Συμβουλές για την καρδιά μας την εποχή της πανδημίας COVID-19

 

Η λοίμωξη από τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus-2) προκαλεί την ασθένεια COVID-19 (Corona Virus Disease–19). Μέχρι στιγμής, όσοι έχουν προσβληθεί από COVID-19 έχουν συνήθως ήπια συμπτώματα ιογενούς λοίμωξης που περιλαμβάνουν πονόλαιμο, βήχα, αδιαθεσία και πόνους, πυρετό. Ωστόσο, ένα ευτυχώς μικρό ποσοστό αυτών θα εμφανίσουν συμπτώματα σοβαρής πνευμονίας και επιπλοκές από την καρδιά, όπως μας ενημερώνει ο Ιωάννης Παληός, M.D., Ph.D., Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Μαγνητικής Τομογραφίας Καρδιάς στο Metropolitan Hospital.

Ο κορωνοϊός μπορεί να προκαλέσει καρδιακά προβλήματα;

Δεδομένης της φλεγμονώδους αντίδρασης που προκαλεί ο ιός, υπάρχει θεωρητικά κίνδυνος η λοίμωξη να προκαλέσει κάποια ρήξη αθηρωματικής πλάκας στις στεφανιαίες αρτηρίες και να οδηγήσει σε οξύ στεφανιαίο επεισόδιο (έμφραγμα). Η σοβαρή φλεγμονώδης αντίδραση δημιουργεί επίσης συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν στην πρόκληση αρρυθμιών, ακόμη και κολπικής μαρμαρυγής σε κάποια άτομα. Η οξεία φλεγμονή που προκαλείται από την ιογενή λοίμωξη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε οξεία μυοκαρδίτιδα και να επιδεινώσει την καρδιακή λειτουργία.

Ποιές μπορεί να είναι οι σοβαρότερες επιπλοκές στην καρδιά από τη λοίμωξη COVID-19;

Οξεία μυοκαρδίτιδα, απορρύθμιση προϋπάρχουσας καρδιακής νόσου (καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονική υπέρταση, αρρυθμίες, αρτηριακή υπέρταση), οξύ καρδιακό επεισόδιο (έμφραγμα του μυοκαρδίου).

Τι είναι η οξεία μυοκαρδίτιδα και πως ανιχνεύεται;

H οξεία μυοκαρδίτιδα είναι μια συνήθως ιογενούς αιτιολογίας οξεία μυοκαρδιακή βλάβη που δημιουργείται είτε από την τοξικότητα του ίδιου του ιού είτε από την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού στον ιό (οξεία φλεγμονή του μυός της καρδιάς). Συνήθως η μυοκαρδίτιδα εμφανίζεται μετά από λοίμωξη του αναπνευστικού ως πόνος στο θώρακα και στον καρδιολογικό έλεγχο παρατηρείται παθολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα και συχνά παθολογικές εξετάσεις αίματος (αυξημένη τροπονίνη). Η καλύτερη απεικονιστική εξέταση για τη διάγνωση της μυοκαρδίτιδας είναι η μαγνητική τομογραφία καρδιάς. Η αξία της εξέτασης είναι μεγάλη τόσο στη διάγνωση της οξείας μυοκαρδίτιδας όσο και στην πρόγνωση των ασθενών που πάσχουν από μυοκαρδίτιδα.

Ποιά είναι τα συμπτώματα ενός καρδιακού επεισοδίου και τί πρέπει να κάνω;

