 |
| Φωτογραφία: Demeter Attila / pexels.com |
Η απόκτηση ενός ισχυρού επιπέδου
αυτο-αγάπης και αυτοσεβασμού είναι ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθείτε από
έναν ναρκισσιστικό σύντροφο.
Η έννοια της αγάπης έχει περιγραφεί με αμέτρητους τρόπους από φιλοσόφους,
ποιητές, θρησκευτικούς ηγέτες και επιστήμονες. Αν και δεν υπάρχει ένας
μοναδικός ορισμός της αγάπης, γενικά είναι αποδεκτή ως η έννοια της αμοιβαίας
ανιδιοτέλειας, της θυσίας και της ειρήνης.
Ως άνθρωποι, επιθυμούμε αυτήν την αίσθηση εγγύτητας
και αποδοχής την οποία αναζητούμε σε όλη μας τη ζωή.
Όταν συζητάμε ή ονειρευόμαστε την αγάπη, τείνουμε να εστιάζουμε
μόνο στο ρομαντισμό και να ξεχνάμε την αγάπη για τον εαυτό μας. Η αυτο-αγάπη
συνδέεται στενά με την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό. Αυτό σημαίνει ότι
τρέφετε ιδιαίτερη εκτίμηση για τον εαυτό σας ώστε να απορρίπτετε τυχόν
επιθέσεις στο μυαλό, το σώμα και την ψυχή σας από ανθρώπους που προσπαθούν να
σας βλάψουν. Η έλλειψη αυτοεκτίμησης μάς καθιστά ένα τέλειο θύμα για τον απόλυτο «φάρο» της
υπερβολικής αυτο-αγάπης: τον ναρκισσιστή.
Εξ ορισμού, ένας ναρκισσιστής είναι ένα άτομο με μια
ιδιαίτερα διογκωμένη αίσθηση αυτο-αξίας, ακραίας αυτο-αγάπης και συνεχής
ανάγκης αναγνώρισης ή θαυμασμού (Mayo Clinic, 2020; Rohmann, Neumann, Herner
& Bierhoff, 2012). Ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών έχει δείξει ότι οι
ναρκισσιστές είναι ανίκανοι να αγαπήσουν πραγματικά ένα άλλο άτομο. Στην
πραγματικότητα, ο όρος ναρκισσιστής βασίζεται στον ελληνικό μύθο του Νάρκισσου
και στον τρόπο με τον οποίο η αναζήτησή του για τον ιδανικό σύντροφο, τον
οδήγησε να ερωτευτεί τον ίδιο του τον εαυτό.
Διαβάστε σχετικά: Ναρκισσιστική προσωπικότητα: η αίσθηση τελειότητας, η κατάρρευση από την
κριτική και η εύθραυστη αυτοεκτίμηση
Είτε πρόκειται για έναν μεγαλεπήβολο είτε για έναν
ευάλωτο ναρκισσιστή, η βάση παραμένει η ίδια: ένα άλλο άτομο δεν μπορεί ποτέ να
είναι αρκετό, να θυσιάσει αρκετά ή να παρέχει αρκετά για να κάνει έναν νάρκισσο
ευτυχισμένο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι ναρκισσιστές δεν αναζητούν την
αγάπη, απλώς ότι τη ζητούν από ένα άτομο που θα γίνει εύκολα το θύμα της
συναισθηματικής τρικυμίας τους. Ένα χαμηλό επίπεδο αυτοσεβασμού αφήνει ένα
άτομο ευάλωτο στη ναρκισσιστική συναισθηματική χειραγώγηση.
Η Τζένι ζούσε ένα εφιαλτικό γάμο για δέκα ολόκληρα
χρόνια πριν καταφέρει να πάρει διαζύγιο. Λίγο μετά το τέλος του γάμου της,
γνώρισε τον Δημοσθένη και άρχισαν να βγαίνουν. Η Τζένι θυμάται: Ο Δημοσθένης
έκρυβε πολύ καλά την ευπάθειά του για αρκετούς μήνες σχέσης. Ήμουν τόσο
ανακουφισμένη από το λήξη του γάμου μου που δεν συνειδητοποίησα ότι έπεφτα σε
μια εξίσου κακή σχέση.
