Ιόνια Οδός: Έργα παγωμένα και αρχαιολογικοί θησαυροί στην επιφάνεια

Ένα έργο-μαμούθ που βρίσκεται σε ύπνωση

Νέους οικισμούς, άγνωστα νεκροταφεία και ιερά φέρνουν στο φως οι αρχαιολόγοι κατά μήκος του άξονα της Ιονίας Οδού, ένα από τα μεγαλύτερα έργα οδοποιίας της χώρας. «Οι εργασίες κατασκευής του έργου έχουν σταματήσει από τα τέλη του 2011 λόγω των οικονομικών συνθηκών, ωστόσο οι σωστικές ανασκαφές της ΛΣΤ Εφορείας Προϊστορικών – Κλασικών Αρχαιοτήτων βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και σταδιακά ολοκληρώνονται στις θέσεις που μέχρι σήμερα έχουν δεσμευτεί», σημειώνει στο «ART» η διευθύντρια της Εφορείας δρ Ολυμπία Βικάτου.

Οι αριθμοί που πλαισιώνουν τις ανασκαφικές έρευνες υποδηλώνουν το μέγεθός τους: Η συνολική έκταση της ανασκαφής ανέρχεται σε 55.000 τετραγωνικά μέτρα. Στα 90 χιλιόμετρα της χάραξης του δρόμου, σε περιοχές της Αρχαίας Αιτωλίας και Ακαρνανίας, διενεργήθηκαν 1.019 δοκιμαστικές τομές, συνολικού μήκους 12.161,77 τετραγωνικών μέτρων.
Αρχαιολόγοι, σχεδιαστές, μηχανικοί και εργατοτεχνίτες, 103 εργαζόμενοι συνολικά με συμβάσεις ορισμένου χρόνου μαζί με το μόνιμο προσωπικό της Εφορείας σηκώνουν το βαρύ φορτίο της ολοκλήρωσης των ερευνών. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί σωστικές ανασκαφές σε περίπου 30 θέσεις με ιδιαίτερα πλούσια ευρήματα που διευρύνουν τον αρχαιολογικό χάρτη της Αιτωλοακαρνανίας.

«Η ολοκλήρωση των ανασκαφών είναι βέβαιο ότι θα φωτίσει περισσότερο την ιστορία Αιτωλών και Ακαρνάνων, την καθημερινή ζωή των ανθρώπων που έζησαν στην περιοχή από το 3000 π.Χ. μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ.», επισημαίνει η κ. Βικάτου. Παράλληλα «εμπλουτίζεται η τοπογραφία της περιοχής», καθώς η ανασκαφή προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία να ερευνηθούν περαιτέρω γνωστές αρχαίες πόλεις, ενώ «προσθέτει» στο χάρτη νέες αρχαιολογικές θέσεις, άγνωστες μέχρι σήμερα.
Με οδηγό τη δραστήρια έφορο Αρχαιοτήτων «ταξιδεύουμε» κατά μήκος του άξονα της Ιονίας Οδού, αλλά και της Ιστορίας, καθώς η νέα χάραξη του δρόμου εκτείνεται, λόγω του ανάγλυφου της περιοχής, κατά μήκος του αρχαίου δρόμου που ένωνε την Ήπειρο με την «κάτω Ελλάδα», αλλά και σημαντικές πόλεις όπως η Καλυδώνα, η Πλευρώνα, η Αλίκυρνα Το αρχαίο νεκροταφείο που εντοπίστηκε στη θέση Ρηγαίικα Μεσολογγίου εκτείνεται σε μήκος περίπου 1 χιλιομέτρου! Στον άξονά του ανιχνεύεται τμήμα αρχαίου δρόμου που άρχιζε από την Ήπειρο και διαμέσου της Ακαρνανία έφτανε στα παράλια της Αιτωλίας. Οι 320 ταφές που ερευνήθηκαν πρόσφεραν πλούσια ευρήματα.
Σε αυτά περιλαμβάνονται «πήλινα και μεταλλικά αντικείμενα ιδιαίτερης ποιότητας», που αποκαλύπτουν την άνετη και πλούσια ζωή των ανθρώπων που ετάφησαν εκεί, την ευημερία της κοινωνίας τους που χρονολογείται στα ύστερα κλασικά-πρώιμα ελληνιστικά χρόνια. Δεν έχει ακόμη διαπιστωθεί «αν αυτή είναι η κοινωνία της σαφώς μεγαλύτερης σε έκταση και σημασία Καλυδώνας ή της πλησιέστερης Αλίκυρνας».
Νέα εκκίνηση για την Ιονία Οδό
Ο νέος οδικός άξονας, ο οποίος θα ενώνει το Αντίρριο με τα Ιωάννινα, έχει συνολικό μήκος 196 χιλιόμετρα. Τα 130 εξ αυτών διατρέχουν το Νομό Αιτωλοακαρνανίας. Το έργο άρχισε να κατασκευάζεται τη δεκαετία του 1990 και το πρώτο τμήμα του, η Ευρεία Παράκαμψη Αγρινίου, μήκους 34,5 χιλιομέτρων, παραδόθηκε στην κυκλοφορία το 2009. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια οι κατασκευαστικές εργασίες έχουν σταματήσει.

