Πρωκτικές παθήσεις: Επιδεινώνει τα συμπτώματα το χαρτί υγείας;

Την ανωτερότητα του καθαρισμού της περιπρωκτικής περιοχής με νερό μετά την αφόδευση συγκριτικά με τη χρήση χαρτιού υγείας έχουν καταδείξει μελέτες απ’ όλον τον κόσμο. 
Αν και περιορισμένες σε αριθμό, τα αποτελέσματά τους συγκλίνουν, αναδεικνύοντας την πλύση ως ιδανική, αφού μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση πολλών ιατρικών προβλημάτων, όπως είναι οι πρωκτικές ραγάδες και οι αιμορροΐδες.

«Τα συμπτώματα που παρουσιάζονται σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικά.
 Ο κνησμός, η επώδυνη αφόδευση, η αιμορραγία είναι συχνά και προκαλούν στον ασθενή δυσφορία, αγωνία και φόβο. Η αιτία εμφάνισής τους ποικίλει. Άλλοτε οφείλονται σε προβλήματα του δέρματος της περιπρωκτικής περιοχής, άλλοτε σε φλεγμαίνουσες αιμορροΐδες και άλλοτε σε λειτουργικές διαταραχές του εντέρου. 
Όποιος κι αν είναι ο λόγος, μπορεί και πρέπει να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί ο ερεθισμός. Το κλειδί γι’ αυτό είναι να παραμένει η περιοχή καθαρή και στεγνή», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, Ερευνητής & Διδάσκων στο εργαστήριο Βιοπληροφορικής & ανθρώπινης ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (www.axiarchos.gr). Κατά πόσον, όμως, το χαρτί υγείας μπορεί να την καθαρίσει χωρίς να προκαλέσει βλάβες;

«Παρότι υπάρχουν πολλά είδη χαρτιού, τα περισσότερα είναι σκληρά και ακατάλληλα, ειδικά για ανθρώπους που έχουν ήδη κάποια συμπτώματα. Περιέχουν δε χημικές ουσίες, απαραίτητες για την επεξεργασία και τη λεύκανσή τους, που δεν λειτουργούν κατευναστικά. Αντιθέτως, η χρήση μπιντέ είναι πιο φιλική επιλογή, και πάλι όμως υπό ορισμένες προϋποθέσεις», επισημαίνει.

Ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα είναι ο πρωκτικός κνησμός. Υπολογίζεται ότι 1 έως 5 % του πληθυσμού υποφέρει από αυτόν. Όταν αποκλείονται με εξετάσεις υποκείμενες παθήσεις που είναι πιθανό να δημιουργούν το πρόβλημα, τότε πρέπει να αποφεύγεται οτιδήποτε μπορεί να ερεθίσει τον πρωκτό, συμπεριλαμβανομένου του χαρτιού υγείας. Ως εκ τούτου, ο καθαρισμός με νερό μετά από την κένωση του εντέρου, είτε με τη χρήση μπιντέ είτε όχι, αποτελεί την πρώτη σύσταση των γιατρών.

Για την αποτελεσματικότητα της χρήσης μπιντέ πραγματοποιήθηκαν μελέτες οι οποίες βασίστηκαν στη σύσταση από τους γιατρούς των λουτρών sitz τόσο για την υγιεινή όσο και ως θεραπευτική μέθοδος διαφόρων ορθοπρωκτικών παθήσεων. «Τα ζεστά λουτρά litz  προσφέρουν ανακούφιση στα συμπτώματα ασθενειών, όπως οι πρωκτικές ραγάδες και οι αιμορροϊδες, κατευνάζοντας τη συμφόρηση και το οίδημα. Ο ασθενής κάθεται στη λεκάνη ή τη μπανιέρα και βυθίζει τους γλουτούς του στο νερό, ειδικά την περιπρωκτική περιοχή, για λίγα λεπτά. Η κύρια επίδραση του λουτρού sitz  οφείλεται στη ύφεση της πίεση του πρωκτικού σφιγκτήρα που οδηγεί στη μείωση των σπασμών και του πρωκτικού πόνου. Ως εκ τούτου, είναι ευεργετικό για ασθενείς με αυξημένες πρωκτικές πιέσεις που οφείλονται σε ορθοπρωκτικές παθήσεις», μας εξηγεί ο Δρ. Ξιάρχος Δ/ντής Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου Ιατρικό, Ιατρικό Περιστερίου.

