Δερματικά προβλήματα και αντηλιακά: Ποια είναι κατάλληλα για μένα;

Ευεργετική για τη σωματική και πνευματική υγεία είναι η έκθεση στον ήλιο, την κύρια πηγή βιταμίνης D που είναι απαραίτητη για πολλές και ζωτικές διαδικασίες στο σώμα. 

Ωστόσο, η υπερβολική έκθεση και σε ώρες έντονης ηλιοφάνειας είναι επιβλαβής για το μεγαλύτερο όργανο του σώματος, το δέρμα. Γι’ αυτό έχει κριθεί απαραίτητη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με την τρύπα του όζοντος, η χρήση αντηλιακού. 

Έκτοτε έχει γίνει τρόπος ζωής, ειδικά στα άτομα που έχουν χρόνιες δερματικές παθήσεις. Ωστόσο, οι περισσότεροι προβληματίζονται σχετικά με την επιλογή του κατάλληλου αντηλιακού ανάλογα με την πάθησή τους και δικαίως, αφού οι ανάγκες τους είναι διαφορετικές και τα διαθέσιμα προϊόντα ποικίλα.

Όπως μας εξηγεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και ένα αντηλιακό που ταιριάζει στον έναν, δεν καλύπτει τον άλλον. Πόσο μάλλον για τα άτομα που υποφέρουν από συγκεκριμένες δερματικές παθήσεις. 

Αυτά χρειάζονται καθοδήγηση, προκειμένου να επιλέξουν το αντηλιακό που θα αποτρέψει περαιτέρω βλάβη ή επιδείνωση των συμπτωμάτων τους.

Μεταξύ των πιο συνηθισμένων παθήσεων του δέρματος που χρειάζονται ιδιαίτερη προστασία στον ήλιο είναι η ακμή, η φωτοευαισθησία, ο λύκος, η λεύκη και η ψωρίαση.

Πιο συγκεκριμένα, για τους πάσχοντες από ακμή η έκθεση στον ήλιο είναι συνήθως ευεργετική όταν δεν είναι υπερβολική. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό ανθρώπων που παραπονιούνται για επιδείνωση των συμπτωμάτων τους. Οι αιτίες είναι πολλές. Για παράδειγμα, έχουν ενοχοποιηθεί ορισμένες χημικές ουσίες που περιέχονται σε κάποια αντηλιακά και προϊόντα περιποίησης του δέρματος.

 Όταν η χρήση τους προηγείται της έκθεσης στον ήλιο μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός είδους ακμής που ονομάζεται θερινή ακμή (Acne Aestivalis). Επίσης, ο ήλιος στεγνώνει το δέρμα και οι σμηγματογόνοι αδένες υπερπαράγουν σμήγμα, βασικό αίτιο εμφάνισης της πάθησης. Η ξηρότητα παρεμποδίζει τη φυσική διαδικασία με την οποία αποβάλλονται τα νεκρά κύτταρα, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται φαγέσωρες (λευκά στίγματα). Τέλος, άτομα με ακμή ή ουλές ακμής είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε υπερχρωματισμό, που προκαλείται από την υπερβολική και χωρίς την κατάλληλη προστασία έκθεση στον ήλιο. Γι’ αυτό η επιλογή του ενδεδειγμένου αντηλιακού είναι απολύτως απαραίτητη. «Στο εμπόριο κυκλοφορούν προϊόντα ειδικά σχεδιασμένα για τα δέρματα με ακμή που δεν φράζουν τους πόρους και δεν επιδεινώνουν το πρόβλημα, διότι έχουν ρυθμιστικούς παράγοντες λιπαρότητας/σμήγματος. Έχουν την ένδειξη μη φαγεσωρογόνα  (non-comedogenic) και η υφή τους είναι ελαφριά ή έχουν τη μορφή τζελ. Παρέχουν υψηλή προστασία, η οποία είναι απαραίτητη σε όλους τους τύπους δέρματος και ιδιαίτερα σε όσους ακολουθούν θεραπείες κατά της ακμής», σημειώνει ο δρ Στάμου.

Υψηλό είναι και το ποσοστό των ατόμων που αναπτύσσουν φωτοευαισθησία όταν εκτίθενται στον ήλιο, μια κατάσταση που απαιτεί μεγάλη προσοχή, διότι μπορεί να προκαλέσει  σε μόνιμη δερματική βλάβη και καρκίνο του δέρματος ακόμα και όταν η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι περιορισμένη. Υψηλότερο κίνδυνο διατρέχουν όσοι λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα (π.χ. αντιβιοτικά, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και φαινοθειαζίνες), έχουν κάποια αυτοάνοση πάθηση (π.χ. λύκο) ή χρησιμοποιούν προϊόντα που περιέχουν γνωστά για την αλληλεπίδρασή τους με τον ήλιο συστατικά (π.χ. ρετινόλες, γλυκολικό οξύ ή υπεροξείδιο του βενζολίου).

