Ποιες αλλαγές στο δέρμα προειδοποιούν για θυρεοειδοπάθεια;

 

Ένδειξη της δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς είναι συχνά ορισμένες δερματικές παθήσεις, οι οποίες εκδηλώνονται ακόμα και χρόνια πριν από τη διάγνωση της θυρεοειδοπάθειας. Οι αλλαγές στην υφή και το χρώμα του δέρματος, αλλά και στην ανάπτυξη των μαλλιών και νυχιών μπορεί να είναι το πρώτο κλινικό σύμπτωμα της ύπαρξης κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος, υποθυρεοειδισμού ή υπερθυρεοειδισμού. Οι πιο συχνά αναφερόμενες δερματοπάθειες που σχετίζονται με νόσο του θυρεοειδούς είναι η αλωπεκία και η λεύκη, αλλά δεν είναι οι μοναδικές.

«Οι ορμόνες του θυρεοειδούς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εμβρυϊκή ανάπτυξη του δέρματος του ανθρώπου, καθώς και στη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του δέρματος των ενηλίκων. Η άμεση δράση τους έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει κάθε στοιβάδα του. Διεγείρουν την κατανάλωση οξυγόνου από τα κύτταρα της επιδερμίδας, τη σύνθεση πρωτεϊνών, τη μίτωση και τον προσδιορισμό του επιδερμικού πάχους. Είναι δε απαραίτητες για την έναρξη και τη διατήρηση της ανάπτυξης των μαλλιών όπως και για τη φυσιολογική έκκριση σμήγματος. Όταν τα  επίπεδά τους αποκλίνουν από το φυσιολογικό, επηρεάζονται όλα τα όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του δέρματος» επισημαίνει ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.

Αναλόγως της πάθησης του θυρεοειδούς παρουσιάζονται διαφορετικά συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα:

Στον υποθυρεοειδισμό, το δέρμα γίνεται ξηρό, χλωμό, λεπτό και είναι κρύο. Το τελευταίο οφείλεται στη μειωμένη αντοχή του σώματος στις χαμηλές θερμοκρασίες και στη δερματική αγγειοσυστολή για τη μεταφορά του αίματος στο εν τω βάθει φλεβικό σύστημα, προκειμένου να προστατευτούν ζωτικά όργανα, ενώ η ωχρότητα οφείλεται στη μη φυσιολογική περιεκτικότητα του δέρματος σε βλεννοπολυσακχαρίτη και νερό.

Το εξαιρετικά ξηρό δέρμα, που παρουσιάζει έως το 59% των ασθενών με υποθυρεοειδισμό, μπορεί να οφείλεται σε μειωμένη λειτουργία των εκκρινών (ιδρωτοποιών) αδένων. Είναι πιθανό, σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς να πάψουν να ιδρώνουν, κάτι που μπορεί να οδηγήσει τελικά είτε σε κερατόδερμα, πάχυνση, δηλαδή, και ξηρότητα των παλαμών και των πελμάτων, είτε σε έκζεμα craquelé. 

Επίσης, οι παλάμες και τα πέλματά τους είναι πιθανό να εμφανίσουν έναν κιτρινωπό αποχρωματισμό, που προκαλείται από τα αυξημένα επίπεδα καροτενοειδών στο πλάσμα (δευτεροπαθής καροτιναιμία).

Μια άλλη επίπτωση του υποθυρεοειδισμού στο δέρμα είναι η τάση για καθυστερημένη επούλωση των πληγών, ο χρόνος για την οποία εξαρτάται  από τα επίπεδα της ορμόνης.