Προσοχή: Το  μήνυμα «Μένουμε Σπίτι» δεν ισχύει για τους ασθενείς με έμφραγμα. Τα συμπτώματα του εμφράγματος όμως ποικίλουν. Μπορεί να είναι ένας οξύς πόνος στο στήθος, ένα αίσθημα έντονου σφιξίματος πίσω από το στέρνο πιθανόν με επέκταση προς το λαιμό ή την πλάτη, μια αιφνίδια δυσφορία με ζάλη, εφίδρωση, αίσθημα παλμών και τάση για λιποθυμία. Μπορεί ωστόσο ειδικά σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τα συμπτώματα να είναι σιωπηλά και ύπουλα και να μην είναι τόσο τυπικά. Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος είναι πολύτιμος και θα πρέπει να αναζητηθεί άμεσα ιατρική βοήθεια. Επομένως αν εμφανιστεί αιφνίδιο θωρακικό άλγος που επιδεινώνεται, αίσθημα έντονης αρρυθμίας με δύσπνοια, ζάλη ή λιποθυμία οπωσδήποτε ΔΕΝ μένουμε σπίτι αλλά φροντίζουμε να μεταφερθούμε άμεσα σε νοσοκομείο.

Είμαι γνωστός καρδιοπαθής. Βρίσκομαι σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

Η πιθανότητα να προσβληθώ από COVID-19 σε σύγκριση με κάποιον που δεν είναι καρδιοπαθής είναι ίδια. Ωστόσο, άνθρωποι με υποκείμενη καρδιακή νόσο είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρότερα συμπτώματα της λοίμωξης ή να έχουν πιο βαριά λοίμωξη από άλλους. Όταν ο ιός εισέλθει στο σώμα μπορεί να προκαλέσει βλάβες στους πνεύμονες, ενώ προκαλεί μια φλεγμονώδη αντίδραση που επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα με πολλούς τρόπους. Λόγω της λοίμωξης των πνευμόνων προκαλείται ελάττωση του διαθέσιμου οξυγόνου και επομένως μπορεί να προκαλέσει καρδιακό επεισόδιο (έμφραγμα του μυοκαρδίου) από τη σχετική έλλειψη οξυγόνου. Επιπλέον η γενικευμένη φλεγμονή οδηγεί σε πτώση της πίεσης με αποτέλεσμα τη χαμηλή καρδιακή παροχή και κατά συνέπεια ισχαιμία ενώ ακόμη μπορεί να διεγείρει φλεγμονώδεις διεργασίες που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση οξέος εμφράγματος ή οξείας μυοκαρδίτιδας.

Ιδιαίτερα σε αυξημένο κίνδυνο βρίσκονται ενδεικτικά οι παρακάτω ομάδες: Άτομα ανοσοκατεσταλμένα, όπως είναι οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς, ασθενείς με καρκίνο που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, ηλικιωμένοι ασθενείς και ευάλωτα άτομα που πάσχουν από κάποια σοβαρή καρδιαγγειακή νόσο, όπως είναι η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, η πνευμονική υπέρταση, προχωρημένες μορφές αρρυθμιογόνου μυοκαρδιοπάθειας της δεξιάς κοιλίας, η αποφρακτική υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια ή ασθενείς με συγγενείς κυανωτικές καρδιοπάθειες, εξηγεί ο κ. Παληός.

Αν έχω βάλει βηματοδότη ή προσθετική βαλβίδα κινδυνεύω;

Δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι ο ιός προσβάλει εμφυτευμένες συσκευές όπως είναι οι βηματοδότες ή οι εμφυτεύσιμοι απινιδωτές ή να προκαλεί λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα σε ασθενείς με βαλβιδοπάθειες ή προσθετικές βαλβίδες.

Αν πάσχω από κολπική μαρμαρυγή διατρέχω υψηλότερο κίνδυνο;

Η κολπική μαρμαρυγή από μόνη της δεν αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι πιο ηλικιωμένοι ενώ έχουν άλλες συνοδές παθήσεις, όπως είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, η μη καλά ρυθμιζόμενη αρτηριακή υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης, που αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανίσουν σοβαρότερα συμπτώματα αν προσβληθούν.

