Δόντια: Οι κακές συνήθειες που τα χαλάνε

Υπάρχουν πολλές συνήθειες που μπορεί να βλάψουν τα δόντια και μερικές είναι πολύ πιο συχνές απ’ ό,τι νομίζουμε.

Η Δρ. Κατερίνα Δούμα-Μιχελάκη, DDS, PhD, ειδική Ορθοδοντικός Παιδιών & Ενηλίκων, εξηγεί τι κάνουμε λάθος και τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευθούμε:

* Καταναλώνουμε πολλά όξινα ροφήματα. Κάθε είδους ροφήματα με ανθρακικό και όξινα συστατικά, ακόμα και αν είναι σκέτο μεταλλικό νερό, ξίδι ή αλκοολούχα ποτά, μπορεί να διαβρώσουν την εξωτερική στοιβάδα των δοντιών, την αδαμαντίνη ουσία. Η ουσία αυτή είναι πολύ ανθεκτική αλλά με τον καιρό φθείρεται και λεπταίνει, με συνέπεια να εκτίθεται η υποκείμενη στοιβάδα, η οδοντίνη ουσία. Η διαδικασία αυτή ανοίγει το δρόμο σε οδοντικά προβλήματα, όπως τα ευαίσθητα δόντια και ο πόνος, ενώ αυξάνεται ο κίνδυνος τερηδόνας και εξασθένησης του δοντιού.

Όταν πίνετε τέτοια ροφήματα, να ξεπλένετε στη συνέχεια καλά το στόμα σας με νερό. Να αποφεύγετε επίσης να τα σιγοπίνετε με τις ώρες γιατί ο αυξημένος χρόνος έκθεσης αυξάνει τις πιθανότητες προβλημάτων.

* Δεν τα βουρτσίζουμε σωστά. Σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας, σχεδόν έξι στους δέκα Έλληνες βουρτσίζουν τα δόντια τους μία φορά την ημέρα ή σπανιότερα, το 5% δεν τα βουρτσίζουν ποτέ και μόνο ένα ποσοστό γύρω στο 35% τα βουρτσίζουν τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα όπως είναι το συνιστώμενο. Επιπρόσθετα, πολλοί τα βουρτσίζουν πολύ δυνατά, χρησιμοποιώντας σκληρή οδοντόβουρτσα και διαβρωτική οδοντόπαστα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην οδοντική αποτριβή, που χαρακτηρίζεται από υποχώρηση της γραμμής των ούλων στα σημεία του υπερβολικού τριψίματος και τη δημιουργία σφηνοειδών εγκοπών στην επιφάνεια του δοντιού κοντά στην γραμμή των ούλων. Οι εγκοπές μπορεί να προκαλούν έντονο πόνο και ευαισθησία και μερικές φορές χρειάζονται αποκατάσταση με ειδικά υλικά, όπως οι σύνθετες ρητίνες.

* Τρίζουμε τα δόντια μας. Ο τριγμός των δοντιών (επιστημονικά λέγεται βρουξισμός) είναι πιο συχνός σε περιόδους στρες και άγχους. Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνισή του είναι η γενετική προδιάθεση, οι αλλαγές στην κροταφογναθική άρθρωση, ανατομικά και μυϊκά προβλήματα, τραυματισμοί κ.λπ. Οι πάσχοντες από τριγμό, κάνουν μία ακούσια και μη ελεγχόμενη κίνηση που έχει σαν συνέπεια να «τρίβονται» οι μασητικές επιφάνειες των δοντιών της άνω και  κάτω γνάθου μεταξύ τους. Δυστυχώς, πολλοί ασθενείς δεν το αντιλαμβάνονται, διότι κατά κανόνα το κάνουν υποσυνείδητα ή στη διάρκεια του ύπνου, και το μαθαίνουν μόνο όταν ο ειδικός οδοντίατρος ή ορθοδοντικός εντοπίσει χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στα δόντια τους. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, ο βρουξισμός μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα, όπως λέπτυνση και φθορά των δοντιών, πόνο στη γνάθο και τους μυς, κεφαλαλγίες, δυσκολίες στη μάσηση, σπασμένα δόντια κ.ά.