Μπορεί να προκαλέσει, επίσης, απώλεια του εξωτερικού τρίτου των φρυδιών (madarosis) και μειωμένο αριθμό εύθραυστων τριχών στο σώμα, η υφή των οποίων είναι τραχιά, εξαιτίας της περιορισμένης έκκρισης σμήγματος. Οι ηβικές και οι μασχαλιαίες τρίχες μπορεί επίσης να είναι αραιές. Έχει αποδειχθεί ότι ο υποθυρεοειδισμός εμπλέκεται άμεσα στον κύκλο ανάπτυξης της τρίχας και οδηγεί σε επιβράδυνση της ανάπτυξής της. Μπορεί να γίνει αιτία αλωπεκίας, εξαιτίας των ορμονικών επιδράσεων στην έναρξη καθώς και κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής της.

Η δυσλειτουργία αυτή του θυρεοειδούς μπορεί να επηρεάσει και τα νύχια, προκαλώντας ανωμαλία στο σχήμα και στο χρώμα των νυχιών (εύθραυστα  και λεπτά που ξεφλουδίζουν ή/και έχουν ραβδώσεις), όπως και πρόβλημα στην προσκόλληση στην κοίτη (βάση) του νυχιού.

Αντιθέτως, στον υπερθυρεοειδισμό το δέρμα είναι λείο, μαλακό, λεπτό, ζεστό και υγρό. Η επιδερμίδα είναι λεπτή και επαρκώς ενυδατωμένη. Η αύξηση της ροής του αίματος στο δέρμα ορισμένες φορές προκαλεί ερυθρότητα στο πρόσωπο, στους αγκώνες και στις παλάμες. Συχνά παρουσιάζεται τηλεαγγειεκτασία από διάταση των τριχοειδών αγγείων και υπερβολική εφίδρωση, κυρίως στα πέλματα και στις παλάμες. Άλλη μια ένδειξη υπερθυρεοειδισμού ενδεχομένως να είναι και η υπερμελάγχρωση, κυρίως στα χέρια, τα πόδια κάτω από τους αστραγάλους και στο στόμα. Στον υπερθυρεοειδισμό μπορεί να αποδοθεί και η εμφάνιση μαλακών κοκκινο-καφέ οζιδίων, κυρίως στις κνήμες, τις γάμπες και τα πόδια κάτω από τον αστράγαλο, αλλά και η πρώιμη εμφάνιση αποχρωματισμού (γκριζάρισμα), των λεπτών και απαλών μαλλιών.

Οι πάσχοντες από υπερθυρεοειδισμό μπορεί να εμφανίσουν και ονυχόλυση (νύχια Plummer), μια πάθηση κατά την οποία τα νύχια διαχωρίζονται περιφερειακά από την κοίτη των νυχιών.

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto προκαλεί δερματικά προβλήματα όπως εκείνα που δημιουργεί ο υποθυρεοειδισμός, αλλά έχει αυτοάνοση αιτιολογία παρόμοια με τη νόσο του Graves, μια συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού. Λόγω αυτής της κοινής αιτιολογίας των δύο νόσων, εμφανίζονται παρόμοιες εκδηλώσεις στο δέρμα, όπως το προκνηµιαίο μυξοίδημα, δηλαδή μια συνήθως ανώδυνη κοκκινωπή πάχυνση του δέρματος μπροστά από τις κνήμες, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί, όμως, και σε άλλες περιοχές, όπως τα χέρια, οι ώμοι, ο λαιμός και το πάνω μέρος της πλάτης.

«Ιδιαίτερη θέση στη λίστα με τις αυτοάνοσες παθήσεις του δέρματος έχει η χρόνια κνίδωση και οι φυσαλιδώδεις διαταραχές, αλλά και η λεύκη, η οποία (όπως και η γυροειδής αλωπεκία) προηγούνται της δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς.

Γι’ αυτό στη διερεύνηση των συγκεκριμένων παθήσεων θα πρέπει να ελέγχεται η παρουσία αυξημένων αντισωμάτων του θυρεοειδούς ακόμα κι αν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών είναι φυσιολογικά, προκειμένου να εντοπίζεται η αιτία της δερματοπάθειας και να θεραπεύεται», συστήνει ο δρ Χρήστος Στάμου.