Άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και COVID-19

Τι χρειάζεται να γνωρίζουν και πως να προσέχουν

Οι ασθενείς με διαβήτη μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας από τη νόσο του κορωνοϊού (COVID-19) Ωστόσο όλα τα άτομα με διαβήτη δεν κινδυνεύουν το ίδιο και η καλή ρύθμιση του διαβήτη τους φαίνεται ότι είναι καθοριστικός παράγοντας όπως αναφέρει ο κ. Αντώνιος Π. Λέπουρας, παθολόγος-διαβητολόγος, διευθυντής Παθολογικής - Διαβητολογικής Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Κλινικής METROPOLITAN GENERAL.

Γιατί υπάρχει η  φήμη ότι τα άτομα με διαβήτη κινδυνεύουν περισσότερο;

Οι περισσότερες οδηγίες υγείας σχετικά με τον COVID-19 αναφέρουν τον διαβήτη ως μία από τις κατηγορίες υψηλού κινδύνου για επιπλοκές, πιθανώς επειδή τα πρώιμα δεδομένα που προέρχονται από την Κίνα όπου η ασθένεια αναφέρθηκε για πρώτη φορά, έδειξαν αυξημένο ποσοστό θνησιμότητας για τους ασθενείς με COVID-19 που επίσης είχαν διαβήτη.

Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA, οι Zunyou Wu, MD και Jennifer M. McGoogan, PhD, συνόψισαν τα ευρήματα από μια έκθεση του Φεβρουαρίου για 44.672 επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου από το Κινεζικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

Το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας (ΣΠΘ) στο συγκεκριμένο στάδιο ήταν 2,3% (1.023 θάνατοι από τις 44.672 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις). 
Τα δεδομένα έδειξαν ότι το ΣΠΘ ήταν αυξημένο στους ασθενείς με προϋπάρχουσες νόσους, ειδικά καρδιαγγειακές παθήσεις (ΣΠΘ, 10,5%), διαβήτη (7,3%), χρόνια αναπνευστική νόσο (6,3%), υπέρταση καρκίνο (5,6%).

Τα δεδομένα έδειξαν επίσης μια τάση του ΣΠΘ που σχετίζεται με την ηλικία των νοσούντων. Οι ασθενείς ηλικίας 80 ετών και άνω είχαν ΣΠΘ 14,8% και άτομα ηλικίας 70-79 ετών, ποσοστό 8,0%, ενώ δεν αναφέρθηκαν θανατηφόρα κρούσματα σε ασθενείς ηλικίας 9 ετών ή νεότερους (JAMA 2020 2020 Feb 24. doi: 10.1001 / jama.2020.2648).

Τα εν λόγω ευρήματα είχαν σημαντική απήχηση και για το  Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων ΗΠΑ (CDC), θέτοντας τα άτομα με διαβήτη στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA) και η Αμερικανική Ένωση Κλινικών Ενδοκρινολόγων (AACE) έχουν με τη σειρά τους λάβει υπόψη τους το CDC για τις συστάσεις καθοδήγησης COVID-19 για ασθενείς με διαβήτη.

Υπάρχουν λοιπόν ειδικές οδηγίες για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη;

Έχουν ήδη θεσπιστεί κατευθυντήριες γραμμές για τη θεραπεία λοιμώξεων σε ασθενείς με διαβήτη και σε αυτό το στάδιο φαίνεται ότι οι ίδιες κατευθυντήριες γραμμές θα επεκταθούν σε εκείνους τους ασθενείς στους οποίους έχει επίσης διαγνωσθεί η λοίμωξη COVID-19, η οποία προκαλείται από τον νέο coronavirus, τον SARS-CoV -2.

