Παθήσεις Πεπτικού: Ποιο φύλο υποφέρει περισσότερο και γιατί;

Διαφορές στη συχνότητα εμφάνισης των παθήσεων του πεπτικού συστήματος εντοπίζονται μεταξύ των δύο φύλων, σύμφωνα με μελέτες, οι οποίες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πράγματι το “ασθενές” φύλο, καθώς ταλαιπωρούνται περισσότερο από τους άνδρες.

«Σημαντικό ρόλο στη διαφοροποίηση αυτή φαίνεται να παίζουν οι στεροειδείς ορμόνες που παράγονται από τα γεννητικά όργανα. 

Για παράδειγμα, αποτελέσματα μελετών καταδεικνύουν τον  ρόλο των γυναικείων ορμονών στην παθογένεση της δυσκοιλιότητας, σύμφωνα με τα οποία η συχνότητα των κενώσεων του εντέρου στις νέες γυναίκες κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του εμμηνορρυσιακού κύκλου, που κυριαρχούν τα οιστρογόνα, είναι σχεδόν η μισή συγκριτικά με αυτή των ανδρών. 

Πιο αραιές είναι και κενώσεις σε γυναίκες που διανύουν τη φάση προεμμηνόπαυσης σε σχέση με τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, όπως και των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών συγκριτικά με τους άνδρες», μας εξηγεί ο διδάσκων στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr ).

Η χρόνια δυσκοιλιότητα είναι συχνή, λοιπόν, στις γυναίκες και τείνει να επιδεινώνεται με την ηλικία. Η θεραπεία της περιλαμβάνει μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, επαρκή πρόσληψη υγρών και τακτική άσκηση, καθώς και συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. 

Οι επιπτώσεις της είναι πολλές, μεταξύ αυτών η εμφάνιση αιμορροΐδων, πρωκτικών ραγάδων και πρωκτικών συριγγίων. Τόσο οι αιμορροΐδες όσο και πρωκτικές ραγάδες όταν δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά θεραπεύονται χειρουργικά, με ολιγόλεπτες, αναίμακτες και ανώδυνες επεμβάσεις. Το ίδιο ισχύει και για τα περιεδρικά συρίγγια τα οποία όμως δεν θεραπεύονται χωρίς την επέμβαση του χειρουργού.

Όσον αφορά ειδικότερα στο περιεδρικό  συρίγγιο είναι γνωστή η απόκλιση στη συχνότητα εμφάνισης μεταξύ των ενηλίκων ανδρών και γυναικών. Σε μια 10ετή μελέτη φάνηκε ότι η αναλογία ανδρών γυναικών είναι σχεδόν διπλάσια (1.8:1). Άλλες μελέτες αναφέρουν ακόμη μεγαλύτερη αναλογία. Αυτή η ανακολουθία υποδεικνύει κάποιο προστατευτικό ρόλο των γυναικείων σεξουαλικών ορμονών κατά της ανάπτυξης του ιδιοπαθούς περιπρωκτικού συρίγγιου στις γυναίκες.

Επιπλέον, οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι οι γυναίκες ασκούν λιγότερη πίεση σύσφιγξης στον πρωκτικό σφιγκτήρα συγκριτικά με τους άνδρες. Ανατομικά, ο πρωκτικός σωλήνας είναι μικρότερος στις γυναίκες και το μήκος τόσο του σφιγκτήρα όσο και της περιοχής του με την υψηλότερη πίεση είναι επίσης μικρότερα στις γυναίκες. Οπότε, οι άνδρες ανέχονται περισσότερη πίεση στην περιοχή του ορθού και μπορούν να χειριστούν καλύτερα ένα επεισόδιο διάρροιας από τις γυναίκες.

