Φτενιά χωράφια .. Άφοβη φυλή...

H Πανηπειρωτική  Συνομοσπονδία Ελλάδος , σε συνεργασία με τον δήμο Βορείων Τζουμέρκων, στο Νέο Ελληνικό θέατρο του Γιώργου Αρμένη, παρουσίασαν την Κυριακή 24/11/13 ένα πολύπλευρο θεατρικοποιημένο αφιέρωμα στον ποιητή - θεατρικό συγγραφέα Γ.Κοτζιούλα (1909-1956 ) το « φτενά χωράφια .... άφοβη φυλή..», που ανέβασε η  Δημοτική Θεατρική Σκηνή « Βορείως» του Δήμου  Β. Τζουμέρκων.

Σαν καλωσόρισμα ένα όμορφο ηπειρώτικο τραγούδι και η εκδήλωση έχει ήδη αρχίσει σε μια αίθουσα κατάμεστη, με πολλούς όρθιους, που υπομονετικά και στωικά παρακολούθησαν την παράσταση, σ΄ αυτό το βροχερό Κυριακάτικο πρωινό.

Κάθ΄όλη τη διάρκεια της παράστασης άλλοτε αναθαρρούσανε από τον τρυφερό και αυθεντικό λόγο του μεγάλου Πλατανιώτη ποιητή , άλλοτε στοχαζόντουσαν από την απαγγελία των βασάνων του λαού μας.

 Τα χαμόγελα και τα ζεστά χειροκροτήματα για τους Ρίζο Τραγουδάρα και Γιώργο Δημοθεόδωρο στο θεατρικό μονόπρακτο, έβγαιναν αβίαστα και λυτρωτικά.

Ο Ρίζος Τραγουδάρας, ένας φτωχός Ηπειρώτης φτωχοδιάβολος και ο Γ. Δημοθεόδωρος ο Δραγάτης της εξουσίας σένα σπαρταριστό διάλογο!

«Αυτοβιογραφία»

Τζουμέρκα - Αθήνα, αυτή ήταν όλη

που χάραξα, όλη μου η γραμμή.

Κίνησα απέκει μ' ένα τσόλι,

μου 'λειψε εδώ και το ψωμί.

Έναν καιρό δεν ήθελα ούτε

να βλέπω ανθρώπινη θωριά.

«Βρέστε του (και μην τον ακούτε)

γυναίκα», έλεγαν στα χωριά

Αναφορά στον συγγραφέα - ποιητή Γ. Κοτζιούλα έγινε από τον αεικίνητο δήμαρχο των Βορείων Τζουμέρκων Γιάννη Σεντελέ, που σκηνοθετεί και την παράσταση , από τον Πρόεδρο της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος Γιώργο Οικονόμου, που εκπροσωπήθηκε στην παράσταση και από τον Αντιπρόεδρο Κώστα Κωνή, τον Έφορο Δημοσίων Σχέσεων Κώστα Ζηκόπουλο, την Ειδική Γραμματέα Ελευθερία Σιαμέτη και τα μέλη του Δ.Σ. Ηλέκτρα Κίκη, Ζαχαρία Καψάλη, Γραμμένη Βαζούλη, Ελένη Ντάσιου και Χριστόφορο Ευθυμίου,  τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αποδήμων Τζουμερκιωτών Χρήστο Λαναρά  και εκτεταμένη αναφορά έγινε από τον γιο του ποιητή Κώστα Κοτζιούλα.

Στις απαγγελίες των ποιημάτων του Γ.Κοτζιούλα συμμετείχαν τέσσερις γυναίκες που με λιτότητα ,αλλά και τραγικότητα αποδώσανε τον στοχασμό , την λυρικότητα , τον ανθρωπισμό και τον συναισθηματισμό του ποιητή.

Ήταν οι: Ξανθή Γεωργίου , Γεωργία Παπαδημητρίου, Ράνια Σοντή και Μαρία Τζίμα.

 Ξεχωρίζουν όλα τα ποιήματα ,όπως

«Οδός Βίκτωρα Ουγκώ, δίχως αριθμό»

(Το περασμένο ξάμηνο καθόμουν σε μια γριά,

κάποια κυρά Δημήτραινα, πλύστρ' από το Μωριά.

Μαζί μ' αυτήν επέρασα τον τελευταίο χειμώνα,

μες σε φωτογραφίες παλιές και μια ασημένια εικόνα.

Σαν έβρεχε, πλημμύριζαν οι λάκκοι στην αυλή

και μύριζαν οι κάμαρες. καθόντανε πολλοί... )

«Το μαστορόπουλο»

Τον πήραν τον Κολιό

τον πήραν οι μαστόροι

παιδί από το σκολειό

να μάθει πηλοφόρι.

Η επανάσταση

Πού θα πάτε, πού θα πάτε! Δες που σήκωσε κεφάλι

κι όλο δείχνει τη γροθιά του προλετάριος τρομερός.

