Για τους περισσότερους αθλητές, αν όχι για όλους, η νίκη
είναι το μεγάλο ζητούμενο, είτε πρόκειται για ερασιτέχνες είτε πρόκειται για
επαγγελματίες, είτε πρόκειται για τοπικούς αγώνες είτε πρόκειται για διεθνείς ή
Ολυμπιακούς. Η νίκη μπορεί να είναι ο απλός τερματισμός, η διάκριση, η πρωτιά,
η κατάρριψη ενός προσωπικού ή ακόμα κι ενός παγκόσμιου ρεκόρ.
Η διαφορά επιπέδου και στόχευσης όμως δεν αλλάζουν το
γεγονός ότι ο δρόμος προς τη νίκη μπορεί να κρύβει κάποιους κινδύνους.
Ο αθλητής προκειμένου να ξεπεράσει τον εαυτό του και να
πετύχει το στόχο του πολλές φορές πιέζει και καταπονεί το σώμα του. Αυτό οδηγεί
σε μικροτραυματισμούς ή και σε σοβαρότερους τραυματισμούς. Οι πιθανότητες δε
για κάθε είδους τραυματισμό αυξάνονται αρκετά στα αθλήματα έντονης καταπόνησης
και κίνδυνο επαφής (π.χ. ποδόσφαιρο). Σε όλες δε τις περιπτώσεις το σώμα
χρειάζεται την έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή θεραπεία έτσι ώστε να παραμένει
πάντοτε υγιές και να δυναμώσει σωστά, επισημαίνει ο κ. Χρήστος Θέος,
Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής στο Metropolitan Hospital,
επικεφαλής του ιατρικού team του Ολυμπιακού Πειραιώς, μέλος της ESSKA (European Society for SportsTraumatology, Knee Surgery and Arthroscopy) και του ICRS (International Cartilage Repair Society).
Ενδεικτικά, κάποιες από τις κακώσεις με τις οποίες μπορεί
να βρεθεί αντιμέτωπος ένας αθλητής είναι:
Αιμάτωμα
Αιμάτωμα ονομάζεται το συσσωρευμένο αίμα σε κάποιο σημείο
του σώματος, που συνοδεύεται από τοπικό οίδημα. Συμβαίνει λόγω ρήξης στο
τοίχωμα ενός αιμοφόρου αγγείου, μιας αρτηρίας, μιας φλέβας ή ενός τριχοειδούς
αγγείου. Η συνήθης αιτία του είναι ο τραυματισμός, συνδέεται πρακτικά με όλα τα
αθλήματα, συχνότερα με τα αθλήματα με κίνδυνο επαφής και ακόμα συχνότερα με τα
αθλήματα σωματικής επαφής και σύγκρουσης (πάλη, μποξ, πολεμικές τέχνες κ.ά.)
και αντιμετωπίζεται με εφαρμογή πάγου ή εναλλακτικά εφαρμογή θερμότητας,
ξεκούραση, περίδεση, ανύψωση και παυσίπονα (όχι πάντα).
Θλάσεις
Οι πλέον συνήθεις κακώσεις σε άτομα με αθλητικές δραστηριότητες είναι οι θλάσεις των μυϊκών ιστών.
Οι συχνότερες είναι οι θλάσεις των μυών των κάτω άκρων,
όπως η θλάση των μηριαίων μυών και η θλάση της γαστροκνημίας (γάμπα) και το πιο
συνηθισμένο αίτιό τους είναι ο τοπικός τραυματισμός στην περιοχή των μυών ή στη
μυοτενόντιο περιοχή κοντά στις αρθρώσεις.
Ταξινομούνται, ανάλογα με τη βαρύτητά τους, σε 1ου βαθμού
(ρήξη ελάχιστων μυϊκών ινών), 2ου βαθμού (μερική ρήξη του μυός), 3ου βαθμού
(πλήρης ρήξη του μυός).
Σε όλες υπάρχει πόνος, αιμάτωμα και στις 2ου και 3ου βαθμού
αδυναμία βάδισης. Οι ποδοσφαιριστές, οι δρομείς και γενικώς οι αθλητές έχουν
περισσότερες πιθανότητες να πάθουν θλάσεις, ωστόσο αυτές είναι συχνότερες σε
αθλήματα που συνδυάζουν απότομη ταχύτητα και δύναμη (σπριντ, άλμα εις ύψος,
τριπλούν). Δεν υπάρχει διαφοροποίηση στα φύλα και τις ηλικίες.
