Τενοντίτιδα Αχιλλείου: Μελέτη αμφισβητεί τα σημερινά θεραπευτικά δεδομένα

Μια διαφορετική προσέγγιση αποκατάστασης της τενοντοπάθειας του αχίλλειου τένοντα υποδεικνύει μια νέα μελέτη, τα ευρήματα της οποίας έδειξαν ότι η φόρτωσή του  κατά τη διάρκεια του περπατήματος αυξάνεται όταν το  περπάτημα είναι αργό.  Τα αποτελέσματα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις συστάσεις των ειδικών για αργό περπάτημα στην αρχή της αντιμετώπισης των προβλημάτων του αχίλλειου τένοντα, προκειμένου να υπάρξει μείωση της φόρτωσής του και του σχετικού πόνου, αν και ήδη υπάρχει διχογνωμία στην ιατρική κοινότητα για την επίπτωση της ταχύτητας του βαδίσματος κατά τη φόρτωση του  αχίλλειου τένοντα.

«Οι τραυματισμοί των τενόντων είναι μια συνηθισμένη κατάσταση που ταλαιπωρεί τους ασθενείς και που απαιτεί συνήθως μακρόχρονες και απαιτητικές στρατηγικές διαχείρισης. Παρόλο που η αιτιολογία της τενοντοπάθειας του αχίλλειου τένοντα είναι πολυπαραγοντική, ο τραυματισμός θεωρείται ότι οφείλεται σε αποτυχία του τένοντα να προσαρμοστεί στις επικρατούσες συνθήκες φόρτωσης. 

Η μέτρηση της φόρτωσης των τενόντων κατά τη διάρκεια δυναμικών δραστηριοτήτων, όπως το τρέξιμο και το άλμα, είναι το κλειδί για την κατανόηση της παθογένεσης του τραυματισμού και την αποτελεσματική διαχείρισή του, προκειμένου ο ασθενής να ανταποκριθεί συντομότερα στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς του», μας εξηγεί ο  φυσικοθεραπευτής – χειροθεραπευτής κ. Γιώργος Κακαβάς του Fysiotek Sports and Spine Lab (www.fysiotek.gr ).

Ο αχίλλειος τένοντας σχηματίζεται στο πίσω μέρος του ποδιού όταν ο γαστροκνήμιος και ο υποκνημίδιος ενώνονται για να ενσωματωθούν στο οστό της φτέρνας. Θεωρείται ο ισχυρότερος τένοντας του σώματος δεδομένου ότι μπορεί να ανεχτεί φορτία έως και 10 φορές το σωματικό βάρος του ανθρώπου κατά τη διάρκεια του τρεξίματος, του άλματος και της αναπήδησης με το ένα ή και τα δύο πόδια. Οι άντρες παρουσιάζουν συχνότερα προβλήματα σ’ αυτόν συγκριτικά με τις γυναίκες.  O αχίλλειος τένοντας που προκαλεί πόνο αναφέρεται ως τενοντίτιδα, αλλά οι αλλαγές που συμβαίνουν σ’ αυτόν δεν ακολουθούν τη φυσιολογική διαδικασία δημιουργίας φλεγμονής και ίασης και γι΄αυτό, οι κλασικές συστάσεις για ανάπαυση, πάγο, πίεση και ανύψωση δεν αποδίδουν. Λόγω κυτταρικών αλλαγών στον τένοντα και στη διάταξη των ινών κολλαγόνου η ανοχή φορτίων καθίσταται δυσκολότερη. Σύμφωνα με τον κ. Κακαβά, στα συμπτώματα περιλαμβάνεται η πρωινή δυσκαμψία, η οποία αποκαθίσταται εντός μερικών λεπτών (5-10) και η δυσκαμψία κατά τη βάδιση μετά από παρατεταμένη αδράνεια. Η σύντομη ύφεση των συμπτωμάτων αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα αναζήτησης ιατρικής συμβουλής, γεγονός που καθυστερεί τελικά την ανάρρωση.

Προκειμένου να ερευνήσουν την ορθότητα των συστάσεων για την αποκατάσταση του αχίλλειου τένοντα μετά από τον τραυματισμό του, ο Δρ. Scott C. Wearing  από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ της Αυστραλίας, και οι συνεργάτες του πραγματοποίησαν μια μελέτη σε 33 υγιείς ενήλικες, χρησιμοποιώντας υπερηχογράφημα  για να αξιολογήσουν την επίδραση της ταχύτητας του περπατήματος στη φόρτωση  του αχίλλειου τένοντα.