Τον περασμένο Ιούλιο με απόφαση του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, διατέθηκε ποσό 25.800.000 ευρώ για να ξεκινήσουν εργασίες μικρής κλίμακας, ενώ προϋπόθεση για την επανεκκίνηση των μεγάλων οδικών έργων είναι η ψήφιση από τη Βουλή των αναθεωρημένων συμβάσεών τους μέσα στο φθινόπωρο. Οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή έχουν χρηματοδοτηθεί μέχρι σήμερα με περίπου 7 εκατομμύρια ευρώ από την Κοινοπραξία του έργου.

Θησαυρός με χιλιάδες ειδώλια
ΑΠΡΟΣΜΕΝΟ και ιδιαίτερα σημαντικό ήταν το εύρημα των αρχαιολόγων μερικές δεκάδες μέτρα από τον οικισμό του Αγίου Θωμά Μεσολογγίου στο λόφο του οποίου, υπό την επωνυμία «Χίλια Σπίτια», τοποθετείται η Ακρόπολη της Αρχαίας Αλίκυρνας. Εντοπίστηκε μεγάλος αποθέτης από τον οποίο περισυλλέγησαν «πάνω από 15.000 θραύσματα ειδωλίων και όστρακα αγγείων». Το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων αποτελείται από ειδώλια εκ των οποίων ελάχιστα σώζονται ακέραια. Κυριαρχούν οι γυναικείες μορφές. «Αρκετά είναι και τα ειδώλια ζώων, χοίρων, βοοειδών, κριών, πετεινών και αλόγων, με πολυπληθέστερη ομάδα αυτή των πετεινών…».
Στη «σκιά» της Ακρόπολης της Αλίκυρνας, απ’ όπου θα διέλθει η υπό κατασκευή οδός, εξελίσσεται αυτή τη στιγμή μια τεράστια ανασκαφή, διαστάσεων 136Χ60 μέτρα, η οποία έχει αποκαλύψει οικοδομικά κατάλοιπα οικισμού της ελληνιστικής περιόδου.
Μια άλλη σημαντική έρευνα διεξάγεται από το 2009 στη θέση «Ρίζο» Μακύνειας, κοντά στο Αντίρριο. Στο τμήμα αυτό του έργου εντοπίστηκε οικισμός που «πιθανότατα ανήκε στην αρχαία Μακύνεια, πόλη αρχικά της Λοκρίδας και εν συνεχεία της Αιτωλίας».
Ο οικισμός καταλαμβάνει εμβαδόν 32 στρεμμάτων και τα ερευνημένα κατάλοιπά του «ανήκουν σε είκοσι τουλάχιστον κτίρια που χαρακτηρίζονται από άτακτη δόμηση και έλλειψη οργανωμένου σχεδίου». Κοντά στον οικισμό «εντοπίστηκε εκτεταμένη πολύχωρη ρωμαϊκή εγκατάσταση με ενδείξεις ελαιοπαραγωγικής δραστηριότητας». Οι ανασκαφές στον άξονα της Ιονίας Οδού, από τις μεγαλύτερες που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο, προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς παρά τα προβλήματα που μπλοκάρουν την εξέλιξη του ίδιου του έργου αλλά και τον τεράστιο φόρτο εργασίας που επιβάλλουν τα πολλά και σημαντικά ευρήματα.
Η έναρξη των κατασκευαστικών εργασιών θα σηματοδοτήσει και νέες αρχαιολογικές έρευνες σε εκτάσεις που έχουν απαλλοτριωθεί. Παράλληλα με τις ανασκαφές προχωράει και η συντήρηση των δεκάδων χιλιάδων κινητών ευρημάτων. Μέρος των ευρημάτων προγραμματίζεται να παρουσιαστεί στο Ξενοκράτειο Μέγαρο, όπου θα στεγαστεί προσωρινά το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης.

ΠΗΓΗ: www.agriniopress.gr