Όλα τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη κινδυνεύουν το ίδιο;

Γενικά, οι ασθενείς με διαβήτη -ειδικά εκείνοι των οποίων η νόσος δεν ελέγχεται ή δεν ρυθμίζεται καλά- μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε πιο συχνές λοιμώξεις, όπως η γρίπη και σε άλλους ιογενείς παράγοντες αλλά και επιπλοκές όπως η πνευμονία. Πιθανώς επειδή η υπεργλυκαιμία μπορεί να υποβαθμίσει την ανοσία, διαταράσσοντας την αμυντική λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων, εξηγεί ο κ. Λέπουρας.

Ο έλεγχος του σακχάρου είναι καθοριστικός

Ένας σημαντικός παράγοντας σε οποιαδήποτε μορφή ελέγχου της λοίμωξης σε ασθενείς με διαβήτη φαίνεται να είναι αν τα επίπεδα γλυκόζης του ασθενούς ελέγχονται καλά ή όχι. Συνεπώς, ο καλός έλεγχος του σακχάρου μπορεί να συμβάλει στη μείωση τόσο του κινδύνου όσο και της σοβαρότητας της λοίμωξης.

Ακριβώς ποια άτομα με διαβήτη διατρέχουν πραγματικά μεγαλύτερο κίνδυνο;

Αν και δεν έχουν παρατηρηθεί υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης γενικά σε ασθενείς με επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης A1c κάτω σε σχέση με υψηλότερα από το 7%, οι επιπλοκές είναι κατά πολύ μεγαλύτερες στους αρρύθμιστους. Δυστυχώς τα κακά ελεγχόμενα σάκχαρα αίματος και οι συννοσηρότητες, όπως οι νεφρικές και καρδιακές παθήσεις, είναι συχνές σε ασθενείς με μακροχρόνιο διαβήτη. Οι ασθενείς με συννοσηρότητες είναι υψηλού κινδύνου για επιπλοκές και θνητότητα.

Ωστόσο οι ασθενείς με καλά ελεγχόμενο διαβήτη, χωρίς συννοσηρότητες δεν είναι σε αυξημένο κίνδυνο σε σχέση με τα άτομα με σημαντική υπεργλυκαιμία και μη ελεγχόμενο διαβήτη, διευκρινίζει ο κ. Λέπουρας.

Φυσικά από ότι είναι εμφανές, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την υψηλή αύξηση της θνητότητας σε σχέση με την ηλικία, με δραματική αύξηση από 80 ετών και άνω. Άρα και τα άτομα με Διαβήτη άνω των 70 ετών,  προσοχή μένουμε σπίτι… και προσοχή στα εγγόνια και τις επισκέψεις.

Για τα άτομα με καλά ρυθμισμένο Διαβήτη και χωρίς συνοδά άλλα προβλήματα υγείας, οι οδηγίες σε σχέση με τον COVID-19 δεν διαφέρουν από τις οδηγίες για τον κοινό υγιή πληθυσμό

Για τους ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη και COVID-19

Τι πρέπει να κάνουν με τη φαρμακευτική τους αγωγή τα άτομα με διαβήτη που έχουν συμπτώματα ιώσεως;

Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τους ασθενείς από τα περισσότερα κέντρα και εταιρείες για Σακχαρώδη Διαβήτη συμβουλεύουν τους ασθενείς που είναι άρρωστοι να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακά τους για διαβήτη, εκτός και αν τους έχει δοθεί διαφορετική εντολή από τους ιατρούς τους.

 Καλό είναι να παρακολουθούν συχνότερα το σάκχαρό τους ιδίως αν θεραπεύονται με ινσουλίνη.

Οδηγίες για τον Τύπο1 και όσους θεραπεύονται με ινσουλίνη

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 πρέπει να ελέγχουν προ γευματικά και μετα γευματικά το σάκχαρό τους αλλά και τις κετόνες εάν το σάκχαρό τους υπερβαίνει τα 250 mg / dL  και συνυπάρχει πυρετός. Σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες οι ασθενείς πρέπει να παραμείνουν ενυδατωμένοι και να ξεκουραστούν. Η υπεργλυκαιμία, όπως πάντα, αντιμετωπίζεται καλύτερα με υγρά και ταχεία ινσουλίνη (διορθωτικό bolus), συχνές αλλαγές στη δοσολογία και συχνούς ελέγχους των σακχάρων για να βεβαιωθούμε ότι το θεραπευτικό σχήμα είναι επιτυχές.

