Κοιλιοκήλη: Ποια η σχέση βάρους και κινδύνου επιπλοκών;

Αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών αντιμετωπίζουν οι παχύσαρκοι, αλλά και οι ελλιποβαρείς ασθενείς που υποβάλλονται σε αποκατάσταση κοιλιoκήλης, ιδιαίτερα εάν αυτή είναι περισφιγμένη.  Από μια ανάλυση δεδομένων 102.191 ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπισή της (εκ των οποίων το 8,5% ήταν παχύσαρκοι) διαπιστώθηκε ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ του Δείκτη Μάζας Σώματος και του κινδύνου για επιπλοκές.

«Οι άνθρωποι που έχουν επιπλέον του φυσιολογικού βάρος αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κήλης ή ακόμα και πολλαπλών κηλών στο κοιλιακό τοίχωμα και η αιτία είναι ότι το πλεονάζον βάρος δημιουργεί αύξηση της πίεσης στους κοιλιακούς μυς, με αποτέλεσμα να τους καθιστά πιο αδύναμους και πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη κήλης. Όταν η κήλη μείνει αθεράπευτη, τα παραπανίσια κιλά προκαλούν σιγά-σιγά αύξηση του μεγέθους της, που σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περίσφιξη, δηλαδή σε παγίδευση του εντέρου στον μυϊκό ιστό, προκαλώντας έντονο πόνο και απαιτώντας άμεση θεραπεία. Από μελέτες έχει φανεί ότι και το ελλιπές βάρος ενέχει κινδύνους επιπλοκών», επισημαίνει ο γενικός χειρουργός  Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στη ηλεκτρονική έκδοση του Surgery, οι ελλιποβαρείς ασθενείς  με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) μικρότερο από 18,5 είχαν 10% πιθανότητα επιπλοκών, ενώ οι ασθενείς με φυσιολογικό ΔΜΣ (18,5-24,99) είχαν 7,7%.  Όσο αυξανόταν δε ο ΔΜΣ αυξάνονταν αντιστοίχως και τα ποσοστά επιπλοκών. Συγκεκριμένα, οι υπέρβαροι ασθενείς είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο κατά 8,2% οι παχύσαρκοι κατά 9,7%, οι σοβαρά παχύσαρκοι κατά 12,2%, οι νοσηρά παχύσαρκοι κατά 16,1%, ενώ στα υπέρ-παχύσαρκα άτομα το ποσοστό ανήλθε στο 19,9%.

Όπως ανέφεραν οι ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πενσυλβάνια, όταν διαχώρισαν τις επιπλοκές σε εγχειρητικές, ιατρικές και αναπνευστικές, παρατηρήθηκε ότι υπάρχει διατήρηση της συσχέτισης μεταξύ των μεγαλύτερων κατηγοριών ΔΜΣ και του αυξημένου αριθμού επιπλοκών για όλες τις κατηγορίες.

«Κάθε χειρουργική επέμβαση εγκυμονεί ένα ποσοστό κινδύνου για εμφάνιση επιπλοκών, που όμως σε άτομα φυσιολογικού βάρους είναι μικρότερο απ’ ότι σε όσους έχουν υψηλό ΔΜΣ. Μεταξύ αυτών είναι και ο κίνδυνος υποτροπής που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε δεύτερη επέμβαση, και ο κίνδυνος λοίμωξης που μπορεί να γίνει αιτία παράτασης της παραμονής στο νοσοκομείο. Όταν, μάλιστα, ο ασθενής υποφέρει και από άλλα νοσήματα που προκαλούνται από την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης, η καθυστέρηση ανάρρωσης μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερη», επισημαίνει  ο Δρ. Ξιάρχος.

Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος εμφράγματος του μυοκαρδίου δεν εξαρτάται από τον ΔΜΣ, ενώ εξαιτίας του οι συνηθέστερες επιπλοκές ήταν η μετεγχειρητική πνευμονία, η πνευμονική εμβολή, η οξεία νεφρική ανεπάρκεια και η λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος.

