνήθως ξεχνάμε να βλεφαρίσουμε. Το επακόλουθο μπορεί να είναι θόλωμα της όρασης. Επομένως είναι απαραίτητο να κάνουν τα νεαρά άτομα συχνά διαλείμματα από τις οθόνες.

Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (American Academy of Ophthalmology) συνιστά να τηρούν τον κανόνα 20-20-20: ανά 20 λεπτά που θα κοιτάζουν σε μια ψηφιακή οθόνη, θα κάνουν διάλειμμα επί 20 δευτερόλεπτα για να κοιτάξουν ένα αντικείμενο που θα βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδιών (ή 6 μέτρων) από αυτούς.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης να μην χρησιμοποιείτε το τάμπλετ, το κινητό ή το λάπτοπ σε εσωτερικούς ή υπαίθριους χώρους με έντονο φωτισμό (η λάμψη στην οθόνη μπορεί να προκαλέσει κόπωση των ματιών), καθώς και να προσαρμόσετε κατάλληλα την αντίθεση (κοντράστ) και την φωτεινότητα της οθόνης σας, ώστε να είναι πιο ξεκούραστη για τα μάτια σας.

* Μην μοιράζεστε τα σύνεργα του μακιγιάζ σας. Αν και μοιάζει αθώο το να δώσετε σε μία φίλη σας το βουρτσάκι της σκιάς των ματιών, στην πραγματικότητα διακινδυνεύετε να μοιραστείτε μαζί της διάφορες ιογενείς λοιμώξεις των ματιών, όπως η επιπεφυκίτιδα.

Απαραίτητο είναι ακόμα να πλένετε συχνά (μία φορά την εβδομάδα) τα βουρτσάκια και τα πινέλα του μακιγιάζ, καθώς και να τα αλλάζετε κάθε 3 μήνες.

* Να πηγαίνετε κάθε χρόνο στον οφθαλμίατρο. Μπορεί να νομίζετε ότι βλέπετε τέλεια, αλλά δεν αποκλείετε να πάσχετε εν αγνοία σας από κάποια ήπια διαθλαστική ανωμαλία (π.χ. μυωπία, αστιγματισμός) ή να έχει επιδεινωθεί αυτή που ήδη γνωρίζετε ότι έχετε.

Επομένως, φροντίστε να κάνετε προληπτικό έλεγχο των ματιών σας μία φορά τον χρόνο, κατά προτίμηση λίγο πριν ή μόλις αρχίσουν τα μαθήματα της νέας χρονιάς.

* Φροντίστε τους φακούς επαφής σας. Αν φοράτε φακούς επαφής πρέπει να τηρείτε αυστηρά τις οδηγίες του κατασκευαστή τους, όσον αφορά τη χρήση, τον καθαρισμό και την συχνότητα αλλαγής τους. Ειδάλλως υπάρχει κίνδυνος σοβαρών μολύνσεων στα μάτια σας.

Ακόμα, δε, κι αν οι φακοί σας είναι 24ωροι, ο Δρ. Κανελλόπουλος τονίζει πως προτιμότερο είναι να μην κοιμάστε φορώντας τους. Καλό είναι επίσης να τους αφαιρείτε όταν κάνετε μπάνιο, καθώς και να φοράτε καθημερινά για λίγη ώρα και τα γυαλιά σας ώστε να ξεκουράζονται τα μάτια σας από τους φακούς.

* Ενημερωθείτε για το ιστορικό οφθαλμοπαθειών στην οικογένειά σας. Μιλήστε με τους γονείς και τους παππούδες σας για το αν και ποιες παθήσεις των ματιών είχατε στην οικογένειά σας. Μερικές, όπως το γλαύκωμα, έχουν γενετική συνιστώσα, επομένως είναι σημαντικό να γνωρίζετε εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό γι’ αυτές. Εννοείται πως για το οικογενειακό ιστορικό σας θα ενημερώσετε τον οφθαλμίατρό σας.

* Προσέξτε τη διατροφή σας. Σίγουρα έχετε ακούσει ότι τα καρότα κάνουν καλό στα μάτια. Ωστόσο δεν είναι τα μόνα που τα ωφελούν. Μελέτες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά είναι πολύτιμη (και) για την όραση. Ιδιαιτέρως ωφέλιμα είναι τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως το σπανάκι), καθώς και τα πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ψάρια (π.χ. σολομός, σαρδέλα, τόνος).

* Να ζείτε υγιεινά. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική γυμναστική μειώνει τον κίνδυνο εκδηλώσεως σοβαρών οφθαλμοπαθειών (π.χ. γλαύκωμα, ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας) και προστατεύει τα μάτια καθώς μεγαλώνουμε.

Πολύ σημαντικό είναι ακόμα να κοιμάστε αρκετά, διότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε σπασμούς των ματιών και να επιδεινώσει την ξηροφθαλμία.

* Να φοράτε προστατευτικά των ματιών κατά την άθληση. Αναλόγως με το άθλημα, φορέστε τα κατάλληλα προστατευτικά για να αποφύγετε τυχόν τραυματισμούς. Για πολλά αθλήματα υπάρχουν γυαλιά ασφαλείας σχεδιασμένα ειδικά γι’ αυτά.

* Να θυμάστε ότι οι επιλογές που κάνετε σήμερα, επηρεάζουν το μέλλον. Αν τώρα που είστε νέοι φοράτε καθημερινά γυαλιά ηλίου, προστατεύετε τα μάτια σας από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου η οποία μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο καταρράκτη, ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και ορισμένων μορφών οφθαλμικού καρκίνου. Αντίστοιχα, αν διατηρείτε από τώρα ένα υγιές σωματικό βάρος, μειώνετε τις πιθανότητες που έχετε να εκδηλώσει διαβήτη και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία μπορεί να κοστίσει την όραση. Και αν δεν καπνίζετε, μειώνετε τον κίνδυνο ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας που είναι συχνή αιτία απώλειας της όρασης στην τρίτη ηλικία.