Πως να αποφύγουμε τα προβλήματα με πέτρες στα νεφρά την περίοδο των γιορτών

 

Τα νεφρά είναι τα φυσικά  φίλτρα του οργανισμού, καθώς ο ρόλος  που έχουν αναλάβει  είναι το φιλτράρισμα του αίματος και η απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα μέσω των ούρων. Η νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά)  αποτελεί μία από τις πιο κοινές και επώδυνες διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος. Ταλαιπωρεί το 4-10% του γενικού πληθυσμού, αφορά ηλικίες 20-60 ετών και η εμφάνισή της είναι τριπλάσια στους άνδρες από τις γυναίκες. 

Η διατροφή μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο στη διαχείριση αλλά και την πρόληψη της νεφρολιθίασης. Μπορεί όμως να φέρει και τα αντίθετα αποτελέσματα. Διότι οι βλαβερές διατροφικές συνήθειες συμβάλλουν στη δημιουργία στέρεων σχηματισμών στον ουρικό σωλήνα και στα νεφρά. Μάλιστα, την εορταστική περίοδο είναι πολύ πιο εύκολο να ξεφύγουμε και να διαπράξουμε διατροφικές αμαρτίες. Η αυξημένη κατανάλωση τροφών, όπως κρέας, αλλαντικά, αναψυκτικά, γλυκά και αλκοόλ, απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή για όλους όσους έχουν ιστορικό της πάθησης.

Η λιθίαση του ουροποιητικού είναι η δημιουργία λίθων στα νεφρά ή στην ουροδόχο κύστη και υπολογίζεται ότι το 80% της πέτρας των νεφρών αποτελείται από ασβέστιο. Τα ούρα περιέχουν άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και άλατα που αποβάλλονται από τον οργανισμό, σε διαλυμένη μορφή. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις όμως, τα άλατα συγκεντρώνονται και σχηματίζουν κρυστάλλους, που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν λίθους, εξηγεί ο δρ Στυλιανός Κοντός (http://urologyclinic.gr/ ), MD, PHD, FEBU, FLapS, FES, Χειρουργός Ουρολόγος με τριετή εξειδίκευση στη λιθίαση του ουροποιητικού στο Ηνωμένο Βασίλειο, μέλος του Βασιλικού Κολεγίου Χειρουργών Ενδο-Ουρολόγων Ηνωμένου Βασιλείου, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών.

Η διατροφή είναι από τους πολύ σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό λίθων στα νεφρά, όπως και το αυξημένο σωματικό βάρος. Ειδικά τα υγρά, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στην πρόληψη και διαχείριση της πάθησης. Για το λόγο αυτό, κάθε μέρα, αλλά και ειδικά κατά την περίοδο των γιορτών, που οι διατροφικές υπερβολές είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, μην παραλείψετε να ενυδατώνεστε επαρκώς, γιατί κύρια αιτία των λίθων στα νεφρά είναι η έλλειψη νερού.

Ασθενείς με ιστορικό λιθίασης θα πρέπει να πίνουν αρκετό νερό και άλλα υγρά, καθώς βοηθούν να διατηρούνται τα ούρα αραιωμένα, προκαλούν συχνότερη ούρηση και έτσι συντελούν στην αποβολή των ιχνοστοιχείων ελαττώνοντας τον σχηματισμό λίθων στους νεφρούς.

Ιδιαίτερη προστασία παρέχουν η πορτοκαλάδα και η λεμονάδα, λόγω της περιεκτικότητας τους σε κιτρικό άλας.

Καφές και τσάι έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων, αλλά περιέχουν οξαλικά που πρέπει να αποφεύγονται σε ασθενείς με ιστορικό αποβολής λίθων οξαλικού ασβεστίου.

Τέλος, προστασία παρέχει η μέτρια κατανάλωση –έως 2 ποτήρια την ημέρα- κρασιού και μπύρας, λόγω της διουρητικής δράσης, αναφέρει ο δρ Στυλιανός Κοντός.

Ποιες είναι οι απαγορευμένες τροφές

Οι διατροφικές συνήθειες και η ποσότητα υγρών που καταναλώνουμε παίζουν  πολύ σημαντικό ρόλο, ειδικά αν υπάρχει προδιάθεση στο σχηματισμό λίθων στα νεφρά. Συνήθως εμφανίζονται πέτρες, σε ανθρώπους  που πίνουν λιγότερο από οκτώ με δέκα ποτήρια νερό την ημέρα. Παρόλο, όμως, που τα υγρά είναι απαραίτητα στην πρόληψη και διαχείριση της νεφρολιθίασης, υπάρχουν και κάποια από αυτά που μπορεί να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Ο χυμός γκρέιπφρουτ και τα αναψυκτικά τύπου cola έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων και θα πρέπει να αποφεύγονται, ιδιαίτερα σε ασθενείς που είναι επιρρεπείς στο σχηματισμό λίθων από οξαλοξικό ασβέστιο. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται ο χυμός μούρων.

Ο περιορισμός του αλατιού είναι ένα σημαντικό βήμα για τους ανθρώπους που σχηματίζουν λίθους οξαλικού ή φωσφορικού ασβεστίου. Μαθαίνοντας την περιεκτικότητα των τροφίμων σε νάτριο, μπορεί να βοηθηθεί κανείς στο να ελέγξει την πρόσληψη νατρίου. Μερικά τρόφιμα έχουν μεγάλες ποσότητες νατρίου, ώστε μία μερίδα από αυτά να παρέχει ένα σημαντικό ποσοστό της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης, που είναι 2,4 mg, εξηγεί ο δρ Στυλιανός Κοντός.

Άλλοι διατροφικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση πέτρας, είναι η αυξημένη κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών (κρέας και αυγά),  νατρίου και απλών σακχάρων. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να αποφεύγονται τα γεύματα με πολλές ζωικές πρωτεΐνες που αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από ουρικό οξύ και ασβέστιο.

Ποιος ο ρόλος του σωματικού βάρους;

Η παχυσαρκία συνδέεται με πολλά προβλήματα υγείας, τώρα όμως  ενοχοποιείται και για την κακή λειτουργία των νεφρών και την νεφρολιθίαση.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο για σχηματισμό λίθων ουρικού οξέος και ασβεστίου στα νεφρά. Η διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους, η υγιεινή διατροφή και η άσκηση μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου σχηματισμού λίθων. Για το λόγο αυτό και αν τα κιλά σας βρίσκονται σε οριακό σημείο, είναι σημαντικό να φροντίσετε μέσα στις γιορτές να διατηρήσετε ένα υγιές βάρος, αποφεύγοντας τις διατροφικές «κραιπάλες». Η εξειδικευμένη διατροφή είναι σημαντικό μέτρο προστασίας από τη δημιουργία λίθων, συνιστάται, όμως, μόνο σε αυτούς που έχουν ιστορικό λιθίασης. Ανάλογα με τη σύσταση των λίθων, καθορίζεται η δίαιτα από ειδικό γιατρό ή διατροφολόγο.

Βέβαια, εκτός από διατροφικές αλλαγές, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν και ειδικά φάρμακα, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ξανά λίθος, καταλήγει ο δρ Στυλιανός Κοντός.