Έχω υπέρταση που όμως έχω ρυθμίσει σωστά με φαρμακευτική αγωγή. Είμαι σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

Αρχικά φάνηκε ότι ένας σημαντικός αριθμός που νόσησαν βαριά έπασχαν από νόσους όπως είναι ο διαβήτης και η υπέρταση. Όμως η υπέρταση και ο διαβήτης συναντώνται συχνότερα στους πιο ηλικιωμένους ασθενείς όπου η θνητότητα της λοίμωξης COVID-19 είναι υψηλότερη και επομένως δεν τεκμηριώνεται πως μη υπερήλικες ασθενείς με καλώς ρυθμισμένη αρτηριακή υπέρταση βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Υπάρχουν επίσης δημοσιεύσεις για τη χρήση των Αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (αΜΕΑ) και τους ανταγωνιστές του υποδοχέα της αγγειοτενσίνης ΙΙ (ΑΤΙΙ) που αποτελούν βασικές φαρμακευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση της υπέρτασης. Η Ευρωπαϊκή και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία συνιστούν τη συνέχιση της αγωγής με αυτά τα φάρμακα καθώς είναι γνωστά τα ευεργετικά τους οφέλη.

Λόγω καρδιοπάθειας έχω κάνει το εμβόλιο για τη γρίπη και το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο, έχω προστασία έναντι του ιού?

Όχι. Τα εμβόλια ενάντια στην πνευμονία, όπως είναι το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου ή το εμβόλιο της γρίπης, δεν παρέχουν προστασία έναντι του κορωνοϊού. Ο ιός είναι νέος και διαφορετικός και για αυτό χρειάζεται η ανάπτυξη ειδικού εμβολίου. Ερευνητές προσπαθούν να αναπτύξουν εμβόλιο που να παρέχει προστασία ενάντια στον κορωνοϊό, χωρίς να είναι όμως σαφές πότε ακριβώς θα είναι ευρέως διαθέσιμο. Παρόλο που τα εμβόλια της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου δεν είναι αποτελεσματικά ενάντια στην COVID-19, ο εμβολιασμός για προστασία από λοιμώξεις του αναπνευστικού συνιστώνται στις ευπαθείς ομάδες.

Μπορώ να παίρνω βιταμίνες ή συμπληρώματα διατροφής, μου προσφέρουν προστασία έναντι του κορωνοϊού;

Η λήψη σκευασμάτων βιταμινών δεν προσφέρει προστασία έναντι της COVID-19. Αρκετές ουσίες (συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών C και D) δοκιμάζονται για πιθανή προστατευτική δράση έναντι της COVID-19, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη έγκυρα δεδομένα. Η διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα συνίσταται γενικά -όχι μόνο στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19- καθώς μπορεί να ισχυροποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Στην περίπτωση που λαμβάνετε συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες θα πρέπει να φροντίζετε ώστε η δοσολογία τους να μην ξεπερνάει τις ημερήσιες συνιστώμενες δόσεις.

Πρέπει να τροποποιήσω τη δοσολογία των φαρμάκων που λαμβάνω για την καρδιακή μου πάθηση;

Είναι σαφές ότι η διακοπή ή η τροποποίηση της φαρμακευτικής σας αγωγής μπορεί να είναι επικίνδυνη και μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της κατάστασής σας. Τα φάρμακα που λαμβάνετε είναι πολύ αποτελεσματικά για τη διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας, ή για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και βοηθούν στο να προληφθούν καταστάσεις όπως είναι το έμφραγμα ή το εγκεφαλικό. Οποιαδήποτε μεταβολή της φαρμακευτικής σας αγωγής που δε γίνεται με οδηγία του θεράποντος ιατρού μπορεί να σας βάλει σε κίνδυνο ή να οδηγήσει σε απορρύθμιση της καρδιακής σας νόσου. Σας συστήνετε επομένως να λαμβάνετε τη φαρμακευτική αγωγή σας όπως σας έχει συνταγογραφηθεί.

Αν έχετε κάποια αμφιβολία, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας, καταλήγει ο κ. Παληός.