Επιστήμονες επιδίωξαν να ανακαλύψουν εάν η χρήση μπιντέ έχει την ίδια ευεργετική επίδραση, λαμβανομένης υπόψη της ομοιότητάς τους. Οι συμμετέχοντες σε μια εξ αυτών των μελετών τον χρησιμοποίησαν επί ένα λεπτό, σε διάφορες πιέσεις, θερμοκρασίες και πλάτος εκτοξευόμενου νερού (στενό ή φαρδύ). Μετά από μετρήσεις διαπιστώθηκε ότι οι πιέσεις που ασκούνταν στο ορθό ήταν χαμηλότερες όταν χρησιμοποιούσαν τον μπιντέ από ό,τι όταν δεν το έκαναν.

«Ωστόσο, οι χρήστες θα πρέπει να είναι προσεκτικοί τόσο με την πίεση όσο και με τη θερμοκρασία», προειδοποιεί. Αν το νερό που εκτοξεύεται από το ακροφύσιο είναι υψηλής ταχύτητας και χρησιμοποιείται για μεγάλη διάρκεια, έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει ερεθισμό ακόμα και τραυματισμό. Μόλις σχηματιστεί ένα τραυματικό έλκος/ραγάδα, ο επαναλαμβανόμενος καθημερινός τραυματισμός από τον ίδιο μηχανισμό θα μπορούσε να επηρεάσει την επούλωσή του και ακόμη και να την επιδεινώσει. Η υψηλή πίεση μπορεί να επιτρέψει στο νερό να διεισδύσει στον πρωκτό, προκαλώντας αντανακλαστική συστολή των πρωκτικών σφιγκτήρων και να βλάψει μακροπρόθεσμα τον βλεννογόνο και τον πρωκτικό σφιγκτήρα. Ένα άλλο σημείο που χρήζει προσοχής είναι η επιλογή της θερμοκρασίας, καθώς το ζεστό νερό είναι ευεργετικό όχι όμως και το καυτό, το οποίο μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στην ευαίσθητη αυτή περιοχή», συστήνει ο Δρ. Ξιάρχος.

Ωστόσο, μερικοί ανησυχούν μήπως η συστηματική χρήση μπιντέ προκαλεί αιμορροϊδοπάθεια. Μια μελέτη, όμως, επί του θέματος, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία (κατεξοχήν χώρα χρήσης του), απέκλεισε αυτήν την πιθανότητα.

Επίσης, η υπερβολική καθαριότητα μετά από την αφόδευση μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Το έντονο σκούπισμα με στεγνό και ακόμα χειρότερα με τραχύ χαρτί υγείας μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο δέρμα ή να χειροτερέψει ένα υπάρχον πρόβλημα. Παρότι η πίεση του χαρτιού στην περιοχή μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση από τον κνησμό, είναι πιθανό να βλάψει τις ευαίσθητες νευρικές απολήξεις. Επιπλέον, μόλις οι ανιχνευτές πόνου ανακάμψουν, τα συμπτώματα επανέρχονται. Γι’ αυτό συστήνεται η χρήση νερού μετά την κένωση του εντέρου, όποτε αυτό είναι δυνατόν, το οποίο δεν πρέπει να έχει μεγάλη πίεση, υψηλή θερμοκρασία και το πλάτος του εκτοξευόμενου νερού να μην είναι στενό.

«Η επιλογή αυτή είναι η καταλληλότερη για τους ασθενείς με πρωκτικές ραγάδες και αιμορροϊδοπάθεια.  Βέβαια, τόσο η αιμορροϊδοπάθεια όσο και η πρωκτική ραγάδα μπορούν να θεραπευτούν οριστικά εντός μερικών μόνο λεπτών και να απαλλάξουν τους πάσχοντες από την αγωνία και την ταλαιπωρία που υφίστανται καθημερινά. Η εξελιγμένη τεχνολογία καθιστά τις επεμβάσεις αυτές απολύτως ανώδυνες, αναίμακτες και ασφαλείς», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.