Με την πάροδο του χρόνου, η μεταχείρισή της από τον
Δημοσθένη επιδεινώθηκε και μετατράπηκε σε ψυχική και συναισθηματική κακοποίηση.
Η Τζένι αποδίδει αυτήν την αποδοχή των ενεργειών του ως ένα καθρέφτισμα της
δικής της απειρίας για την επιδίωξη αυτο-αγάπης και σεβασμού.
Ο πρώην σύζυγός μου μου είχε πει πολλές φορές ότι κανείς
δεν θα με αγαπούσε ή θα με φρόντιζε όπως αυτός, παρ’ όλο που είχε παραδεχτεί
ότι δεν με αγαπούσε. Επίσης, και άλλοι άντρες που γνώρισα μετά, μου έλεγαν ότι
δεν ήταν εύκολο να είμαι επιθυμητή ως ανύπαντρη μητέρα. Έτσι άρχισα να πιστεύω
ότι αυτό ήταν το καλύτερο που μπορούσα να έχω, και το αποδέχτηκα.
Η Λένα ήταν μια άλλη γυναίκα που βρισκόταν παρόμοια
κατάσταση. Ο πρώην φίλος της την κακοποιούσε ψυχικά και την υποτιμούσε κάθε
μέρα της σχέσης τους. Όπως αναφέρει η ίδια Άρχισα να πιστεύω ότι αυτό που έλεγε
ήταν αλήθεια. Η Λένα έμεινε με τον φίλο της για επτά ολόκληρα χρόνια πριν
τελικά καταφέρει να δώσει τέλος στη σχέση τους.
Οι ναρκισσιστές έχουν μεγάλες προσδοκίες αναφορικά με
τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζονται. Τίποτα δεν ήταν αρκετά καλό για τον
Δημοσθένη. Αντιδρούσε σε «φανταστικές» επιθέσεις ενάντια στην εύθραυστη
αυτοεκτίμησή του χρησιμοποιώντας βίαιες, λεκτικές κατηγορίες για το πόσο κακή
σύντροφος ήταν η Τζένι, αλλά και πόσο αργούσε να ανταποκριθεί στα αιτήματά του.
Η Τζένι αναφέρει Ζούσαμε περίπου μισή ώρα μακριά ο
ένας από τον άλλο. Θυμάμαι μια φορά που μου ζήτησε να πάω στο σπίτι του και
είπα ότι έπρεπε πρώτα να τακτοποιήσω κάποιες δουλειές στο σπίτι μου. Ο
Δημοσθένης μου έκλεισε το τηλέφωνο, ουρλιάζοντας ότι ήμουν άχρηστη, αργή, χοντρή
και τεμπέλα.
Οι ναρκισσιστές όπως ο Δημοσθένης δεν χρειάζονται
συναισθηματική οικειότητα ή σωματική εγγύτητα και σπάνια, αν όχι ποτέ,
εκφράζουν ενσυναίσθηση (Campbell, Foster, & Finkel, 2002). Μπορεί να
πέρναγαν εβδομάδες χωρίς να έρθει να με δει ή να μου ζητήσει να βρεθούμε, παρ’
όλο που κάποιες φορές βρισκόταν μόνο πέντε λεπτά μακριά μου για να πάει να
πάρει την κόρη του, λέει η Τζένι.
Εάν του έλεγα ότι ήθελα να τον δω ή ότι αισθανόμουν
μοναξιά, θα μου έλεγε ότι ήμουν εγωίστρια και απαιτητική και ότι δεν σεβόμουν
το φορτωμένο πρόγραμμά του. Ομοίως, ο σύντροφος της Λένας πάντα απαιτούσε να
βρίσκεται αυτός στο επίκεντρο, στον βαθμό που αυτή σταμάτησε να βλέπει τους
φίλους ή την οικογένειά της. Δεν τής επέτρεπε να βγει έξω, όμως ήταν
φυσιολογικό γι’ αυτόν να βγαίνει έξω και να πίνει με τους φίλους του, χωρίς να
γυρίζει στο σπίτι τη νύχτα.