Δε σας αξίζ' η εξουσία και γι' αυτό την παίρνουν άλλοι.

Κατευόδιο, άρχοντές μου! Βλέπετε, άλλαξ' ο καιρός.

Και τόσα ακόμη...

 Η μουσική ανάμεσα στα ποιήματα μελωδικά δένει τις εικόνες και τον λόγο του ιδεολόγου ανθρωπιστή ποιητή Γ.Κοτζιούλα.

Κ.Χαριτάτος, Α.Σταύρου, Δ.Ποτόνος, Θ. Βόλας, Δ.Σταύρου, Γ.Χαβέλας. Θ.Συντελές, Π.Συντελές , Α.Καρασταμάτης κ΄Π.Μόκας.

 Ο Γ.Κοτζιούλας ήταν φιλόλογος ποιητής - συγγραφέας με γνήσιο στοχασμό και σεμνότητα.

Οι κάτοικοι της γης που γεννήθηκε (Πλατανούσα, παλιά Ραψίστα) ανάμεσα στα ριζά του Ξεροβουνιού , ήταν φτωχοί , που ήξεραν να δουλεύουν τον « κασμά » και από « φτενά χωράφια κρατημένα σε πεζούλια και άπιαστες γίδες που κρεμιούνται σε γκρεμούς...»

Δεν έζησε πολύ , πέθανε ο ποιητής στα 47 του χρόνια το 1956.

Σημειώνει ο Β. Ρώτας « Πέθανε ξαφνικά όχι όμως και ανεπάντεχα. Θα μπορούσε να καλοζήσει, ενόθευε την τέχνη και την ζωή όπως τόσοι και τόσοι.

 ''Γνήσιος ποιητής από το μέταλλο των μεγάλων, πνεύμα αετίσιο, κρίση ζυγιασμένη , σοφία σίγουρη, ήθος ανθρωπιάς''.

Λέει ο Τάκης Αδάμου για τον ποιητή

 «Πατριώτης , γεμάτος ενθουσιώδη όνειρα και αγωνιστική δύναμη μαχόταν «για το δίκιο τ΄ άγιο του χωριάτη».

 Το Φθινόπωρο του 1941 ο Γ. Κοτζούλας επιστρέφει στην γενέτειρα του ύστερα από οκταετή παραμονή στην λιμοκτονούσα πλέον Αθήνα όπου αργότερα προσχωρεί στην 8η μεραρχία του ΕΛ.Α.Σ κοντά στον Άρη Βελουχιώτη και εκεί δημιούργησε το περίφημο θέατρο του βουνού.

 Πολεμάει με όπλο την πένα και τον στίχο και εμψυχώνει τον πεινασμένο λαό.

 Όλα μαζί τα ημερολόγια που κρατάει όταν επιστρέφει στο χωριό περίπου 190 χειρόγραφες σελίδες βρίσκονται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

(« Διάβαζα θα γράψει ακόμα και την ώρα του φαγητού, ακόμα και δίπλα στα αναμμένα δαυλιά , όταν δεν είχαμε « φέξη »).

Οι άσχημες συνθήκες της ζωής , ο μόνιμος υποσιτισμός και η ανύπαρκτη για τον λαό ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ,υπέσκαψαν την υγεία του από τα 11 του χρόνια, αφήνοντας του μια βαρηκοΐα για όλη του τη ζωή ,που διαμόρφωσε τον κλειστό χαρακτήρα του ποιητή και την μόνιμη μελαγχολία του.

Το περιοδικό «ΘΕΑΤΡΟ» γράφει σχετικά (Σεπτ. - Δεκ. 1976): «...Χρειάστηκε να περάσουν τριάντα δύο ολόκληρα χρόνια για ν' ανακαλύψουμε το θεατρικό Κοτζιούλα και την ανεπανάληπτη «Λαϊκή Σκηνή» της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Ηπείρου... Πραγματικά η «Λαϊκή Σκηνή», που ξεπήδησε αναπάντεχα το '44 στα κακοτράχαλα βουνά της Ηπείρου, είναι το πρώτο και μοναδικό αντάρτικο θέατρο στην ιστορία του τόπου...».

«Ποιητή με τα ούλα του» τον είχε χαρακτηρίσει ο Κ. Βάρναλης

-Και η εκδήλωση έκλεισε με τους μουσικούς να ξανατραγουδάνε το ποίημα του μεγάλου Ηπειρώτη βαθυστόχαστου ανθρωπιστή συγγραφέα- ποιητή Γ.Kοτζιουλα.

Τζουμέρκα - Αθήνα, αυτή ήταν όλη

που χάραξα, όλη μου η γραμμή.

Κίνησα απέκει μ' ένα τσόλι,

μου 'λειψε εδώ και το ψωμί.

Αθήνα 24 Νοεμβρίου 2013

Το Γραφείο Τύπου της ΠΣΕ