Σοβαρό πρόβλημα φωτοευαισθησίας αντιμετωπίζουν όσοι υποφέρουν από λύκο, με το ποσοστό να είναι σημαντικό, αφού περίπου τα δύο τρίτα ασθενών είναι ευαίσθητα στο φυσικό και τεχνητό υπεριώδες φως. Πολλοί βιώνουν επιδείνωση των συμπτωμάτων του λύκου όταν τους “βλέπει” ο ήλιος (π.χ. πυρετός, πόνος στις αρθρώσεις ή ακόμη και φλεγμονή οργάνων). Εμφανίζουν επίσης δερματικό εξάνθημα στη μύτη και τα μάγουλα. Οι οδηγίες προστασίας για τους συγκεκριμένους ασθενείς είναι πολύ αυστηρές και η αποφυγή του ήλιου επιβάλλεται με κάθε μέσο. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό για πρακτικούς λόγους (π.χ. μετακινήσεις), θα πρέπει «όπως όλοι οι άνθρωποι που έχουν δερματικά προβλήματα και όσοι έχουν φωτοτοξικές ή φωτοαλλεργικές αντιδράσεις να ελαχιστοποιούν τον χρόνο έκθεσής τους στον ήλιο. Να παραμένουν όσο περισσότερο μπορούν στη σκιά, να φορούν πλατύγυρο καπέλο και να καλύπτουν όλο το δέρμα τους με ελαφρά και δροσερά ρούχα. Να χρησιμοποιούν αντηλιακό ευρέος φάσματος με SPF τουλάχιστον 30 σε όλο το εκτεθειμένο δέρμα. Όταν βρίσκονται στον ήλιο και ιδιαίτερα στη θάλασσα οι επαλείψεις να είναι συχνές με παχύ στρώμα αντηλιακού. Να επισκέπτονται τον δερματολόγο τους τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο για έλεγχο και ενημέρωση των φαρμάκων που λαμβάνουν, τα οποία μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο ή την ένταση της φωτοευαισθησίας. Καλό είναι να ελέγχουν και τα επίπεδα της βιταμίνης D στον οργανισμό τους», συμβουλεύει ο δρ Στάμου.

Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν και για τα άτομα που πάσχουν από λεύκη, μια ασθένεια που η χρωστική των κυττάρων του δέρματος, τα μελανοκύτταρα, καταστρέφονται σε ορισμένα σημεία του σώματος σχηματίζοντας λευκότερες κηλίδες. Αν και οι ακτίνες UV αποτελούν τρόπο θεραπείας, υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται βάσει των οδηγιών του δερματολόγου, είναι σημαντικό ο χρόνος παραμονής τους στον ήλιο να αυξάνεται σταδιακά, έως ότου οι αποχρωματισμένες επιφάνειες εμφανίσουν ένα ροζ χρώμα. Η παρατεταμένη έκθεση απαγορεύεται. Διαφορετικά, τα ηλιακά εγκαύματα που ενδεχομένως προκύψουν μπορούν να επιδεινώσουν τη λεύκη και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος μακροπρόθεσμα. Γι’ αυτό οι πάσχοντες και ειδικά εκείνοι που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα πρέπει να χρησιμοποιούν ανελλιπώς αντηλιακό που να περιέχει τουλάχιστον 5% οξείδιο του ψευδαργύρου, για να προστατεύουν το δέρμα τους από τα εγκαύματα και τις μακροχρόνιες βλάβες.

Τα άτομα με ψωρίαση συχνά παρατηρούν ότι τα συμπτώματά τους βελτιώνονται το καλοκαίρι, μόνο, όμως όταν λαμβάνονται οι απαραίτητες προφυλάξεις. Όπως μας εξηγεί ο δρ Χρήστος Στάμου, οι ακτίνες UV έχουν ανοσοκατασταλτικά αποτελέσματα, με τις ακτίνες UVB να επιβραδύνουν την ταχεία ανάπτυξη των δερματοκυττάρων. Και σε αυτήν την πάθηση, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η έκθεση στον ήλιο να γίνεται σταδιακά, προκειμένου να αποφευχθούν βλάβες που ενδεχομένως να προκαλέσουν φλεγμονή. Τα αντηλιακά που περιέχουν οξείδιο του ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου (φυσικά φίλτρα) θεωρούνται ασφαλή και αποτελεσματικά και είναι λιγότερο πιθανό να ερεθίσουν το δέρμα. Ακόμα κι αν δεν περιέχουν αυτά τα συστατικά, οι ασθενείς με ψωρίαση θα πρέπει να επιλέγουν αντηλιακά που να παρέχουν προστασία ευρέος φάσματος και να έχουν δείκτη προστασίας (SPF) 30 ή υψηλότερο. Θα πρέπει να είναι αδιάβροχα και να προορίζονται για ευαίσθητα δέρματα ή να έχουν τη σήμανση «υποαλλεργικό».

Η εποχή που ήθελε τα μαυρισμένα κορμιά να είναι της μόδας, είτε με φυσικό είτε με τεχνητό τρόπο, έχει παρέλθει. Προτεραιότητα τώρα είναι η υγεία του δέρματος, όχι μόνο από όσους έχουν δερματικές παθήσεις αλλά από το σύνολο του πληθυσμού.