Δήμος Πωγωνίου: Γνωρίστε τις λίμνες Ζαραβίνας και Ριαχόβου

 

Γνωρίστε τις λίμνες Ζαραβίνας και Ριαχόβου μέσα από ένα εκπληκτικό βίντεο.

https://youtu.be/qn0axs6KFK8 

Λίμνη Ζαραβίνα 

Η λίμνη «Ζαραβίνα» ή «Νιζερός» αποτελεί ένα φυσικό στολίδι που περιβάλλεται από λόφους και βρίσκεται πάνω από τον κεντρικό δρόμο που ενώνει τα Γιάννενα με την Κακαβιά.

Αποτελεί μία από τις βαθύτερες φυσικές λίμνες της χώρας, με βάθος σχεδόν 31,5 μέτρα. Το σχήμα της είναι σχεδόν κυκλικό με περίμετρο 2,2 χλμ. και έκταση που φτάνει τα 285 στρέμματα. Πρόκειται για μία ανοικτού τύπου καρστική λίμνη που τροφοδοτείται με νερό από επιφανειακές και από υπόγειες πηγές, αλλά και με τα νερά που κατεβαίνουν από τους χειμάρρους Θειαφόλακκο, Βοϊδίτσα και Λάκκο Παναγιάς.

Γύρω από τη Ζαραβίνα υπάρχουν πολλά βαλτοτόπια, επιφανειακές πηγές και ρέματα. Η γέννηση της ανάγεται στη εποχή του Πλειστόκαινου και διακρίνεται για το μεγάλο βάθος σε σχέση με το μέγεθος της που φτάνει τα 31,5 μέτρα και την μορφή του βυθού της που προσομοιάζει με έναν ανεστραμμένο κώνο. Η Ζαραβίνα μάλιστα κατατάσσεται ως πέμπτη στη σειρά των βαθύτερων φυσικών λιμνών της χώρας μας μετά την Τριχωνίδα, το Ζηρού, τη Βεγορίτιδα και την Αμβρακία. Αυτό το βάθος είχε δημιουργήσει και διάφορους θρύλους στη λαϊκή παράδοση της περιοχής. 

Ο Γάλλος διπλωμάτης και περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ αναφέρει ότι οι ντόπιοι πίστευαν ότι η Ζαραβίνα δεν είχε βάθος και ρούφαγε ότι έπλεε σε αυτήν. 

 Η εξερεύνηση γύρω από τη Ζαραβίνα είναι μια μοναδική εμπειρία, καθώς τα γαλάζια νερά πάνω στα οποία καθρεφτίζονται οι χρυσόχρωμες βελανιδιές και ο πλούτος της άγριας πανίδας συνθέτουν ένα υπέροχο τοπίο γεμάτο ζωή.

Γύρω από τη λίμνη αναπτύσσονται καλαμιώνες και υγρά λιβάδια, ενώ οι λόφοι καλύπτονται από πυκνά δάση δρυός που αποτελούνται από τέσσερα είδη βελανιδιάς, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν και κάποια αιωνόβια . Άλλα είδη είναι οι οστρυές, οι γαύροι, οι φράξοι, οι ψευτοπλάτανοι και οι βατομουριές. 

Το σημαντικότερο φυτό της περιοχής είναι ο σπάνιος Solenanthus albanicus. Άλλα αξιόλογα φυτά είναι ο κρίνος Lilium candidum, το κολχικό Colchicum autumnale, η Asphodeline taurica, το κυκλάμινο Cyclamen hederifolium, η Digitalis grandiflora, η ίριδα Iris sintenisii, η Lysimachia atropurpurea, η Silene coronaria, ο κρόκος Crocus cancellatus, η Lysimachia punctata, το Ornithogalum sphaerocarpum, η Scabiosa tenuis, η Scutellaria rupestris, η Orlaya daucorlaya και οι ορχιδέες Epipactis microphylla, Platanthera chlorantha, Ophrys helenae, O. hystera, O. zeusii και Ο. oestifera, ενώ λίγα χιλιόμετρα από τη λίμνη φυτρώνει και μια εξαιρετικά σπάνια ορχιδέα, η Ophrys bertolonii. 

