Αφρικανική σκόνη: Γιατί πρέπει να αναπνέουμε από τη μύτη;

Μείωση του κινδύνου εμφάνισης αναπνευστικών προβλημάτων κατά τις περιόδους εμφάνισης της αφρικανικής σκόνης στη χώρα μας προσφέρει η ρινική αναπνοή. Κι αυτό διότι η μύτη εκτός από τη θέρμανση (ή ψύξη) και εφύγρανση του εισπνεόμενου αέρα παράλληλα τον καθαρίζει και τον φιλτράρει, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των βακτηρίων, μυκήτων ή αλλεργιογόνων που εισβάλλουν στον οργανισμό.

«Η μύτη είναι η πρώτη γραμμή άμυνας, κατά την είσοδο μικροβίων, ιών, αλλεργιογόνων δια μέσου της αναπνευστικής οδού. 

Ο βλεννογόνος της καλύπτεται από επιθήλιο που παράγει βλέννα και μορφολογικά εμφανίζει πολλαπλές προσεκβολές. Αυτός ουσιαστικά είναι ο λόγος για τον οποίο η μύτη ενυδατώνει και εφυγραίνει τον εισπνεόμενο αέρα, αλλά και συγκρατεί στο πέρασμά του προς τους πνεύμονες, πιθανούς βλαπτικούς παράγοντες που μεταφέρει. Μια πιθανή απόφραξη της ρινικής οδού, για τον οποιονδήποτε λόγο, οδηγεί τον άνθρωπο σε αναπνοή από το στόμα και αυτό μεταβάλει τη διαδικασία φιλτραρίσματος του εισπνεόμενου αέρα», μας εξηγεί ο πλαστικός χειρουργός προσώπου – ΩΡΛ Δρ. Γεώργιος Μοιρέας.

Όπως έχει αποκαλυφθεί από μελέτες η υψηλή συγκέντρωση σωματιδίων σκόνης, όχι απαραίτητα αφρικανικής αλλά από οποιαδήποτε ανεμοθύελλα, μπορεί να προκαλέσει ιγμορίτιδα, βρογχίτιδα, άσθμα, αλλεργίες, καθώς και βλάβη  της ανοσολογικής λειτουργίας των μακροφάγων κυττάρων του οργανισμού, η οποία οδηγεί σε αύξηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων. 

Επίσης, η αναπνοή υψηλών συγκεντρώσεων ανθρακικού ασβεστίου προκαλεί φτάρνισμα και βήχα. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυτό όταν έχει ήδη εισχωρήσει στο σώμα μέσω της κατάποσης μπορεί να προκαλέσει αλκάλωση, αλλάζοντας το ph του αίματος. Μεταξύ των άλλων ενώσεων στα σωματίδια σκόνης είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, το αλουμίνιο, το μαγνήσιο κ.λπ. και καλύπτονται επίσης με οργανική ύλη, όπως βακτήρια και γύρη. Η βραχυπρόθεσμη εισπνοή σωματιδίων που περιέχουν αλουμίνιο μπορεί να αποτελέσει την αιτία για εκδήλωση βήχα και για ερεθισμό των πνευμόνων, ενώ η παρατεταμένη δύναται να προκαλέσει βλάβη σε αυτούς. Επομένως, οι θύελλες σκόνης έχουν άμεσες επιπτώσεις στους ανθρώπους.

Το σύννεφο σκόνης δημιουργείται πάνω από την έρημο της Σαχάρας και η μεταφορά της βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου. Από αυτή πλήττεται σε κάποιον βαθμό σχεδόν όλη η Ευρώπη, αλλά και μακρινότερες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω της επιρροής των θαλάσσιων ανέμων.

Η χώρα μας εκτίθεται περιοδικά στη σκόνη της Σαχάρας, δημιουργώντας υψηλές συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ημέρες. Αυτή η ρύπανση συμβάλλει στην υπέρβαση των ορίων των σωματιδίων που έχουν καθοριστεί για την προστασία της υγείας.

Πειραματικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε αρουραίους αποκάλυψαν το τοξικό και φλεγμονώδες δυναμικό της σκόνης της ερήμου για τους αεραγωγούς. Επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι η μόλυνση από αυτά τα σωματίδια αύξησε τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, καθώς επίσης επιδείνωσε την κατάσταση των ασθενών που έπασχαν από χρόνιες αναπνευστικές νόσους.