* Μασάμε παγάκια. Ειδικά το καλοκαίρι είναι μια πολύ δροσιστική συνήθεια που θεωρείται αθώα, αφού τα παγάκια δεν έχουν θερμίδες ή ζάχαρη. Ωστόσο μπορεί να ραγίσουν ή να σπάσουν τα δόντια, να προκαλέσουν βλάβη στην αδαμαντίνη ουσία, να δημιουργήσουν πρόβλημα στα σφραγίσματα και στις προσθετικές εργασίες και να προκαλέσουν πόνο στους μυς της γνάθου. Αν η συνήθεια αυτή είναι χρόνια, μπορεί επίσης να ανακαλύψετε κάποια στιγμή ότι τα δόντια σας έχουν γίνει εξαιρετικά ευαίσθητα στα ψυχρά και στα θερμά ροφήματα και τρόφιμα, καθώς και ότι είναι ευάλωτα στην ανάπτυξη τερηδόνας. Ανάλογοι κίνδυνοι υπάρχουν και για όσους μασάνε άλλα αντικείμενα, όπως το στυλό τους, αλλά και για όσους χρησιμοποιούν τα δόντια σαν ανοιχτήρια.

* Χρησιμοποιούμε οδοντόπαστα χωρίς φθόριο. Είναι αποδεδειγμένο ότι το φθόριο έχει καθοριστική σημασία για τη μείωση της τερηδόνας και των άλλων φθορών που προκαλούν τα τρόφιμα στα δόντια, καθώς και για την αποκατάσταση (επανασβεστίωση) των οδοντικών βλαβών κατά τα αρχικά στάδιά τους. Δυστυχώς πολλοί φοβούνται τις επιδράσεις του φθορίου στο σώμα και προτιμούν να προμηθεύονται οδοντόπαστες χωρίς φθόριο. Αν και είναι αλήθεια ότι το φθόριο σε πολύ μεγάλες δόσεις μπορεί να είναι τοξικό, στις οδοντόπαστες υπάρχει σε ελάχιστες ποσότητες, οι οποίες ούτε κατά διάνοια αγγίζουν τα τοξικά επίπεδα.

* Καταναλώνουμε πολλή «κρυφή» ζάχαρη. Όλοι ξέρουν ότι πρέπει να προστατεύουν τα δόντια τους από τη ζάχαρη που προστίθεται π.χ. στον καφέ ή που υπάρχει στα γλυκά. Ωστόσο πιο επικίνδυνη είναι η «κρυφή» ζάχαρη που υπάρχει στα πιο απίθανα είδη, ακόμα και σε ορισμένα φάρμακα, δημητριακά πρωινού, ισοτονικά ροφήματα, φρουτοποτά κ.λπ., ενώ η χειρότερη όλων είναι αυτή που υπάρχει σε μπισκότα, καραμέλες, γλυφιτζούρια, ζελεδάκια και γενικά σε προϊόντα που κολλάνε στα δόντια ή παραμένουν στο στόμα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ζάχαρη αντιδρά με την κολλώδη «πλάκα» που δημιουργείται από υπολείμματα τροφών και  βακτήρια, και  μετατρέπεται σε οξύ που διαβρώνει την αδαμαντίνη ουσία, ευνοώντας έτσι την εμφάνιση τερηδόνας.

Για να προστατευθείτε, να καταναλώνετε προϊόντα με ζάχαρη μαζί με το φαγητό, για να απομακρύνονται γρήγορα από τα δόντια σας. Ειδάλλως θα πρέπει αμέσως μετά την κατανάλωσή τους να ξεπλύνετε με άφθονο νερό το στόμα σας ή καλύτερα ακόμα να βουρτσίσετε τα δόντια σας.

* Καπνίζουμε. Τα τσιγάρα και γενικώς όλα τα προϊόντα καπνού, περιέχουν ουσίες που ανοίγουν το δρόμο στην ανάπτυξη ουλίτιδας αλλά και στην επιδείνωσή της, με κατάληξη την περιοδοντίτιδα. Μακροπρόθεσμα, δε, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρκίνο του στόματος, των χειλιών και της γλώσσας, ενώ οι  χρωστικές τους αφήνουν αποτυπώματα στο χρώμα των δοντιών. Αν λοιπόν αναζητάτε έναν ακόμα λόγο για να κόψετε το κάπνισμα, σκεφτείτε το χαμόγελό σας.