Ο
βουλευτής Ιωαννίνων Γιάννης Καραγιάννης, κατέθεσε σήμερα ερώτηση προς τον
Υπουργό Πολιτισμού κ. Αριστείδη Μπαλτά, με θέμα την ανάδειξη και διαφύλαξη της
γιαννιώτικης αργυροχοΐας ως στοιχείο της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς και
την προοπτική ένταξής της στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής
Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας (UNESCO 2003), το πλήρες κείμενο της οποίας
παρατίθεται ακολούθως:
Η
αργυροχοϊκή τέχνη συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής παράδοσης των
Ιωαννίνων, από την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου έως σήμερα και η μακραίωνη
ιστορική της εξέλιξη αποτελεί συστηματικά αντικείμενο επιστημονικού
ενδιαφέροντος. Η ιδιαίτερη άνθιση που γνώρισε στην πόλη των Ιωαννίνων, αλλά και
σε χωριά όπως οι Καλαρρύτες, το Συρράκο και το Μέτσοβο, συνέβαλε καταλυτικά
στην εμπορική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής από
τον 15ο αιώνα έως σήμερα. Μια λεπτομερής αναφορά στα σχετικά ιστορικά και
πολιτιστικά στοιχεία της υπάρχουσας βιβλιογραφίας υπερβαίνει τις προθέσεις της
παρούσης, ωστόσο, είναι σκόπιμο να αναφερθούν, ενδεικτικά έστω, ορισμένοι
χαρακτήρες της ταυτότητας της παραδοσιακής τέχνης, από τους οποίους
διαφαίνονται οι λόγοι ανάδειξής της ως στοιχείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τα
βασικά χαρακτηριστικά και οι τρόποι άσκησης της εν λόγω τεχνικής εξειδίκευσης,
όπως η οικογενειακή παράδοση ή η συντεχνιακή οργάνωση των επαγγελματιών της, η
αυστηρή ιεραρχία και η συνακόλουθη πειθαρχία των μαθητευόμενων σε άγραφους
κανόνες με στόχο τη διαφύλαξη των μυστικών του επαγγέλματος, η προφορική
μεταβίβαση της εμπειρικής τεχνογνωσίας στην επόμενη γενιά, η εξειδικευμένη
ορολογία για εργαλεία και τεχνικές, αλλά και οι εθιμικές εκδηλώσεις, όπως επί
παραδείγματι η τελετουργική μετάβαση από το στάδιο της μαθητείας στη βαθμίδα
του μάστορα, καταδεικνύουν τον άυλο χαρακτήρα της.
Επιπρόσθετα,
η διαρκής αναζωογόνηση τόσο των παραδοσιακών τεχνικών, όσο και των
διακοσμητικών μοτίβων που χρησιμοποιεί, οι ρίζες των οποίων ανάγονται στο
αρχαιοελληνικό παρελθόν, στοιχειοθετεί τη ικανότητα αυτής της λαϊκής τέχνης να
αφομοιώνει τρέχοντα ρεύματα και να προσαρμόζει μορφολογικές καινοτομίες στα ήδη
παγιωμένα καλλιτεχνικά στοιχεία, χωρίς να θίγονται τα εντόπια γνωρίσματά της. Η
ευρεία χρήση της τόσο σε κοσμικά αντικείμενα όσο και σε εκκλησιαστικά σκεύη,
είναι ενδεικτικό της αξίας της για την κοινότητα της περιοχής, ο μέσος κάτοικος
της οποίας έρχεται στην καθημερινότητά του σε επαφή με την αργυροχοϊκή παράδοση
με τρόπο μοναδικό, που ως τέτοιος επισφραγίζει την τοπική της ταυτότητα και την
καθιστά αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής μνήμης. Δηλωτική της σημασίας της
και η οικουμενική της αναγνώριση, που προκύπτει από το γεγονός ότι δείγματά της
κοσμούν προθήκες πολλών ελληνικών και ευρωπαϊκών μουσείων ή επισημαίνονται ως
κειμήλια σε μοναστήρια και εκκλησίες από το Άγιο Όρος ως τη Μονή Σινά.
Σήμερα,
στην πόλη των Ιωαννίνων, υπάρχουν εργαστήρια που συνεχίζουν να δημιουργούν με
την παραδοσιακή τεχνική, τα οποία αποτελούν εστίες της ζωντανής πολιτιστικής
κληρονομιάς, διασφαλίζοντας την ταυτότητα και τη συνέχειά της. Η συνδρομή
επιστημονικών, ερευνητικών, καλλιτεχνικών, πολιτιστικών και εκπαιδευτικών
φορέων, τοπικής αλλά και εθνικής εμβέλειας, θα αναδείξει έτι περαιτέρω την
γιαννιώτικη αργυροχοϊκή τέχνη ως πολιτισμικό αγαθό, σε πανελλήνιο και διεθνές
επίπεδο. Η ένταξή της στον κατάλογο με τις πιο χαρακτηριστικές εκφάνσεις του
άυλου πολιτισμικού πλούτου της ανθρωπότητας, θα εμφανίσει όλες τις όψεις της
μακραίωνης αυτής λαϊκής παράδοσης και την εξέχουσα σημασία της για τη συλλογική
μνήμη των Γιαννιωτών και θα ενθαρρύνει την αξιοποίησή της ως αγαθό στο σύγχρονο
πολιτισμικό, κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι προς όφελος της βιώσιμης
ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας.
Με
βάση τα παραπάνω, ερωτάται ο κύριος Υπουργός:
Σε
ποιες ενέργειες θα προβεί προκειμένου να εξασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή
συμμετοχή και εμπλοκή φορέων για την ανάδειξη, διαφύλαξη και αξιοποίηση της
Γιαννιώτικης Αργυροτεχνίας ως στοιχείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, σύμφωνα
με την εφαρμογή των Διεθνών Συμβάσεων (UNESCO 2003);
.jpg)
.jpg)