Στη λίμνη ζει ένας μεγάλος αριθμός από αρπακτικά πουλιά. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία καταφύγια του κραυγαετού και του σπάνιου τσίφτη στην Ελλάδα. Παλιότερα στην γύρω περιοχή ζούσανε σπάνιοι ασπροπάρηδες. Άλλα αρπακτικά είναι ο φιδαετός, ο σφηκιάρης, η γερακίνα, ο χειμωνόκιρκος, ο καλαμόκιρκος, το ξεφτέρι, το σαΐνι, το διπλοσάινο και ο πετρίτης. 

Στα υγρά λιβάδια της λίμνης συναντάει κανείς λευκούς πελαργούς και μαυροπελαργούς, ενώ στους καλαμιώνες και στις όχθες ζούνε σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, κρυπτοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, λαγγόνες, αλκυόνες, ψευταηδόνια, νεροκελάδες, σχοινοποταμίδες, τσιχλοποταμίδες, καλαμοτριλιστές, κ.ά. 

Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται με είδη, όπως κύκνοι, βαλτόπαπιες, φαλαρίδες, νερόκοτες, νανοβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, μπεκατσίνια, βουνοσταχτάρες, κίσσες, γιδοβύζια, λούγαρα, μεσαίοι δρυοκολάπτες, αετομάχοι, κοκκινοκεφαλάδες, τριγώνια, χρυσοβασιλίσκοι, μελισσοφάγοι, κοκκοθραύστες, κούκκοι, φάσσες, μιλτοχελίδονα, κοκκινοτσιροβάκοι, τσαλαπετεινοί και αιγίθαλοι.

Τα αμφίβια περιλαμβάνουν πολλά είδη, όπως σαλαμάνδρες, κοινούς τρίτωνες, μακεδονικούς τρίτωνες,  κοινούς φρύνους, πρασινόφρυνους, δεντροβάτραχους, βαλκανοβάτραχους, ηπειρωτικούς βατράχους, σβελτοβάτραχους και γραικοβάτραχους. 

Η ερπετοπανίδα είναι εξίσου πλούσια και αποτελείται από μεσογειακές χελώνες, γραικοχελώνες, βαλτοχελώνες, κονάκια, τυφλίτες, σαύρες της Ρούμελης, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, σαύρες του Ταύρου, στεφανοφόρους, εφιούς, λαφιάτες, δεντρογαλιές, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σπιτόφιδα, σαΐτες και κοινές οχιές.

Από τα θηλαστικά μέσα στη λίμνη ζούνε αρκετοί μυοκάστορες, αλλά και λίγες βίδρες. 

Στους γύρω λόφους ζούνε υγιείς πληθυσμοί από αρκούδες, λύκους και ζαρκάδια. Άλλα θηλαστικά είναι τα κουνάβια, οι νυφίτσες, τα αγριογούρουνα, οι αγριόγατες, οι ασβοί, οι αλεπούδες, οι δασομυωξοί και οι σκίουροι. 

Η ιχθυοπανίδα της λίμνης περιλαμβάνει 11 είδη από τα οποία ξεχωρίζουν τα χέλια (Anguilla anguilla), η πελοποννησιακή μπριάνα (Barbus peloponnesius), ο κυπρίνος (Cyprinus carpio), το σκαρούνι (Luciobarbus albanicus), η ιονική πέστροφα (Salmo farioides), η λιάρα (Telestes pleurobipunctatus) και το γληνί (Tinca tinca). Η λίμνη Ζαραβίνα θεωρείται ένας από τους τελευταίους τόπους όπου πιθανολογείται η παρουσία της ηπειρωτικής τσίμας (Pelasgus epiroticus), ενός ψαριού που βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης.

Λίμνη Ριαχόβου (ή Ντοβρίτσι)

Λίγο πριν το χωριό Ριάχοβο, σε μία μαγευτική τοποθεσία μέσα σε ένα μοναδικό δρυοδάσος., βρίσκεται η λίμνη Ντοβρίτσι.

