Καλοκαιρινές διακοπές και τραυματισμοί ισχίου: Τι να προσέξετε;

Αυξημένες πιθανότητες τραυματισμού και πόνου στο ισχίο έχουν οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε αθλήματα που εκτελούνται σε εξωτερικούς χώρους. Ειδικά κατά τις καλοκαιρινές διακοπές που ο μεγαλύτερος ελεύθερος χρόνος επιτρέπει την ενασχόληση με δραστηριότητες που συνεπάγονται τρέξιμο, συγκρούσεις, πτώσεις κλπ. ο κίνδυνος τραυματισμού του ισχίου τόσο των αθλητών όσο και των “μαχητών” του σαββατοκύριακου είναι υπαρκτός.

Ο πόνος του ισχίου και της βουβωνικής χώρας αποτελεί συνηθισμένο παράπονο των αθλητών όλων των ηλικιών και εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει το 5% έως 6% όλων των αθλητικών τραυματισμών. Η αιτία του πόνου του ισχίου είναι συχνά πολυπαραγοντική, και περιλαμβάνει προβλήματα των οστών και των μαλακών ιστών που μπορεί να προκύψουν ενδο- ή εξω-αρθρικώς τόσο λόγω οξέων όσο και χρόνιων καταστάσεων υπερφόρτισης», εξηγεί ο Δρ. Βασίλειος Σακελλαρίου, χειρουργός ορθοπαιδικός, επικεφαλής του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου - Γόνατος της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, και σημειώνει πως μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2015 έδειξε ότι μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση για ανωμαλίες του ισχίου, με τους λευκούς ασθενείς να σημειώνουν υψηλότερα ποσοστά τραυματισμών της συγκεκριμένης άρθρωσης. Επιπρόσθετα, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι νεότεροι αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα που απαιτούν συγκρούσεις έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παραμορφώσεων και οστεοαρθρίτιδας.

Η πεζοπορία, η ποδηλασία, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο, το κολύμπι, το θαλάσσιο σκι αλλά και το τρέξιμο μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμούς ακόμα και σε καλά γυμνασμένους  αθλητές.  Αλλά ο προσδιορισμός της αιτίας του πόνου μπορεί να είναι δύσκολη υπόθεση.

Ανατομικά, το ισχίο αποτελείται από την κεφαλή του μηριαίου και την κοτύλη της πυέλου. Τα σημεία επαφής των οστών είναι επικαλυμμένα με χόνδρο, ο οποίος μαζί με το αρθρικό υγρό, εμποδίζει την τριβή των οστών μεταξύ τους και την επακόλουθη φθορά τους. Τα οστά της πυέλου και του μηρού συνδέουν οι σύνδεσμοι. Πολλοί μύες προσκολλώνται γύρω από το ισχίο, κινώντας την άρθρωση μέσω των βασικών κινήσεων κάμψης, επέκτασης, απαγωγής, προσαγωγής, εσωτερικής περιστροφής και εξωτερικής περιστροφής.

Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Σακελλαρίου, οι αθλητές που συμμετέχουν σε οργανωμένα αθλήματα ή σε υπαίθριες δραστηριότητες με ξαφνικές περιστροφικές κινήσεις, οι οποίες είναι συχνές στο γκολφ, στο ποδόσφαιρο αλλά και στο θαλάσσιο σκι, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ρήξης του επιχείλιου χόνδρου. Ο επιχείλιος χόνδρος είναι ένας δακτύλιος από μαλακό ελαστικό ιστό προσκολλημένος στο εξωτερικό χείλος της άρθρωσης του ισχίου. Η ρήξη του μπορεί να προκαλέσει από ελάχιστα έως έντονα συμπτώματα, όπως πόνο στη βουβωνική χώρα, παραγωγή ήχου κλικ από την άρθρωση, “κλείδωμα” ή “μάγκωμα” του ισχίου. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε δυσκαμψία ή περιορισμένη εμβέλεια κίνησης της άρθρωσης.

Εκτός από τους τραυματισμούς που προκαλούνται από περιστροφή του ισχίου, μια άλλη συχνή αιτία πόνου είναι η θλάση των μαλακών μορίων της λαγόνιας ακρολοφίας, με σχηματισμό υποπεριοστικού αιματώματος, ένας γνωστός τραυματισμός με την ονομασία «hip pointers» που προκαλείται από άμεσα χτυπήματα από την εξωτερική πλευρά του ισχίου.  Παρόλο που εμφανίζεται σε ποδοσφαιριστές, μπορεί επίσης να προκύψει και σε παίκτες του μπάσκετ, σε ποδηλάτες, αναρριχητές ή πεζοπόρους που έχουν πέσει στο πλάι του ισχίου τους. Το τρέξιμο, το άλμα και η συστροφή συνήθως εντείνουν τον πόνο.