Για όσους χρησιμοποιούν αντλίες ινσουλίνης

 Η ADA προειδοποιεί στις οδηγίες της ότι οι ασθενείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ορισμένοι σταθεροί αισθητήρες παρακολούθησης της γλυκόζης (Dexcom G5, Medtronic Enlite και Guardian) επηρεάζονται από τη θερμοκρασία και την  παρακεταμόλη (π.χ. Panadol, Depon). Οι ασθενείς πρέπει να ελέγχουν με δακτυλοκέντηση για να εξασφαλίσουν την ακρίβεια αν την λαμβάνουν (παρακεταμόλη), ή έχουν υψηλό πυρετό.

Προσοχή, οι οδηγίες ασθένειας σίγουρα ισχύουν, αλλά οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται και να επικοινωνούν με τον θεράποντα ιατρό, για να υποβληθούν σε έλεγχο αν έχουν συμπτώματα που τους ανησυχούν.

Εάν οι ασθενείς με διαβήτη αναπτύξουν COVID-19, τότε η διαχείριση στο σπίτι μπορεί να εξακολουθεί να είναι δυνατή;

Η διαχείριση του σπιτιού θα ήταν εφικτή εφόσον "όλα πάνε καλά", δηλαδή ο ασθενής δεν βιώνει έντονη δύσπνοια ή σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα ή δυσκολίες στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου ιδίως αν συνυπάρχουν και άλλες παθήσεις μαζί.

Βασικά μέτρα θεραπείας είναι, η ρύθμιση του σακχάρου σε τιμές κάτω των 200mg/dl, η διατήρηση της ενυδάτωσης και η διαχείριση των συμπτωμάτων π.χ. με την εισπνοή υδρατμών για το αναπνευστικό και αντισηπτικών σπρέι για τον πονόλαιμο, η λήψη παρακεταμόλης για τον πυρετό και η απομόνωση στο σπίτι για 14 ημέρες ή μέχρι να επιλυθούν τα συμπτώματα.

Θα πρέπει να σταματήσουμε την αγωγή για τον διαβήτη αν νοσήσουμε;

Όσον αφορά τα σχήματα διαβητικών φαρμάκων, οι ασθενείς με Διαβήτη τύπου 1 ή 2 θα πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακα που τους χορηγούνται.

Κάποιοι, ειδικά εκείνοι που λαμβάνουν ινσουλίνη, μπορεί να χρειαστούν μεγαλύτερες δόσεις για να ρυθμιστούν και ο ασθενής θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη υγρών για να αποτρέψει την αφυδάτωση.

Υπογλυκαιμία: Συνίσταται επιτακτικά η αποφυγή της. Η τακτική παρακολούθηση του σακχάρου και η κατάλληλη εκπαίδευση είναι ο τρόπος για να το πετύχουμε.

Προληπτικά μέτρα

•        Προκειμένου να διατηρηθεί ο καλός έλεγχος της γλυκόζης, οι ασθενείς θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν τα επίπεδα γλυκόζης τους συχνότερα, έτσι ώστε οι διακυμάνσεις να εντοπίζονται έγκαιρα και ταχέως με τις κατάλληλες προσαρμογές φαρμάκων, σύμφωνα με τις οδηγίες των θεραπόντων. Θα πρέπει να συνεχίσουν να ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει επαρκή πρωτεΐνη και θα πρέπει να ασκούνται τακτικά.

•        Οι ασθενείς θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι έχουν επαρκή ποσότητα φαρμάκων και ταινιών μέτρησης -τουλάχιστον για 14 ημέρες και περισσότερο, εάν το επιτρέπουν οι δαπάνες- σε περίπτωση που θα πρέπει να τεθούν σε καραντίνα.

