Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα-Αρτινού
Δεν είναι καθόλου υπερβολή η απόδοση στον Πάνο Τζιόβα του τίτλου του πιο πολυγραφότατου σύγχρονου συγγραφέα-ιστοριοδίφη της Ηπείρου και ιδιαιτέρως του νομού των Ιωαννίνων.
Άλλωστε ο τίτλος τού αποδόθηκε από το λογιότατο καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Μιχάλη Κορδώση, πλέον αρμόδιο να κρίνει το έργο του, το οποίο και παρουσίασε κατά τη διάρκεια ειδικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στην αίθουσα «Μιχαήλας Αβέρωφ», από τον Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών.
Ένα έργο πλούσιο σε στοιχεία και ογκώδες μέσα από το οποίο δεκάδες οικισμοί και κοινότητες του νομού Ιωαννίνων, και της πρωτεύουσάς του, βγήκαν από την αφάνεια χάρη στις ιστοριοδιφικές έρευνες του Π. Τζιόβα. Ο οποίος με πολύ υπομονή και επιμονή, κόπο, χρόνο και θέληση έσκυψε πάνω από χιλιάδες σελίδες καταχωνιασμένου αρχειακού υλικού και έδωσε ιστορία και ταυτότητα σε πολλούς αρχαϊκούς, μεσαιωνικούς και νεότερους οικισμούς.
Κάνοντας σωστή χρήση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, εκμεταλλεύτηκε ανέκδοτες πηγές, έγγραφα, κατάστιχα, αλληλογραφία και διασταυρωμένες μαρτυρίες έγραψε τις μονογραφίες οικισμών και κοινοτήτων από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, αναλυτικότερα τις του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. Με αντικειμενικότητα και σαφήνεια εντόπισε, μελέτησε και δημοσίευσε αυτούσιο ή περιληπτικά σπάνιο και ανέκδοτο αρχειακό υλικό. Αρχειακό υλικό, δυο λέξεις που αποτελούν τη βάση και την εγκυρότητα των εργασιών του πολυγραφότατου μελετητή.
Σημαντικά έργα του είναι, χωρίς να υπολείπονται τα άλλα, τα βιβλία του για το Γερβάσιο Ωρολογά, μητροπολίτη Κορυτσάς Βορείου Ηπείρου και η ιστορική αποκατάσταση του Πήλιου Γούση, που σκοπιμότητες τον αμαύρωσαν με τη «ρετσινιά» του προδότη. Εξίσου σημαντικό είναι και το ποιητικό έργο του Π. Τζιόβα, ο οποίος «… σ΄ ένα κλίμα χνωτισμένο από θαμπή μελαγχολία και φωτισμένο από εαρινό δειλινό φως, δίνει μια καθαρή ποίηση λυρικής αίσθησης», όπως σημειώνεται στην «Ηπειρωτική Εστία».
Ανεκτίμητη η συγγραφική προσφορά του Γιαννιώτη δημιουργού, αφού αναδεικνύει ανέκδοτο αρχειακό υλικό σώζοντας το περιεχόμενό του από τη φυσική φθορά του χρόνου και βγάζει από την αφάνεια συνοικισμούς, ιστοριογραφώντας την άγνωστη πορεία τους στο διάβα των αιώνων, πορεία άγνωστη εν πολλοίς μέχρι την ανάδειξή της από την ερευνητική-διεισδυτική μελέτη και καταγραφή από τον Π. Τζιόβα. Τα βιβλία του χρήσιμο εργαλείο για όσους μελλοντικούς ερευνητές ήθελαν ασχοληθούν με το χώρο της Ηπείρου.
Αγαπητέ Πάνο, η Ήπειρος και οι Γιαννιώτες σ΄ευχαριστούν, σε συγχαίρουν και σ΄ευγνωμονούν για τα όσα πολλά και χρήσιμα τους έδωσες και τους δίνεις.