Καλοκαιρινές διακοπές: Προσοχή στους τραυματισμούς της σπονδυλικής στήλης!

Σοβαρούς κινδύνους κρύβουν οι δραστηριότητες στο νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αν και διασκεδαστικές, μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στη σπονδυλική στήλη, οι οποίες είναι δυνητικά τόσο επικίνδυνες που θα μπορούσαν να αλλάξουν απολύτως τη ζωή του τραυματία. Κι αυτό γιατί τα ατυχήματα κατά την κολύμβηση και την κατάδυση μπορούν να μην περιοριστούν στην πρόκληση κακώσεων των δομών της σπονδυλικής στήλης, αλλά να επιφέρουν βλάβες και στον νωτιαίο μυελό. Πολλοί από αυτούς θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν ακολουθούνται μερικοί απλοί κανόνες ασφαλείας.

«Το καλοκαίρι είναι συνυφασμένο με τις διακοπές, με χαλάρωση, ανεμελιά, αποδέσμευση από κάθε τι που καταπιέζει τις επιθυμίες και τα θέλω μας. Όμως, ακριβώς τότε είναι που πρέπει να εντείνεται η προσοχή μας ώστε να παραμένουνε ασφαλείς και υπεύθυνοι, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους. Στατιστικές δείχνουν ότι την περίοδο αυτή, που οι άνθρωποι σπεύδουν να εκμεταλλευτούν τον ελεύθερό τους χρόνο και να απολαύσουν ψυχαγωγικές δραστηριότητες, βρίσκονται λιγότερο σε εγρήγορση, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί. Ειδικά για τις κακώσεις στη σπονδυλική στήλη, οι καλοκαιρινοί μήνες είναι οι πιο επικίνδυνοι. Κι αυτό γιατί, η κολύμβηση, η κατάδυση, η επιβίβαση σε τζετ σκι και σε σκάφη αναψυχής, ενέχουν κινδύνους», επισημαίνει ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης, Διευθυντής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του North Staffordshire και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, Δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής. Επιπλέον, είναι η εποχή που σημειώνονται τα περισσότερα τροχαία, τα οποία είναι η κύρια αιτία τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης.

Πιο συγκεκριμένα, τα ευρήματα διαφόρων μελετών που αναλύουν στοιχεία από το 1940 και μετά προδίδουν τα εκπληκτικά ποσοστά των αθλητικών ατυχημάτων που έχουν ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, περίπου το 10% όλων των τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης σχετίζονται με τις καταδύσεις.

Όπως μας εξηγεί περαιτέρω ο Δρ. Σταραντζής, οι εν λόγω τραυματισμοί μπορεί να προκύψουν μετά από κάθετη συμπίεση των σπονδύλων, από υπερέκταση ή υπερβολική κάμψη τους, αλλά και από συστροφή του κορμού κατά την πρόσκρουση στο βυθό. Οι περισσότεροι συμβαίνουν από κακή εκτίμηση του βάθους. Δεδομένου, λοιπόν, ότι ένας δύτης μπορεί να εισέρχεται στο νερό περίπου 4,6μ. ανά δευτερόλεπτο, τα περισσότερα από αυτά τα ατυχήματα συμβαίνουν σε νερά που το βάθος δεν ξεπερνά το 1-1,5 μ. Η σοβαρότητα του τραυματισμού ή ακόμα και της αναπηρίας εξαρτάται από τη δύναμη της πρόσκρουσης και το σημείο του τραυματισμού.

Η ομάδα που έχουν συχνότερα τέτοια ατυχήματα είναι όσοι έχουν ηλικία μεταξύ 16-30 ετών. Ωστόσο, οι τραυματισμοί δεν είναι σπάνιοι στους νέους ηλικίας έως 14 ετών ούτε σε αυτούς που έχουν ξεπεράσει τα 70. Η συντριπτική πλειοψηφία είναι άνδρες, κυρίως εξαιτίας της ριψοκίνδυνης φύσης τους αλλά και της μεγαλύτερης συμμετοχής σε υδάτινα αθλήματα και παιχνίδια, συγκριτικά με τις γυναίκες.

Αν και στη χώρα μας οργανώνονται δραστηριότητες σε λίμνες και ποτάμια, πάνω από το 70% των τραυματισμών συμβαίνουν στην παραλία και στη θάλασσα. Ορισμένες από τις κύριες αιτίες είναι οι συγκρούσεις με αμμώδεις υφάλους, η πτώση λόγω κύματος και οι δραστηριότητες υψηλής ταχύτητας, όπως το θαλάσσιο σκι, το τζετ σκι, το wakeboarding και το kite surfing.