Ο Δημοσθένης δεν μπορούσε να ρυθμίσει τα συναισθήματά
του, παρουσιάζοντας μεταπτώσεις ανάμεσα σε βαριά περιστατικά κατάθλιψης όπου
μισούσε τη Τζένι και ανεβασμένες μανιακές διαθέσεις, όπου τής πρότεινε ακόμα
και γάμο. Οι θυμωμένες εκρήξεις και τα βίαια λόγια ενίσχυαν την αυτοεκτίμησή
του, καθιστώντας τον ισχυρό ενώ την Τζένι αδύναμη.
Είναι φυσιολογικό οι ναρκισσιστές να αντιδρούν
οργισμένα και εκρηκτικά όταν αισθάνονται ότι απειλούνται (Campbell, Foster,
& Finkel, 2002). Η Λένα ήταν έγκυος όταν, κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας, ο φίλος της
άρχισε να την βρίζει και να λέει ότι το παιδί δεν ήταν δικό του, παρ’ όλο που
είχαν μια μακροχρόνια, σοβαρή σχέση. Βγαίνοντας έξω εκείνη τη νύχτα, μου είπε
ότι η κόρη μου θα γεννηθεί τρελή σαν κι εμένα.
Μια άλλη θεραπευόμενη, η Μαργαρίτα ανέφερε ότι κατά τη
διάρκεια του γάμου της με έναν ευάλωτο ναρκισσιστή, αυτός δεν τής απαντούσε
ποτέ ευθέως σε καμία ερώτηση. Θύμωνε πολύ όταν του έκανα ερωτήσεις και σταμάτησε
να μου δίνει χρήματα για τις ανάγκες του σπιτιού.
Η Τζένι αποδίδει την πλέον βελτιωμένη αυτοεκτίμηση και
την αυτοαγάπη της στο να μπορεί να βάλει τέλος στη σχέση της με τον Δημοσθένη. Έκανα
αρκετή ενδοσκόπηση και πολλές συνεδρίες με τον θεραπευτή μου. Έμαθα πολλά για
τους ναρκισσιστές και τις τοξικές σχέσεις, άλλαξα την ψυχική μου εστίαση και
άρχισα να πιστεύω ότι τελικά ήμουν καλός άνθρωπος, άξιος μιας σχέσης με κάποιον
που θα με σεβόταν.
Μόλις πήρα τη δύναμη να φύγω από τον Δημοσθένη, δεν
μπορούσε πλέον να με πληγώσει, λέει η Τζένι. Η Λένα θυμάται όταν τελικά
χώρισα μαζί του, ένιωσα μια απίστευτη ανακούφιση. Ήταν πολύ κατευναστική.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένας ναρκισσιστής προσέχει
ιδιαίτερα τη συμπεριφορά του στα πρώτα στάδια μιας σχέσης (Campbell, Foster,
& Finkel, 2002). Ακόμη και ένα πολύ δυνατό άτομο μπορεί να ξεγελαστεί από
έναν επιδέξιο ναρκισσιστή.
Η απόκτηση ενός ισχυρού επιπέδου αυτο-αγάπης και
αυτοσεβασμού είναι ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθείτε από έναν ναρκισσιστικό
σύντροφο. Είτε ο σύντροφος είναι ευάλωτος ή μεγαλοπρεπής ναρκισσιστής, δεν
μπορεί να σάς ελέγξει εκτός εάν του το επιτρέψετε. Το κλειδί είναι να θυμάστε
ότι πάντα μπορείτε να αποσύρετε τη δύναμη που του έχετε δώσει.