Γλυκομαννάνη: «Δουλεύει» πραγματικά στο αδυνάτισμα;

Η γλυκομαννάνη, που υπόσχεται πως μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια σωματικού βάρους, είναι πάλι στο προσκήνιο, μιας και είναι η εποχή που πάρα πολλοί άνθρωποι επιδιώκουν να αδυνατίσουν, ενόψει των θερινών εξορμήσεων στην παραλία. Μπορεί όμως πράγματι να μας βοηθήσει;

Όπως εξηγεί ο κ. Κωνσταντίνος Ξένος, κλινικός διαιτολόγος M.Sc. Ph.D.cand., διευθυντής Τμήματος Διατροφογενετικής και Έρευνας Θρέψης στην Ευρωκλινική Αθηνών, η γλυκομαννάνη είναι μια διαλυτή φυτική ίνα, που προέρχεται από τη ρίζα του φυτού konjac ή elephant yam (Amorphophallus konjac). Με την ταυτόχρονη κατανάλωση νερού σχηματίζει μια ογκώδη, παχύρευστη γέλη, στην οποία οφείλονται οι όποιες επιδράσεις της - κυρίως σε επίπεδο κορεσμού - στη διαδικασία του αδυνατίσματος.

«Η συγκεκριμένη, λοιπόν, ίνα, κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα διατροφής, εμπλουτίζει διάφορα λειτουργικά τρόφιμα και από το 1995 έχει εγκριθεί η χρήση της ως πρόσθετο τροφίμων με τον κωδικό Ε-425ii. Να σημειωθεί πως το 2002, με απόφαση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, απαγορεύθηκε η χρήση της στο ζελέ ζαχαροπλαστικής και στις ζελεδομπουκίτσες, ως επικίνδυνη για πρόκληση πνιγμού (ιδιαίτερα στα παιδιά). Παρά ταύτα χρησιμοποιείται κανονικά και με ασφάλεια στις άλλες κατηγορίες τροφίμων», εξηγεί ο κ. Ξένος.

Το 2010 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), βασιζόμενη στα έως τότε επιστημονικά δεδομένα, ενέκρινε τον ισχυρισμό πως η γλυκομαννάνη - σε ποσότητα τουλάχιστον τριών γραμμαρίων ημερησίως, διαιρεμένα σε τρεις δόσεις του ενός γραμμαρίου και με τη σύμπραξη της κατανάλωσης νερού - συνεισφέρει στη μείωση του βάρους, στο πλαίσιο πάντα μιας υποθερμιδικής διατροφής.

Ο ισχυρισμός αυτός, αν και από έναν επίσημο φορέα, οδήγησε την επιστημονική κοινότητα σε έντονες αντιπαραθέσεις, με κορυφαία αυτήν της Dr Carrie Ruxton, η οποία το 2011 τοποθετήθηκε, απορώντας πώς η EFSA ενέκρινε τον συγκεκριμένο ισχυρισμό, όταν μόνο 4 από τις 9 μελέτες, που αξιολογήθηκαν, έδειξαν θετική έκβαση, κάτι που αντικρούει την δήλωση της συγκεκριμένης επιτροπής ότι: «Οι περισσότερες μελέτες για την γλυκομαννάνη έδειξαν στατιστικά σημαντική διαφορά ως προς την έκβαση του αδυνατίσματος».

Όπως επισημαίνει ο κος Ξένος: «Μπορεί να ισχυριστεί, βέβαια, κάποιος, πως οι τέσσερις αυτές μελέτες είχαν ισχυρότερη δυναμική από τις άλλες πέντε, όμως μια προσεκτική ματιά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους, δεν υποστηρίζει μια τέτοια εικασία…»

Από το 2010 έως σήμερα έχουν δημοσιευθεί και άλλες μελέτες για τη γλυκομαννάνη, που, εκ των πραγμάτων, δεν συμπεριελήφθησαν στην αναφορά της EFSA και τις οποίες αξίζει να αναφέρουμε.

Τι έδειξαν οι μελέτες

Το 2013 μελέτη (J Obes. 2013;2013:610908), που διεξήχθη σε υπέρβαρους και σε παχύσαρκους ασθενείς, οι οποίοι έλαβαν 1,3 γρ. γλυκομαννάνης με ένα ποτήρι νερό μία ώρα πριν από το πρωινό, το μεσημεριανό και το βραδινό γεύμα, δεν κατάφερε να δείξει κάποια θετική έκβαση.

Το 2014 μια πολύ σημαντική μετα-ανάλυση 9 τυχαιοποιημένων μελετών, δημοσιευμένη σε επιστημονικό περιοδικό υψηλού κύρους (J Am Coll Nutr. 2014;33(1):70-8), έδειξε, επίσης, πως η γλυκομαννάνη δεν συνδράμει στο αδυνάτισμα, με στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με μια εικονική ουσία (placebo).

Στον αντίποδα των πιο πάνω ευρημάτων, το 2015, μελέτη (J Am Coll Nutr. 2015 Oct 22:1-7) σε μικρό σχετικά δείγμα υπέρβαρων ατόμων, δείχνει κάποια θετική έκβαση ως προς την απώλεια βάρους. Την ίδια χρονιά δημοσιεύεται (Nutrition 2015 Mar;31(3):437-42) ανασκόπηση 6 τυχαιοποιημένων μελετών, που δείχνει πως βραχυπρόθεσμα η γλυκομαννάνη ίσως βοηθά στην απώλεια βάρους.

Συγκρίνοντας, λοιπόν, τις μελέτες, που αφορούν στη δράση της γλυκομαννάνης στο αδυνάτισμα, υπογραμμίζονται τα εξής:

•        Η περισσότερη έρευνα επί της παρούσης δεν αφορά σε μελέτες υψηλής ποιότητας.

•        Ο συγκερασμός των αποτελεσμάτων των έως τώρα ερευνών δεν δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα για το αν η ουσία αυτή - στις ενδεδειγμένες, πάντα, ποσότητες - «δουλεύει» ή όχι.

«Επειδή ένας επιστήμονας καταλήγει σε συμπεράσματα, όχι μόνο διαβάζοντας και φιλτράροντας τις δημοσιευμένες μελέτες, αλλά «μπολιάζοντας» τα όποια ευρήματα και με την δική του κλινική εμπειρία και παρατήρηση, θα πω πως, μετά από πάρα πολλά περιστατικά, που έχω χειριστεί, με σκοπό τη διαχείριση του σωματικού βάρους (πολλαπλάσια των δημοσιευμένων μελετών…), δυστυχώς η γλυκομαννάνη δεν μου έδειξε πως μπορεί να αποτελέσει έναν ουσιαστικό, επικουρικό πάντα, παράγοντα στην προσπάθεια για απώλεια περιττών κιλών.

Απεναντίας δεν ήταν λίγοι εκείνοι, που βίωσαν με τη χρήση της πεπτική δυσφορία και εναλλαγές δυσκοιλιότητας και διάρροιας, καταστάσεις που τους οδήγησαν στην άμεση διακοπή της», καταλήγει ο διαιτολόγος κ. Ξένος.