Οι γυναίκες επίσης υποφέρουν συχνότερα από Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ). Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι σ’ αυτές εμφανίζεται 2 έως 6 φορές συχνότερα απ’ ό,τι στους άνδρες. Στους ασθενείς με ΣΕΕ, υπάρχει υπερευαισθησία σε ορισμένους ερεθιστικούς παράγοντες, οι οποίοι δεν είναι πάντα ενοχλητικοί σε άλλους. Η αιτιολογία πιστεύεται ότι οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο τα νεύρα του εντέρου στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο, στην ερμηνεία του εγκεφάλου και στην απόκρισή του. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αποτελεσματική και μόνιμη θεραπευτική αντιμετώπιση, παρά μόνο δραστικοί τρόποι διαχείρισης του συνδρόμου. Αλλαγές στη διατροφή, τον τρόπο ζωής, οι προσπάθειες του ατόμου να διευθετήσει ή να αντέξει τις στρεσογόνες καταστάσεις που αντιμετωπίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο (δεδομένου ότι το ψυχολογικό και συναισθηματικό στρες αποδιοργανώνει τη γαστρεντερική λειτουργία των ασθενών), αποτελούν τους τρόπους αντιμετώπισής του.

Όπως το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου έτσι και η Ιδιοπαθής Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου, που περιλαμβάνει τόσο τη νόσο Crohn όσο και την ελκώδη κολίτιδα, είναι  συχνότερη στις γυναίκες, με αναλογία περίπου 2 προς 1. Ωστόσο, οι γυναίκες και ειδικά οι πολύτεκνες με νόσο του Crohn έχουν συνήθως καλύτερη πορεία. Οι ορμόνες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης άλλοτε βελτιώνουν κι άλλοτε επιδεινώνουν την ασθένεια και αιτία είναι ότι η κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική ακόμα και στην ίδια ασθενή. «Η θεραπεία ποικίλει και συχνά απαιτεί μακροχρόνια λήψη φαρμάκων, πολλά από τα οποία είναι ασφαλή κατά την κύηση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η απόκριση σ’ αυτή είναι, όμως, φτωχή και το ενδεχόμενο υποβολής σε χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών ξεπερνά το 60%. Η κολεκτομή, η πρωκτοκολεκτομή και η πλαστική στενωμάτων είναι μερικοί τύποι επεμβάσεων που πραγματοποιούνται», αναφέρει ο Δρ. Ξιάρχος.

Επίσης, οι γυναίκες τείνουν να παρουσιάζουν συχνότερα ναυτία και φούσκωμα στο στομάχι από τους άνδρες και ο λόγος είναι ότι χωνεύουν με πιο αργούς ρυθμούς. Ένα άλλο πρόβλημα στο στομάχι που αντιμετωπίζουν περισσότερο οι γυναίκες από τους άνδρες είναι η γαστρίτιδα. Η υψηλή συχνότητα λήψης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων από τις γυναίκες για ποικίλους λόγους, ιδιαίτερα από τις μεσήλικες και τις ηλικιωμένες, σε αντίθεση με τους άνδρες, έχει ως συνέπεια την αυξημένη πιθανότητα πρόκλησης ερεθισμού του στομάχου όπως και δημιουργίας ελκών σ’ αυτό.

Και τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης επηρεάζουν τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες. Ωστόσο, οι άνδρες υποφέρουν πιο συχνά από παθολογικές αλλαγές. Σύμφωνα με τον Δρ. Αναστάσιο Ξιάρχο, η εμφάνιση οισοφάγου Barrett, (που αποτελεί προκαρκινική αλλοίωση που αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου) και οισοφαγικού αδενοκαρκινώματος καθυστερεί στις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, συνεπώς και η εμφάνιση καρκίνου. Τα οιστρογόνα, λοιπόν, προστατεύουν σ’ αυτήν την περίπτωση τις γυναίκες, παρότι που αυτές υποφέρουν συχνότερα από συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Οι γυναίκες, δηλαδή, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία και περισσότερα συμπτώματα από το αντίθετο φύλο και περαιτέρω μελέτες μπορούν να συμπληρώσουν τις γνώσεις μας για τον ρόλο των οιστρογόνων και των λοιπών στεροειδών ορμονών στην εμφάνιση διαφόρων παθήσεων του πεπτικού συστήματος, οι οποίες θα μπορούσε να διαφοροποιήσει  τον τρόπο αντιμετώπισής τους.