Εξωσωματική: Καλύτερα φρέσκα ή κατεψυγμένα έμβρυα;

Τα ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση έχουν πολλές και συχνά δύσκολες αποφάσεις να λάβουν στο δρόμο προς τη δημιουργία της οικογένειάς τους. Μία από αυτές είναι αν η γονιμοποίηση θα γίνει με φρέσκα έμβρυα ή έπειτα από την κρυοσυντήρησή τους.

Πριν εξελιχθούν οι μέθοδοι κρυοσυντήρησης, η εμφύτευση των εμβρύων στη μήτρα της γυναίκας αμέσως μετά τη δημιουργία τους στο εργαστήριο αποτελούσε τη μοναδική επιλογή για τα ζευγάρια. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια μπορούν να επιλέξουν την κατάψυξη όλων ή ορισμένων εμβρύων, για να χρησιμοποιηθούν κάποια στιγμή στο μέλλον.

Το αν, όμως, επιτυγχάνονται με τα κρυοσυντηρημένα έμβρυα τα ίδια ποσοστά εγκυμοσύνης και γέννησης υγιούς μωρού με τα φρέσκα, παρέμενε ασαφές.

Τώρα, δύο νέες μελέτες που δημοσιεύονται στο ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine αποκαλύπτουν ότι η χρήση κρυοσυντηρημένων και φρέσκων εμβρύων είναι εξίσου αποτελεσματική.

Στις μελέτες συμμετείχαν σχεδόν 3.000 γυναίκες οι οποίες υποβλήθηκαν σε εξωσωματική. Οι γυναίκες κάθε μελέτης χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες, ώστε να λάβουν είτε φρέσκα έμβρυα είτε κατεψυγμένα.

Στην πρώτη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε μία κλινική γονιμότητας του Βιετνάμ, το ποσοστό εγκυμοσύνης ήταν 36% στις γυναίκες στις οποίες εμφυτεύθηκαν έμβρυα που είχαν κρυοσυντηρηθεί και 34% σε εκείνες που είχαν δεχθεί φρέσκα έμβρυα. Τα αντίστοιχα ποσοστά όσον αφορά την ολοκλήρωση της εγκυμοσύνης και τη γέννηση ζώντων βρεφών ήταν 34% στην ομάδα των κατεψυγμένων εμβρύων και 31% στην ομάδα των φρέσκων.

Στη δεύτερη μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές στην Κίνα, συμμετείχαν γυναίκες από διάφορες κλινικές γονιμότητας. Το ποσοστό γεννήσεως ζωντανού μωρού ήταν 49% σε όσες δέχτηκαν κατεψυγμένα έμβρυα και 50% σε όσες είχαν δεχθεί φρέσκα.

«Τα ευρήματα αυτών των μελετών ουσιαστικά δείχνουν αυτό που βλέπουμε στην καθημερινή κλινική πρακτική: ότι οι δύο μέθοδοι δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη διαφορά στην αποτελεσματικότητά τους», σχολιάζει ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life-ΙΑΣΩ. «Η κατάψυξη των εμβρύων, όμως, έχει μερικά συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως ότι δίνεται η ευκαιρία στο περιβάλλον της μήτρας να επιστρέψει στο φυσιολογικό έπειτα από τη λήψη των φαρμάκων που απαιτούνται για την παραγωγή ωαρίων και ότι υπάρχει χρόνος για ενδελεχή γενετικό έλεγχο των εμβρύων, ώστε να εμφυτευθούν τα πιο υγιή».

Εξαιρετικά σημαντικό είναι και το γεγονός ότι «η κατάψυξη επιτρέπει να εμφυτεύονται μόνο ένα ή δύο έμβρυα σε κάθε κύκλο εξωσωματικής και να αποθηκεύονται για αργότερα τα υπόλοιπα, με συνέπεια να αποτρέπονται οι πολύδυμες κυήσεις που από μόνες τους είναι κυήσεις υψηλού κινδύνου», συνεχίζει.

Όπως εξάλλου επιβεβαίωσε και η μελέτη της Κίνας, με την κατάψυξη των εμβρύων μειώνεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος ανάπτυξης συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί κατά την μεταφορά φρέσκων εμβρύων. Το σύνδρομο αυτό χαρακτηρίζεται από διόγκωση και πόνο των ωοθηκών αλλά και γενικότερα της κοιλιάς, ενώ η γυναίκα μπορεί επίσης να έχει τυμπανισμό (φούσκωμα), ναυτία, έμετο και διάρροια - συμπτώματα που σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρά.

Η κρυοσυντήρηση των εμβρύων έχει επίσης αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), το οποίο αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες γυναικείας υπογονιμότητας. «Σε παλαιότερες μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι στις γυναίκες με PCOS η μεταφορά εμβρύων έπειτα από κρυοσυντήρηση οδηγεί σε υψηλότερα ποσοστά επιτυχούς εγκυμοσύνης απ’ ό,τι η μεταφορά φρέσκων εμβρύων», λέει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Αν και δεν ξέρουμε που ακριβώς οφείλεται αυτή η διαφορά, ίσως παίζει ρόλο το ότι δημιουργείται ένα πιο δεκτικό περιβάλλον στη μήτρα όταν περάσει λίγος καιρός από την χορήγηση των ορμονών της εξωσωματικής».

Όπως εξηγεί ο Δρ. Βασιλόπουλος, η στροφή προς την κρυοσυντήρηση των εμβρύων άρχισε όταν μεγάλες μελέτες έδειξαν πως οι πιθανότητες επιτυχούς εμφύτευσης των εμβρύων στη μήτρα είναι αυξημένες όταν αυτά καταψύχονται πρώτα. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν άλλες μελέτες που έδειξαν ότι η κρυοσυντήρηση δεν έχει παρενέργειες (όπως λ.χ. αυξημένα ποσοστά γενετικών ανωμαλιών) και ότι γενικά η όλη διαδικασία της κατάψυξης και της απόψυξης των εμβρύων είναι πολύ ασφαλής.

Υπολογίζεται ότι με τη μέθοδο της κρυοσυντήρησης εμβρύων έχουν ήδη γεννηθεί περισσότερα από 300.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο.