Διαβητικό πόδι: Tι είναι, πώς προκαλείται, πώς αντιμετωπίζεται

Διαβητικό πόδι ονομάζεται μια πάθηση που οφείλεται στον σακχαρώδη διαβήτη και αφορά την αιμάτωση του εν λόγω άκρου. Κατ’ αυτήν επηρεάζεται η αρτηριακή αιμάτωση με αποτέλεσμα τη διαταραχή της αρχιτεκτονικής του άκρου ποδός και πιθανά συνεπακόλουθα τη φλεγμονή και την αυξημένη πιθανότητα για γάγγραινα. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει ως «διαβητικό πόδι» το πόδι ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη όταν παρουσιάζει επιπλοκές όπως: εξέλκωση, λοίμωξη των ιστών, ή περιφερική νευροπάθεια ή διαβητική αρτηριοπάθεια, εξηγεί ο κ. Φώτης Μαρκάτης, Διευθυντής Αγγειοχειρουργός, MD, PhD, FACS στο Metropolitan Hospital.

Πώς προκαλείται;

Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί εναπόθεση διαφόρων συστατικών στο τοίχωμα των αρτηριών, τη λεγόμενη αρτηροσκληρυντική πλάκα. Αυτή προκαλεί στένωση της αρτηρίας οπότε η παροχή σε αίμα περιφερικότερα από το σημείο της στένωσης μειώνεται. Όσο η βλαπτική επίδραση του διαβήτη συνεχίζεται, η στένωση αυξάνεται και μπορεί να εξελιχθεί σε πλήρη θρόμβωση της αρτηρίας. Αποτέλεσμα; Παντελής αδυναμία ροής αίματος περιφερικά και δυσμενής πρόγνωση για τη βιωσιμότητα του ποδιού. Επίσης, όταν εκδηλώνεται η περιφερική διαβητική νευροπάθεια, μια επιπλοκή του διαβήτη που έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των νεύρων με επακόλουθο την απώλεια της αίσθησης του πόνου και συνέπεια τους αλλεπάλληλους και συχνούς τραυματισμούς, αυξάνεται και η πιθανότητα κινδύνου διαβητικού ποδιού. Παράγοντες που ευνοούν την εκδήλωση της περιφερικής διαβητικής νευροπάθειας είναι ο μη ρυθμισμένος σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα και η υπερλιπιδαιμία.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Καθώς αυτός που πρώτος θα εντοπίσει τα συμπτώματα και θα «σημάνει συναγερμό» είναι ο ασθενής, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ο γιατρός είναι να τον εκπαιδεύσει ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα πρώτα δερματικά σημάδια εκδήλωσης του σακχαρώδη διαβήτη και να αναζητήσει συμβουλή και θεραπεία. Τα βασικότερα συμπτώματα, αυτά που θα πρέπει να θορυβήσουν τον ασθενή ώστε να ενεργήσει έτσι είναι:

•        Πρησμένο και ερεθισμένο πόδι

•        Λείο και ερυθρό πόδι

•        Φουσκάλες ή κάλοι στο πόδι

•        Ξηροδερμία

•        Μελανιασμένο πόδι ή και το αντίθετο, δηλαδή αποχρωματισμός του ποδιού

•        Έλκος ή έλκη πόδι

•        Πτώση των τριχών του ποδιού.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Η σύγχρονη αντιμετώπιση το διαβητικού ποδιού αλλά και όλων των επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη επιβάλλει μια πολυμέτωπη προσέγγιση με εμπλοκή ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, ανάμεσα στους οποίους καθοριστικό ρόλο παίζει ο αγγειοχειρουργός. Στην περίπτωση του διαβητικού ποδιού ο στόχος είναι η αποφυγή της επιδείνωσης και η αποσυμφόρηση των συμπτωμάτων.

Πρωταρχικό επομένως μέλημα αποτελεί η καλή ρύθμιση του σακχάρου έτσι ώστε να επιβραδυνθεί η συσσώρευση της αρτηροσκληρυντικής πλάκας στο τοίχωμα των αρτηριών. Οι υπάρχουσες αρτηριακές βλάβες μπορούν να αντιμετωπιστούν στo πλαίσιο της αγγειοχειρουργικής, είτε με κλασικές χειρουργικές τεχνικές, είτε με τις σύγχρονες ενδαγγειακές τεχνικές, που προσφέρουν στον διαβητικό ασθενή το πλεονέκτημα των λιγότερων επιπλοκών, καθώς και του μικρότερου χρόνου νοσηλείας.

Κλασική χειρουργική αποκατάσταση: Πρόκειται για επέμβαση παράκαμψης (bypass) κατά την οποία χρησιμοποιείται φλεβικό ή συνθετικό μόσχευμα με στόχο την επαναιμάτωση και τη διάσωση του άκρου. Εναλλακτικά, το διαβητικό πόδι μπορεί να αντιμετωπιστεί με την σύγχρονη ενδαγγειακή τεχνολογία. Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που, δεδομένης της γενικότερα επιβαρυμένης υγείας των διαβητικών ασθενών, υπερτερεί της κλασικής αποκατάστασης στις περιπτώσεις εκείνες όπου μπορεί να εφαρμοστεί για ανατομικούς ή άλλους λόγους που έχουν να κάνουν με την παθογένεια του διαβήτη.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται εμφανές ότι τόσο η πρόληψη όσο και η θεραπεία του διαβητικού ποδιού, μπορούν και πρέπει να αποτελούν πρωταρχικό μέλημα για τον διαβητικό ασθενή, καθώς τα ποσοστά ακρωτηριασμού είναι δυστυχώς ιδιαιτέρως αυξημένα για τους ασθενείς αυτούς. Ζωτικής σημασίας επομένως είναι η εκπαίδευση του ασθενούς και η παρακολούθηση από τον αγγειοχειρουργό. Προϋποθέσεις για τα παραπάνω είναι η κλινική εξέταση, πάντα από τον αγγειοχειρουργό και η οργάνωση ενός στρατηγικού διαγνωστικού και θεραπευτικού πλάνου προσαρμοσμένου στον ασθενή. Το Ιατρείο Διαβητικού Ποδιού του Metropolitan Hospital, το οποίο διευθύνει ο κ. Φώτης Μαρκάτης, προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 και παρουσιάζουν προβλήματα στα κάτω άκρα λόγω επιπλοκών διαβητικής αρτηριοπάθειας.