Προστάτης: Ποιες εγχειρήσεις γίνονται για την καλοήθη υπερπλασία

Η διόγκωση του προστάτη αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις των ανδρών. 

Ο αμερικανικός οργανισμός Prostate Cancer Foundation (PCF) υπολογίζει ότι δύο στους δέκα πενηντάρηδες έχουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. Το ίδιο και το 60% των εξηντάρηδων και ακόμα περισσότεροι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.

Από τους ασθενείς αυτούς, πολλοί θα χρειασθούν θεραπεία για να υποχωρήσουν τα συμπτώματα παρεμπόδισης της ούρησης που προκαλεί η διόγκωση του προστάτη. Ανάλογα με τη βαρύτητα των συμπτωμάτων εφαρμόζονται:

* Αλλαγή τρόπου ζωής και έλεγχος των συμπτωμάτων.

* Λήψη διατροφικών φυτικών συμπληρωμάτων.

* Χρήση φαρμάκων που χαλαρώνουν τον προστάτη αδένα (a-blockers).

* Χρήση φαρμάκων που συρρικνώνουν τον προστάτη (αναστολείς 5 Α ρεδουκτάσης).

* Χρήση φαρμάκων που χαλαρώνουν την ουροδόχο κύστη (αντιχολινεργικά).

* Λήψη συνδυασμού φαρμάκων.

* Χειρουργικές επεμβάσεις.

Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας Δρ. Ηρακλής Πούλιας, τ. διευθυντής στην Ουρολογική Κλινική του Κοργιαλένειου Μπενάκειου Νοσοκομείου ΕΕΣ, η θεραπεία αρχικά είναι συντηρητική. «Οι πάσχοντες παίρνουν φάρμακα που είτε χαλαρώνουν τους μυς του προστάτη είτε συρρικνώνουν τον αδένα προστάτη, ώστε να διευκολυνθεί η ούρηση και να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής τους», λέει. «Τα φάρμακα μπορεί να χορηγούνται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους».

Ωστόσο, η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει πάντοτε, ενώ μπορεί αρχικά να είναι αποτελεσματική αλλά αργότερα όχι. Έτσι, οι άνδρες με ανυπόφορα επιμένοντα ή επιδεινούμενα συμπτώματα, όσοι απευθύνονται στον γιατρό με προχωρημένη νόσο και όσοι δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα, μπορεί τελικά να χρειασθούν χειρουργική θεραπεία.

«Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται όταν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις», λέει ο Δρ. Πούλιας. «Εκτός από τα ανυπόφορα συμπτώματα, στις ενδείξεις της συμπεριλαμβάνονται οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις, η οξεία, υποτροπιάζουσα ή χρόνια επίσχεση ούρων (είναι η πλήρης αδυναμία αποβολής των ούρων), η ελαττωμένη αποβολή ούρων που έχει ως επακόλουθο να “λιμνάζουν” τα ούρα μέσα στην ουροδόχο κύστη κ.λπ.».

Οι χειρουργικές τεχνικές θεραπείας της καλοήθους υπερπλασίας προστάτη είναι πολλές. Οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες τεχνικές είναι η διουρηθρική προστατεκτομή (TURP, TURis), η προστατεκτομή με laser (εκπυρήνιση του προστάτη) και η ανοιχτή προστατεκτομή.

Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις είναι η διουρηθρική σχάση του προστάτη (TUIP) και η διεύρυνση της ουρήθρας δια ταινιών συγκρατήσεως (UROLIFT).

Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σε ελάχιστα κέντρα είναι η θεραπεία θερμοκυμάτων (TUMT), η τοποθέτηση ενδοουρηθρικού stent, η καταστροφή του ιστού δια θερμαινόμενης βελόνης (TUNA) και η εξάχνωση με laser (PVP).

* Ανοιχτή προστατεκτομή. Είναι μία χειρουργική επέμβαση που γίνεται με χειρουργική τομή χαμηλά στην κοιλιά (υπερηβικά). Κατ’ αυτήν γίνεται διάνοιξη της ουροδόχου κύστης και ύστερα ο προστάτης αδένας εκπυρηνίζεται και αφαιρείται στο σύνολό του.

Συνιστάται στους άνδρες με πολύ μεγάλη υπερπλασία προστάτη (όγκος προστάτη πάνω από 100 κυβικά εκατοστά) και όταν συνυπάρχουν εκκολπώματα ή λιθίαση της ουροδόχου κύστης.

