Ανωμαλίες ουροποιητικού συστήματος: Πόσο επικίνδυνες είναι;

Πρωτοποριακή ρομποτική αντιμετώπιση συγγενών και επίκτητων ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος

Κίνδυνο απώλειας του νεφρού τους αντιμετωπίζουν οι νέοι άνθρωποι που ταλαιπωρούνται από ουρολογικές παθήσεις που αφορούν διαταραχές στην αποχέτευση των ούρων λόγω συγγενών δυσμορφιών. Όμως, η έγκαιρη παρέμβαση αποδεικνύεται σωτήρια και επιπλέον απαλλάσσει τους ασθενείς από τις συχνές λοιμώξεις, την υπέρταση και άλλες παρενέργειες.

«Τη συχνότερη γενετική ανωμαλία αποτελεί η στένωση της πυελοουρητηρικής συμβολής, δηλαδή η απόφραξη στο σημείο που ο ουρητήρας συνδέεται με τη νεφρική πύελο, όπου συλλέγονται τα ούρα που παράγονται από τον νεφρό. Όταν συμβαίνει αυτό παρεμποδίζεται η ομαλή ροή των ούρων, οπότε αυτά λιμνάζουν στην πύελο, προκαλώντας τη διάτασή της, αλλά και αύξηση της ενδονεφρικής πίεσης και σταδιακή έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας. Η συχνότητα εμφάνισης της πάθησης είναι περίπου 1,50/00 και τις περισσότερες φορές παρουσιάζεται στον αριστερό νεφρό, και στα αγόρια», μας εξηγεί ο χειρουργός ουρολόγος Δρ. Γεώργιος Κυριάκου, Διδακτικό μέλος IRCAD/EITS της Ιατρικής Σχολής του Στρασβούργου.

Τις περισσότερες φορές η διάγνωση της πάθησης γίνεται από την εμβρυϊκή ζωή, με τον υπέρηχο που πραγματοποιείται την 28η εβδομάδα, οπότε μπορούν να αξιολογηθούν οι ενδείξεις που ενδεχομένως να υπάρχουν από τον υπέρηχο της 16ης ή 18ης εβδομάδας της κύησης. Ο επανέλεγχος μπορεί να τεθεί με τη διενέργεια νέου υπερήχου μετά τη γέννηση. Για περαιτέρω διερεύνηση ο θεράπων ιατρός μπορεί να ζητήσει κυστεοουρηθρογραφία ούρησης και δυναμικό σπινθηρογράφημα νεφρών.

Αν και συγγενής ανωμαλία, η πάθηση μπορεί να βρεθεί σε τυχαίο απεικονιστικό έλεγχο ή ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα σε οποιαδήποτε ηλικία. Στους ενήλικες, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν νεφρικό πόνο ή κολικό και ουρολοίμωξη.

«Η θεραπεία της στένωσης της πυελοουρητηρικής συμβολής, είναι χειρουργική. Η επέμβαση με τη βοήθεια ρομποτικού συστήματος επιτρέπει την πραγματοποίησή της ατραυματικά, με μικρές οπές στο δέρμα. Με την εξαιρετική ευκρίνεια, εργονομία και τρισδιάστατη άποψη του χειρουργικού πεδίου, αφαιρείται το στενωμένο τμήμα και επανενώνεται η πύελος του νεφρού με τον ουρητήρα, αλλά τώρα με ευρύ τρόπο. Τα αποτελέσματα της πολύ απαιτητικής αυτής πλαστικής είναι εξαιρετικά. Η δε επιτυχία αγγίζει το 96-100%», εξηγεί περαιτέρω ο Δρ. Κυριάκου.

Η δεύτερη συχνότερη ανωμαλία είναι η στένωση του κατώτερου τριτημορίου του ουρητήρα. Σ’ αυτήν την περίπτωση η απόφραξη  εντοπίζεται στο σημείο που ο ουρητήρας συνδέεται με τη ουροδόχο κύστη. Η στένωση μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη από ιατρογενή αίτια, όπως κάκωση ουρητήρα από αντιμετώπιση λίθου και επακόλουθο στένωμα. Η πραγματοποίηση της επέμβασης αποσκοπεί στην αποκατάσταση της φυσιολογικής ροής των ούρων.