Το αλκοόλ και η χρήση απαγορευμένων ουσιών σαφώς διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόκληση ατυχημάτων, με τα περιστατικά τραυματισμού μεθυσμένων νεαρών αγοριών σε ρηχά νερά να αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα αυτών.

Εκτός από τους νεαρούς καταδύτες, κίνδυνο τραυματισμού και ιδιαίτερα καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης αντιμετωπίζουν και οι επιβαίνοντες σε σκάφη αναψυχής. Έρευνα σε ανθρώπους που έχουν υποστεί κατάγματα  σ’ αυτή έδειξε ότι υψηλότερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν όσοι κάθονται στο μπροστινό μέρος του σκάφους ή πλώρη (77%), και σε άκαμπτο-φουσκωτό σκάφος (65%). Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι τα κατάγματα προκλήθηκαν κατά την επαναφορά (προσγείωση) σε καθιστή θέση μετά από αναπήδηση του σώματος στον αέρα λόγω ισχυρού κύματος. Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και όσοι απολαμβάνουν τη θάλασσα κάνοντας τζετ σκι.

Άλλες μελέτες έχουν καταγράψει περιπτώσεις ηλικιωμένων που ο ίδιος μηχανισμός προκάλεσε κάταγμα στη σπονδυλική στήλη, λόγω οστεοπόρωσης.

Εκτός από τις παραλίες και τις θάλασσες, οι πισίνες είναι επίσης ένα σημείο που συμβαίνουν συχνά ατυχήματα. Σοβαρό τραυματισμό μπορεί να προκαλέσει πλήθος παραγόντων, από την κατάδυση σε ρηχή πισίνα ή σε σημείο της με μικρό βάθος από απαγορευτικό ύψος έως ατύχημα λόγω ολισθηρότητας πέριξ αυτής.

Για να παραμείνουμε ασφαλείς ο Δρ. Σταραντζής συμβουλεύει ότι το αρχικό και κύριο μέλημα όλων πρέπει να είναι η εξοικείωση με το περιβάλλον. «Για να απολαύσετε με ασφάλεια τη θάλασσα που θα κολυμπήσετε, τη λίμνη ή το ποτάμι που θα αθληθείτε, είναι σημαντικό να εξερευνήσετε το νερό μπαίνοντας περπατώντας, κατόπιν κολυμπώντας και όχι βουτώντας κατευθείαν. Ακόμα κι αν έχετε επισκεφθεί ξανά το σημείο, πρέπει να έχετε κατά νου ότι οι συνθήκες στο υδάτινο στοιχείο αλλάζουν πολύ γρήγορα.

Δεν πρέπει να κολυμπάτε ποτέ μόνοι, αλλά με συντροφιά και να εποπτεύετε τα παιδιά ενεργά. Οι γονείς είναι υποχρεωμένοι να συμβουλεύουν τα παιδιά και να τα επιτηρούν συνεχώς, διότι αυτοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για την ασφάλειά τους.

Μην εξαντλήστε και μην ξανοίγεστε πέραν των επιτρεπτών ορίων κολύμβησης καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος τραυματισμού από διερχόμενο σκάφος.

Εάν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε εξοπλισμό, μηχανοκίνητο ή αυτόνομων καταδύσεων, είναι σημαντικό να τηρείτε τις οδηγίες ασφαλείας».

Όσον αφορά ειδικά στις καταδύσεις, οι κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού υποδεικνύουν ότι το βάθος του νερού πρέπει να είναι τουλάχιστον 2,75μ., χωρίς υποβρύχια εμπόδια. Όσον αφορά στις βουτιές σε πισίνα, πρέπει να αναζητείται σήμανση που υποδεικνύει το βάθος του νερού.

«Οι Έλληνες αγαπάμε να περνάμε χρόνο στο νερό κατά τη διάρκεια των διακοπών. Παρότι η πρόοδος της ιατρικής και της τεχνολογίας επιτρέπει την αποκατάσταση των τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, στόχος μας θα πρέπει να είναι η επίγνωση των πιθανών κινδύνων και η αποφυγή τους με την τήρηση των ατομικών και συλλογικών κανόνων ασφαλείας», επισημαίνει ο Δρ. Κωνσταντίνος Σταραντζής. «Όσοι αντιμετωπίζουν δε ήδη προβλήματα ή έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη, οφείλουν να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους προτού αποτολμήσουν κάθε ψυχαγωγική δραστηριότητα τέτοιους είδους», καταλήγει.