Διάστρεμμα
Πρόκειται για διάταση και ρήξη ενός ή περισσοτέρων αρθρικών
συνδέσμων ή του αρθρικού θύλακα, χωρίς παρεκτόπιση των αρθρικών επιφανειών των
οστών. Όταν παρουσιάζεται τοπικό οίδημα, πόνος και μειωμένη κινητικότητα της
άρθρωσης χωρίς αστάθεια βάδισης χαρακτηρίζεται 1ου βαθμού, 2ου βαθμού όταν
υπάρχει μεγαλύτερο τοπικό οίδημα, περισσότερος πόνος, μεγαλύτερη ελάττωση της
κινητικότητας χωρίς όμως αστάθεια της άρθρωσης και 3ου βαθμού όταν υπάρχει
ολική ρήξη των συνδέσμων, με χαρακτηριστικό γνώρισμα την αστάθεια της άρθρωσης
και την αδυναμία εκτέλεσης κινήσεων. Τα πλέον συχνά διαστρέμματα είναι αυτά των
συνδέσμων της ποδοκνημικής (που αποτελεί και τον νούμερο ένα τραυματισμό του
ανθρωπίνου σώματος εν γένει), του γονάτου και των αρθρώσεων των δαχτύλων του
χεριού. Το διάστρεμμα ποδοκνημικής είναι η κάκωση που αποτελεί το 25% όλων των
αθλητικών τραυματισμών, συνδέεται περισσότερο με το μπάσκετ, το χάντμπολ και το
ποδόσφαιρο στο οποίο το ποσοστό μπορεί να φτάσει μέχρι και το 29%.
Κατάγματα
Διακρίνονται σε απλά όπου έχουμε ελάχιστη καταστροφή των
μαλακών μορίων, σύνθετα όπου έχουμε και μεγάλη καταστροφή μαλακών μορίων και
κατάγματα κοπώσεως ως αποτέλεσμα χρόνιας κάκωσης. Αν και υπάρχουν κατάγματα που
συνδέονται περισσότερο με συγκεκριμένα αθλήματα (π.χ. ποδηλασία-κατάγματα
κλείδας) αυτά που απαντούν συχνότερα στον αθλητισμό είναι τα κοπώσεως και πιο
συγκεκριμένα αυτά που συνδυάζουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις όπως το μπάσκετ, ο
χορός, ο στίβος, το τένις κ.ά.
Κάκωση του ώμου
Ο ώμος παρουσιάζει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης από
οποιαδήποτε άλλη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος, μια και δεν σταθεροποιείται
από τα οστά που την σχηματίζουν, σε αντίθεση με άλλες αρθρώσεις (όπως για
παράδειγμα αυτή του ισχίου). Αντιθέτως τόσο η ακεραιότητα όσο και η κίνηση της
άρθρωσης καθορίζονται κυρίως από τους περιβάλλοντες μυς, τένοντες και
συνδέσμους. Κακώσεις του ώμου παρατηρούνται συχνότερα σε ρίπτες ακοντίου, σε
αρσιβαρίστες και σε αθλητές χάντμπολ.
Κάκωση γόνατος
Το γόνατο είναι μία από τις μεγάλες αρθρώσεις του
ανθρώπινου σώματος με πολύπλοκη δομή, η οποία υποβάλλεται σε σημαντικές πιέσεις
και εναλλαγές δυνάμεων κατά τις καθημερινές μας δραστηριότητες και πολύ
περισσότερο κατά την άθληση, γι’ αυτό και συχνά υπόκειται σε τραυματισμούς και
αλλοιώσεις. Οι κακώσεις του γονάτου διαχωρίζονται σε αυτές που αντιμετωπίζονται
με συντηρητική θεραπεία (διάταση έσω - έξω πλαγίου συνδέσμου γόνατος, θλάση
τετρακέφαλου - οπισθίων μηριαίων, οι περισσότερες ρήξεις οπισθίου χιαστού
συνδέσμου κ.ά.) και σε αυτές που αντιμετωπίζονται χειρουργικά (ρήξη έσω - έξω
μηνίσκου, ρήξη προσθίου χιαστού, ρήξη οπισθίου χιαστού σε περιπτώσεις γ΄ βαθμού,
κ.ά.).
Τι είναι η αρθροσκόπηση
Η αρθροσκόπηση είναι μια επέμβαση κατά την οποία η
εγχείρηση γίνεται από οπές μερικών χιλιοστών που διανοίγονται γύρω από την
άρθρωση και όχι από μικρές ή μεγάλες τομές στο υπερκείμενο δέρμα. Από τις οπές
αυτές εισάγεται το ορθοσκόπιο, το οποίο προσφέρει επισκόπηση υπό άμεση όραση
και μεγέθυνση αλλά και τα κατάλληλα εργαλεία (π.χ. ράμματα, άγκυρες) για τον
έλεγχο τόσο της άρθρωσης, όσο και των παρακείμενων δομών και για την εφαρμογή
της κατάλληλης θεραπείας.
Σε αντίθεση με τις ανοικτές χειρουργικές μεθόδους, κατά την
αρθροσκόπηση η εισαγωγή των απαραίτητων λεπτών χειρουργικών εργαλείων γίνεται
μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα, μήκους λίγων χιλιοστών.