«Για την αντιμετώπιση της στένωσης του κατώτερου τριτημορίου του ουρητήρα, πραγματοποιούμε μετεμφύτευση του ουρητήρα σε άλλο σημείο της κύστης, παρακάμπτοντας το τελικό στενωμένο τμήμα αυτού και μάλιστα πραγματοποιούμε αντιπαλινδρομική τεχνική για τα ούρα, ώστε αυτά να μην παλινδρομούν πίσω στο νεφρό, μιμούμενοι τη φυσιολογική βαλβίδα της ουρητηροκυστικής συμβολής. Αν το στένωμα του ουρητήρα ευρίσκεται ψηλότερα, εφαρμόζουμε τεχνική “ανύψωσης” της ουροδόχου κύστης, ώστε να φτάσει ο ουρητήρας (τεχνική psoas hitch) ή δημιουργούμε και μόσχευμα ουρητήρα σε περίπτωση που λείπει ύφασμα ουρητήρα», σημειώνει ο Δρ. Κυριάκου. Η επέμβαση γίνεται ανώδυνα και αναίμακτα και η νοσηλεία σε αυτά τα περιστατικά διαρκεί περίπου 2 ημέρες.

Επίσης ρομποτικά πραγματοποιούνται κι επεμβάσεις για τη θεραπεία συγγενών ανωμαλιών που απαιτούν ημινεφρεκτομή, όπως ο διπλός νεφρός. Παρά την ονομασία, δεν πρόκειται για δύο ξεχωριστούς νεφρούς, αλλά για δύο ουρητήρες αντί για έναν. Ο νεφρός είναι, δηλαδή, χωρισμένος σε δύο λειτουργικά τμήματα και το κάθε ένα αδειάζει με τον δικό του ουρητήρα. Εμφανίζεται σε περίπου 1% των παιδιών και συνήθως δεν απαιτεί ιατρική περίθαλψη. Ωστόσο, ο διπλός νεφρός μπορεί να γίνει η αιτία παρεμπόδισης της ροής των ούρων και παλίνδρομης ροής τους προς τον νεφρό αντί προς την ουροδόχο κύστη, οπότε απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Ημινεφρεκτομή μπορεί να είναι απαραίτητη και σε ασθενείς με πεταλοειδή νεφρό, όπου οι νεφροί είναι ενωμένοι στον κάτω πόλο τους. Πρόκειται για μια συχνή συγγενή ανωμαλία, που αφορά 1 παιδί στις 400 ή 800 γεννήσεις, με συχνότητα μεγαλύτερη στα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια. Χειρουργική θεραπεία χρειάζεται μόνο αν προκύπτουν προβλήματα, όπως ουρολοιμώξεις ή νεφρολιθίαση.

Όταν όλες αυτές οι λεπτεπίλεπτες επεμβάσεις διενεργούνται με τη μέθοδο της υποβοηθούμενης ρομποτικής χειρουργικής ο ασθενής απολαμβάνει πλεονεκτήματα που καμία άλλη μέθοδος δεν μπορεί να του προσφέρει. Καταρχάς, η επέμβαση πραγματοποιείται μέσω τεσσάρων μικροσκοπικών οπών, στην κοιλιακή χώρα, όπου τοποθετούνται ειδικοί σωλήνες από τους οποίους εισάγονται τα ειδικά εργαλεία, και όχι μέσω μιας μεγάλης τομής. Αυτό την καθιστά λιγότερο επώδυνη, συντομεύει την παραμονή του στο νοσοκομείο και επισπεύδει την επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητές του. Επιπλέον, επιτρέπει στον χειρουργό ακρίβεια στις κινήσεις του, γεγονός που εξασφαλίζει καλύτερα αποτελέσματα. 

«Στην κλινική μας, έχει στεφθεί με επιτυχία σημαντικός αριθμός τέτοιων επεμβάσεων με εξαιρετικά αποτελέσματα και θετικά σχόλια και από το εξωτερικό», αναφέρει ο Δρ. Γεώργιος Κυριάκου, γεγονός καθησυχαστικό ακόμα και για τους πιο δύσπιστους στην αξία της ρομποτικής προσέγγισης.