Η λίμνη του Ριαχόβου είναι μικρή, με έκταση γύρω στα 45 στρέμματα, στολίζει διακριτικά το τοπίο και δίνει τη δική της γαλάζια πινελιά στο πράσινο του αξιόλογου αυτού τόπου.

Το σχήμα της είναι τετράγωνο, με μία μικρή υδάτινη εξοχή προς τα βόρεια και φιλοξενεί καλαμώνες και μία μικρή παραλία, ενώ στολίδι της είναι το μικρό νησάκι που βρίσκεται στη μέση και αποτελεί καταφύγιο για πολλά και σημαντικά είδη παρυδάτιων πουλιών. Στην ευρύτερη υδρολογική λεκάνη της περιοχής σχηματίζεται ένας σημαντικός υγροβιότοπος πιο κάτω από τη λίμνη, γεμάτος καλαμώνες.

Πάνω από τη λίμνη σχηματίζονται δύο μικρές λιμνούλες με νούφαρα, ως συνέχεια του υδροφόρου συστήματος της περιοχής.

Τα χαμηλά υψίπεδα των λόφων, ο τύπος του κλίματος και ο ανθρώπινος παράγοντας καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τη βλάστηση της ευρύτερης περιοχής, καθώς έχει διαμορφωθεί μια ομοιογενής ζώνη βλάστησης που ξεκινά από την κοίτη των ποταμών και τους χείμαρρους και φτάνει μέχρι τις κορυφές των βουνών. Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τα παραποτάμια δάση με λεύκες, σκλήθρα, φτελιές και ιτιές, τους πουρναρότοπους, τις θαμνώδεις εκτάσεις, τα εκτεταμένα δάση δρυών, τις κουμαριές, τις αγριελιές, τον κέδρο, την κρανιά, την κουτσουπιά, το ρείκι κ.α.

Αρκετά είδη χλωρίδας βρίσκονται στην περιοχή. Ξεχωρίζουν οι καμπανούλες (Campanula ramosissima, Campanula spathulata), τα γεράνια (Geranium nolle, Geramium robertium), οι βερόνικες (Veronica anagallis, veronica beccabunga), οι κενταυρέες (Centaurea calicitropa L, Centaurea solstitialis), οι ορχιδέες (Orchis quadripunctata, Orchis simian, Ophrys fusca, Ophrys mammosa, Ophrys apifera) κ.α.

Η πανίδα της περιοχής παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον, καθώς φιλοξενεί αρκετά είδη μεγάλων θηλαστικών, όπως το αγριογούρουνο (Sus scrofa), την αλεπού (Vulpes vulpes), το λύκο (Canis lupus), το λαγό (Lepus europaeus), το κουνάβι (Martes foina), τη νυφίτσα (Mustela nivalis), το σκίουρο (Sciurus vulgaris), το σκαντζόχοιρο (Erinaceus concolor) και περιστασιακά το ζαρκάδι (Capreolus capreolus).

Πλούσια είναι και η ορνιθοπανίδα της περιοχής, με την παρουσία αρκετών σπάνιων και απειλούμενων ειδών, όπως ο σφηκιάρης (Pernis apivorus), o ασπροπάρης (Neophron percnopterus), το σαΐνι (Accipiter brevipes), ο φιδαετός (Circaetus gallicus), η πετροπέρδικα (Αlectoris graeca) κ.α.

Στα νερά των γύρω ρυακίων και ποταμών απαντώνται η καραβίδα (Astacus epiroticus), η πέστροφα (Salma truta) και άλλα επτά (7) είδη ψαριών.

Κατά την επίσκεψη στην περιοχή αξίζει μία  περιήγηση γύρω από τη λίμνη και τους μικρούς  υγροβιότοπους που δημιουργούνται γύρω της, καθώς προσφέρονται για πεζοπορία, ποδήλατο βουνού και διαδρομές με άλογα.