Η εγχείρηση αυτή είναι μεγάλη, επώδυνη και αιματηρή και έχει μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας και κίνδυνο επιπλοκών από τις ενδοσκοπικές επεμβάσεις, οι οποίες γίνονται από το πέος.

* Διουρηθρική εκτομή του προστάτη αδένα. Είναι η αφαίρεση τμήματος ή όλου του προστατικού αδενώματος μέσω της ουρήθρας (από το πέος). Αποτελεί την επέμβαση επιλογής για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (EAU).

Η διουρηθρική προστατεκτομή (μέθοδος TURP ή TURis ) συνίσταται στη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος (μονοπολικού ή διπολικού) για να αφαιρεθεί ολόκληρο ή τμήμα του προστάτη που προκαλεί την απόφραξη της ουρήθρας ή να συνδυασθεί και με εξάχνωση (TURis) του αδένα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να απελευθερώνεται η ροή των ούρων και να βελτιώνονται τα συμπτώματα.

Η διουρηθρική εκτομή του προστάτη αποτελεί μέθοδο ασφαλή και ευρέως διαδεδομένη.

* Προστατεκτομή με λέιζερ. Η μέθοδος αυτή κερδίζει τα τελευταία χρόνια έδαφος, χάρη στις εξελίξεις της ιατρικής τεχνολογίας. Γίνεται και αυτή δια μέσου της ουρήθρας. Ενδείκνυται για άνδρες με μεγάλο προστάτη, οι οποίοι θέλουν να αποφύγουν τις επεμβατικές μεθόδους που προαναφέρθηκαν.

Μία από τις τεχνικές (μέθοδος HoLAP) χρησιμοποιεί το επονομαζόμενο holmium λέιζερ για να γίνει εκπυρήνιση του προστατικού αδένα. Με την τεχνική αυτή εκπυρηνίζεται όλος ο προστάτης με τη χρήση ενέργειας laser. Έτσι επιτυγχάνεται το ίδιο αποτέλεσμα με την ανοιχτή προστατεκτομή, αλλά χωρίς τομή, σχεδόν αναίμακτα, ανώδυνα και με ελάχιστο χρόνο νοσηλείας.

Τα κύρια πλεονεκτήματα της εκπυρήνισης του προστάτη αδένα με λέιζερ είναι η πλήρης εξαίρεση του αδένα ασχέτως μεγέθους, η ασφάλεια και η ακρίβεια της επέμβασης, η ελάχιστη έως ανύπαρκτη αιμορραγία, ο μικρός χρόνος διατήρησης του καθετήρα μετά την επέμβαση και η σύντομη νοσηλεία (συνήθως είναι μία ημέρα).

* Διουρηθρική σχάση του προστάτη (TUIP). Εφαρμόζεται σε επιλεγμένα περιστατικά. Κατ’ αυτήν, δεν αφαιρείται προστατικός ιστός, αλλά γίνονται μικρές τομές πάνω στον προστάτη, ώστε να μειωθεί η πίεση που ασκεί στην ουρήθρα και να διευκολυνθεί η ούρηση.

Η επέμβαση αυτή κατά κανόνα είναι κατάλληλη για τους άνδρες με σχετικά μικρή υπερπλασία.

* Διεύρυνση της προστατικής ουρήθρας δια ταινιών συγκράτησης (Urolift). Αποτελεί μια μέθοδο ενδοσκοπικής αποσυμπίεσης της ουρήθρας. Γίνεται με τοποθέτηση ειδικών ταινιών περιφερικής στήριξης ή αγκύρωσης των δύο προστατικών λοβών. Είναι γρήγορη, εντελώς αναίμακτη τεχνική και δεν διαταράσσει τη στύση, ούτε εμφανίζεται παλίνδρομη εκσπερμάτιση.

* Άλλες ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Σε αυτές ανήκουν η τοποθέτηση νάρθηκα (στεντ) στο τελικό τμήμα της προστατικής ουρήθρας, η διουρηθρική εξάχνωση με βελόνα (μέθοδος TUNA) και οι υπέρηχοι υψηλής συχνότητας (μέθοδος HIFU).

Η τοποθέτηση νάρθηκα στην προστατική ουρήθρα συνήθως συνιστάται σε άνδρες με συνοδά προβλήματα υγείας, οι οποίοι είναι υψηλού κινδύνου για να χειρουργηθούν.

Όσον αφορά τις μεθόδους HIFU και TUNA, χρησιμοποιούν θερμότητα (η πρώτη από τους υπερήχους και η δεύτερη από ραδιοκύματα) για να εξαχνώσουν το επιθυμητό τμήμα του προστάτη.