•        Γενικά προληπτικά μέτρα, όπως συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό, χρήση αντισηπτικών (αρκεί αλκοόλη 60°, όχι γάντια), εφαρμογή καλής υγιεινής του στόματος, με αποφυγή φτερνίσματος ή βήχα σε ιστό προσώπου (π.χ. μάσκα), είναι απαραίτητα για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης.

•        Προσοχή οι απλές νοσοκομειακές μάσκες προστατεύουν τους συνανθρώπους μας, αλλά πολύ λιγότερο εμάς τους ίδιους. Κρατάμε επομένως αποστάσεις 2 μέτρων, για να είμαστε ασφαλείς.

•        Πρέπει να αποφεύγεται η επαφή του προσώπου, καθώς και οι μη απαραίτητες διαδρομές που αυξάνουν τον κίνδυνο επαφής με μολυσμένα άτομα.

•        Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να είναι πάντοτε εμβολιασμένοι κατά της γρίπης και της πνευμονίας από πνευμονόκοκκο.

•        Φάτε πολλά πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά

•        Τρώτε φυσικό γιαούρτι ή παίρνετε προβιοτικά για να κρατήσετε το εντερικό μικροβίωμα (χλωρίδα) ισχυρό και λειτουργικό.

•        Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με τη διατροφή για να αποφύγετε τις κορυφές του σακχάρου όσο είναι δυνατόν.

•        Κρατήστε το ανοσοποιητικό σύστημα ισχυρό με τουλάχιστον 7-8 ώρες ύπνου και μειώστε τα επίπεδα άγχους με οποιαδήποτε μορφή σπορ όποτε είναι δυνατόν.

•        Αποφύγετε πλήθη και χειραψία.

•        Πλένετε τα χέρια σας τακτικά.

Πιθανές θεραπείες: Υπάρχει κάτι που μας κρύβουν;

Επί του παρόντος, η μόνη αλήθεια είναι πως δεν υπάρχουν φάρμακα που έχουν εγκριθεί ειδικά για τη θεραπεία του COVID-19, παρόλο που ένα εμβόλιο κατά της νόσου βρίσκεται επί του παρόντος υπό ανάπτυξη.

Υπάρχουν αναφορές για την ανεκδοτική χρήση αντιιικών φαρμάκων όπως η λοπιναβίρη, η ριτοναβίρη, η ιντερφερόνη-βήτα, τα βλαστοκύτταρα,  ο αναστολέας RNA πολυμεράσης remdesivir και η χλωροκίνη.

Το σίγουρο είναι προς το παρόν πως τίποτα δεν έχει αποδειχθεί να βοηθά ουσιαστικά.

Πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία

Ωστόσο, κανένα από αυτά τα φάρμακα δεν έχει αποδειχθεί μέχρι τώρα ωφέλιμο για τον COVID-19. Κάποιοι έχουν δοκιμάσει το Tamiflu, αλλά δεν έχουν σαφή αποτελέσματα, και για σοβαρά άρρωστους ασθενείς, έχουν δοκιμάσει φάρμακα για αντι-HIV, ηπατίτιδα C και ελονοσία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει σημειωθεί πρόοδος.

Θετική σκέψη βοηθά, ιδίως αν παράλληλα ακολουθούμε τις επίσημες οδηγίες. Τέλος, καταλήγει ο κ. Λέπουρας, δεν ωφελεί ο πανικός, γνωρίζοντας ότι αυτοί που κινδυνεύουν πραγματικά είναι όσοι έχουν χρόνιες παθήσεις, κυρίως οι κακά ρυθμισμένοι και οι ηλικιωμένοι (3η ηλικία). Ωφελεί όμως η συνειδητοποίηση πως υπάρχει ατομική ευθύνη στην προστασία αυτών των ομάδων συνανθρώπων μας. Αυτή τη στιγμή η μοναδική θεραπεία είναι η πρόληψη μολύνσεως, συνεπώς η ελαχιστοποίηση επαφών με αυτούς τους ανθρώπους είναι σωτήρια.