Κατά τη διάρκεια του περπατήματος με γυμνά πόδια, οι γρηγορότερες ταχύτητες περπατήματος χαρακτηρίστηκαν από μεγαλύτερη διάρκεια βηματισμού, μεγαλύτερο διασκελισμό, μικρότερης χρονικής διάρκειας φάση στάσης, μικρότερη αρχική και τελική περίοδος στήριξης με τα δύο πόδια, σε σύγκριση με τις πιο αργές ταχύτητες βάδισης.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η φόρτωση στον αχίλλειο τένοντα μειώθηκε σταδιακά με την αύξηση της ταχύτητας περπατήματος, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις οδηγίες γιατρών και φυσικοθεραπευτών για ήπια κινητικότητα, προκειμένου να μην εφαρμόζονται υψηλά φορτία στον αχίλλειο τένοντα μετά από τραυματισμό του. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, τα ευρήματα «αμφισβητούν το σκεπτικό που υπάρχει πίσω από τα ισχύοντα  πρωτόκολλα της προοδευτικής φόρτωσης για την αποκατάσταση μετά από τραυματισμό του αχίλλειου τένοντα, στα οποία το αργό περπάτημα συνίσταται από τη πρώτη στιγμή κατά τη διάρκεια της θεραπείας για να μειωθεί η μέγιστη φόρτιση στο  τένοντα».

Ωστόσο, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν από ορισμένους ειδικούς, δεδομένου ότι η έρευνα διεξήχθη σε μη τραυματισμένα άτομα, οι οποίοι προτείνουν περαιτέρω μελέτη για την επιβεβαίωσή τους.

«Η τενοντίτιδα αχιλλείου είναι μια πάθηση που εμφανίζεται συχνά σε όσους τρέχουν μεγάλες αποστάσεις και σε όσους ασχολούνται με το τένις, το βόλεϊ και το ποδόσφαιρο. Υπάρχει αναφερθείσα συχνότητα εμφάνισης 6,5-18% στους δρομείς. Συχνά προκύπτει και σε ερασιτέχνες αθλητές ηλικίας 30-50 ετών, που αθλούνται περιστασιακά. Το φύλο και η γενετική προδιάθεση αποτελούν τους παράγοντες κινδύνου που είναι ανέφικτο να τροποποιηθούν. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν και άλλοι που μπορούν να προληφθούν. Για παράδειγμα μπορεί να δοθεί προσοχή στην αύξηση της δραστηριότητας μετά από μια περίοδο αδράνειας, στις αλλαγές στην επιφάνεια της δραστηριότητας ή στα υποδήματα κατά τη διάρκειά της», επισημαίνει ο κ. Κακαβάς, και προσθέτει: «Παρά τα ευρήματα αυτής της μελέτης, οι κατευθυντήριες οδηγίες για την αποκατάσταση της βλάβης παραμένουν οι ίδιες. Ενδεχομένως στο μέλλον να υπάρξει κάποια διαφοροποίηση, εάν τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιωθούν και από άλλες μελέτες. Σε κάθε περίπτωση ο στόχος της θεραπείας είναι η μείωση του πόνου και η επιστροφή στη δραστηριότητα, η οποία κατά ποσοστό 71%, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, επιτυγχάνεται συντηρητικά, χωρίς χειρουργική επέμβαση. Η fysiotek, μια επαναστατική φυσικοθεραπευτική μέθοδος εκπληρώνει αυτόν τον στόχο, δεδομένου ότι με ελάχιστες συνεδρίες ο τραυματίας νοιώθει ύφεση των συμπτωμάτων και μπορεί να επανέλθει σιγά-σιγά στις καθημερινές ενασχολήσεις του. Άξιο λόγου είναι ότι αυτό συντελείται χωρίς ο ασθενής να λαμβάνει φάρμακα, τα οποία είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες. Η fysiotek που εστιάζει στο αίτιο του πόνου και όχι στο σύμπτωμα έχει να επιδείξει άριστα αποτελέσματα και χιλιάδες θεραπευμένους ασθενείς στα χρόνια που προσφέρεται ως θεραπεία στη χώρα μας».