Όσον αφορά, όμως, τα ποσοστά θνησιμότητας ο συσχετισμός ήταν αντίστροφος, δηλαδή ήταν χαμηλότερα στους υπέρβαρους και νοσηρά παχύσαρκους ασθενείς (0,3%) και υψηλότερα στους ασθενείς με χαμηλό βάρος (1,1%), ενώ το ποσοστό θνησιμότητας στους υπέρ-παχύσαρκους  ήταν 1%.

Κατόπιν ελέγχου για τις επιπτώσεις του μεγάλου σωματικού βάρους στους  διαφορετικούς τύπους κήλης, οι ερευνητές συμπέραναν ότι όσοι έχουν ανατάξιμες κήλες κινδυνεύουν λιγότερο από τους ασθενείς που έχουν περισφιγμένες. Ειδικότερα, τα ευρήματά τους έδειξαν ότι χαμηλότερα ποσοστά χειρουργικών, ιατρικών και αναπνευστικών επιπλοκών είχε το 70,3% των ασθενών με ανατάξιμες κήλες, συγκριτικά με το 29,7% των ασθενών με περισφιγμένες.

Οι παχύσαρκοι ασθενείς ήταν πιθανότερο, επίσης, να υποβληθούν σε αποκατάσταση υποτροπιάζουσας  κοιλιοκήλης, καθώς από τα ευρήματα της μελέτης διαπιστώθηκε ότι σχεδόν το 25% αυτών ξαναχειρουργήθηκαν.

Αφού οι ερευνητές συνεκτίμησαν παράγοντες όπως την ηλικία των συμμετεχόντων, την ύπαρξη νοσημάτων  που προκαλούνται από το κάπνισμα, τον τύπο της κήλης και το είδος της επέμβασης, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι πιθανότητες εμφάνισης οποιασδήποτε επιπλοκής είναι σημαντικά αυξημένες στα άτομα με ΔΜΣ >30. Οι πιθανότητες ήταν 22% υψηλότερες σε εκείνους με ΔΜΣ μεταξύ 30-34,99, 54% για όσους ο ΔΜΣ κυμαίνονταν από 35-39,99, διπλάσιες για εκείνους με ΔΜΣ μεταξύ 40 και 50 και 2,6 φορές υψηλότερες για τους ανθρώπους με ΔΜΣ πάνω από 50.

«Προκειμένου να μειώσει κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος ασθενής με κήλη τον κίνδυνο επιπλοκών συστήνεται η απώλεια βάρους πριν από τη χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της βλάβης. Καλό είναι, δηλαδή, ο ΔΜΣ να μην ξεπερνά το 30 και για την επίτευξη αυτού του στόχου ο ασθενής μπορεί είτε να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διατροφής είτε να επιλέξει να υποβληθεί σε κάποια βαριατρική επέμβαση. Σημειωτέον ότι αδυνατίζοντας μειώνεται βαθμιαία το μέγεθος της κήλης και τα συμπτώματα που αυτή προκαλεί. Επιπλέον, διευκολύνεται η επέμβαση για την αποκατάσταση της κήλης και μειώνεται ο κίνδυνος επιπλοκών. Δυστυχώς, όμως, δεν μπορεί να διενεργηθεί βαριατρική επέμβαση και αποκατάσταση της κήλης ταυτόχρονα, καθώς υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης του πλέγματος και υποτροπής της κήλης. Μπορεί όμως να πραγματοποιηθεί κοιλιοπλαστική μετά την απώλεια του βάρους ταυτόχρονα με την αποκατάσταση της κήλης», διευκρινίζει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.

Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση της κήλης είναι κατά τους ερευνητές η καλύτερη χειρουργική προσέγγιση σε παχύσαρκους ασθενείς, διότι μειώνει τον κίνδυνο ορισμένων επιπλοκών. Προς υποστήριξη της άποψής τους επικαλέστηκαν διάφορες μελέτες, οι οποίες έχουν βρει ότι η εν λόγω τεχνική προσφέρει στους ασθενείς μειωμένη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο, μειωμένη νοσηρότητα αλλά και μειωμένη πιθανότητα υποτροπής.