Μεταξύ των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί για το άσθμα υπάρχει και μία η οποία έδειξε ότι κατά τις ημέρες που υπήρχε εισβολή από αφρικανική σκόνη (κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης) οι σωματιδιακοί ρύποι PM10 και PM2.5-10 που περιέχονταν σ’ αυτή, ήταν υπεύθυνοι για μεγάλο αριθμό επισκέψεων στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, λόγω επιδεινούμενων ασθματικών συμπτωμάτων σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 5 και 15 ετών. Τα αποτελέσματα αυτά θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη και να τεθούν σε εφαρμογή προληπτικές ή θεραπευτικές στρατηγικές με στόχο τη βελτίωση της θεραπείας των παιδιών με άσθμα κατά τη διάρκεια ημερών που αφορούν εισβολές από τη σκόνη της Σαχάρας, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Επίσης, σε μια δεκαετή ανάλυση για την αναπνευστική και καρδιαγγειακή νοσηρότητα που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όταν μεταφέρεται αφρικανική σκόνη και προκύπτουν ακραίες συγκεντρώσεις σωματιδίων PM10 και όζοντος στην ατμόσφαιρα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος νοσηλείας σε ποσοστό που συνάδει με αυτό που παρατηρείται σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις. Παρατήρησαν επίσης αυξημένο κίνδυνο νοσηλείας κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών εξαιτίας καρδιαγγειακών προβλημάτων.

Όταν, λοιπόν, οι άνθρωποι αδυνατούν να αναπνεύσουν από τη μύτη και αναπνέουν από το στόμα, τα συμπτώματα των υφιστάμενων αναπνευστικών και καρδιολογικών νόσων γίνονται πιο έντονα. «Ακόμα και η ύπαρξη μια απλής ρινίτιδας, που δεν είναι άλλο παρά μια  φλεγμονώδης διαταραχή του ρινικού βλεννογόνου που οδηγεί σε διαταραχή της ροής του αέρα από τις ρινικές κοιλότητες, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για άσθμα και μάλιστα το 60-80% των ασθματικών ασθενών, πάσχουν και από ρινίτιδα. Επιδείνωση των συμπτωμάτων μπορεί να φέρει η δυσχέρεια ρινικής αναπνοής και από άλλες αιτίες, όπως π.χ. η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών, η υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων, η στενή ρινική βαλβίδα αλλά και το στραβό διάφραγμα», επισημαίνει ο Δρ. Μοιρέας.

Μερικές από τις ενδείξεις του στραβού διαφράγματος είναι η βουλωμένη μύτη, οι συχνοί πονοκέφαλοι (ή και ημικρανίες), οι ρινίτιδες, οι ιγμορίτιδες, ο ξηρός λαιμός μετά τον ύπνο και το ροχαλητό. Η παρεμπόδιση της ρινικής αναπνοής, επιδεινώνει με το πέρασμα του χρόνου και αυτά τα συμπτώματα. Η λύση είναι η εγχείρηση ρινικού διαφράγματος.

«Αν το στραβό διάφραγμα συνοδεύεται από στραβή μύτη τότε είναι εφικτή η ταυτόχρονη διόρθωση τόσο του αισθητικού όσο και του λειτουργικού προβλήματος. Το χειρουργείο ευθειασμού του ρινικού διαφράγματος μπορεί να συνδυαστεί με λειτουργική ρινοπλαστική, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο αισθητικό και ταυτόχρονα λειτουργικό αποτέλεσμα. Ειδικά με τα τελευταία εργαλεία που χρησιμοποιούμε στη diamond ρινοπλαστική έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε γλυπτική στα οστά και να τα διαμορφώνουμε κατά το δοκούν, ακόμα κι όταν υπάρχουν έντονες ασυμμετρίες. Επίσης, μπορούμε να χειριστούμε τα “στραβά” κολλημένα οστά με απόλυτη ακρίβεια, αλλά και να διαμορφώσουμε εύκολα ακόμη και “κινητά” οστά. Το αποτέλεσμα είναι ο χειρουργημένος ασθενής να αναπνέει ελεύθερα από τη μύτη, περιορίζοντας την δίοδο του αφιλτράριστου αέρα από το στόμα στον οργανισμό, οπότε και τα συμπτώματα που αυτή προκαλεί, απολαμβάνοντας ταυτόχρονα και τη νέα, ομορφότερη μύτη του», καταλήγει ο Δρ. Μοιρέας.