Η ακατάλληλη προετοιμασία ή οι ανεπαρκείς διατάσεις είναι ένας άλλος κοινός μηχανισμός που μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό του ισχίου, όπως σε θλάση των ιγνυακών μυών. Πρόκειται για μια ομάδα τριών μυών που βρίσκονται κατά μήκος του πίσω μέρους του μηρού, και συνδέουν τη λεκάνη με το γόνατο. Οι αθλητές μπορούν να υποστούν μερική ή ολική ρήξη αυτών στην πύελο, εκεί όπου ο μυς συναντά το μέσο του μηρού ή στο γόνατο. Σε κάθε περίπτωση βιώνουν έναν ξαφνικό, οξύ πόνο στο πίσω μέρος του μηρού κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. Μέσα σε λίγες ώρες από τον τραυματισμό μπορεί να προκύψει οίδημα ή ευαισθησία με πιθανό μώλωπα κατά μήκος του πίσω μέρους του ποδιού.

Από τους πιο συνηθισμένους ενόχους του πόνου στο ισχίο είναι επίσης οι θλάσεις στους καμπτήρες, οι τενοντίτιδες, τα κατάγματα καταπόνησης και η οστεοαρθρίτιδα. Οι καμπτήρες του ισχίου είναι μια ομάδα μυών που μετακινούν τον μηρό προς τα εμπρός και προς τα πάνω. Οι θλάσεις προκαλούνται συχνά από την κίνηση του ποδιού προς τα πίσω. Η τενοντίτιδα - η οποία προκύπτει μετά από υπέρχρηση του ψωίτη μυ ο οποίος τραβάει έναν τένοντα που τον συνδέει με το λαγόνιο οστό, προκαλώντας φλεγμονή του τένοντα- συνήθως οφείλεται σε διάνυση μεγάλων αποστάσεων, σε ταχύτητα ή τρέξιμο σε ανηφόρα.

Ο πόνος στο εξωτερικό του ισχίου οφείλεται κατά κανόνα σε θυλακίτιδα μείζονα τροχαντήρα. Ο μείζων τροχαντήρας είναι μια προεξοχή στο επάνω έξω τμήμα του μηρού. Μεταξύ αυτού και της έσω πλευράς του τένοντα υπάρχει ένας ορογόνος θύλακας ο οποίος περιέχει υγρό για να διευκολύνει την ανώδυνη και ελεύθερη κίνηση του ισχίου. Έντονες δραστηριότητες όπως τρέξιμο, βαθιά καθίσματα ή συνεχόμενα άλματα, ακόμα και περπάτημα αγύμναστων ανθρώπων, που εκτελούνται με λανθασμένο τρόπο μπορούν να ερεθίσουν τον ορογόνο θύλακα με αποτέλεσμα να φλεγμαίνει και να πονά.

Η κολύμβηση, αναφέρει ο Δρ. Σακελλαρίου, ευθύνεται για την άσκηση σημαντικής και επαναλαμβανόμενης πίεσης στο ισχίο (καθώς και σε άλλες αρθρώσεις) και ο πόνος που προκαλεί στους επαγγελματίες κολυμβητές και σ’ αυτούς που διανύουν μεγάλες αποστάσεις κολυμπώντας καθημερινά δεν πρέπει να αγνοείται. Οι διατάσεις και η ενδυνάμωση των μυών είναι τα βασικά στοιχεία για την πρόληψη αυτών των τραυματισμών. «Η πρόσφατη βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι, όταν ενδείκνυται, η χειρουργική αντιμετώπιση του συνδρόμου μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης, μιας συχνής πάθησης των κολυμβητών έχει εξαιρετική έκβαση, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής στον αθλητισμό και συχνά σε επίπεδο απόδοσης ανώτερο από την προ-τραυματική κατάσταση», διευκρινίζει και καταλήγει: «Υπάρχουν πολλά αθλήματα του υγρού στίβου αλλά και παιχνίδια που πραγματοποιούνται σε θάλασσες, ποτάμια και λίμνες τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των αρθρώσεων τόσο του ισχίου όσο και του γόνατος. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να απέχουν απ’ αυτά. Απλώς θα πρέπει να ακολουθούν πάντα τις συστάσεις των προπονητών, αρχηγών ή οδηγών τους για καλή προθέρμανση και λήψη προφυλακτικών μέτρων, προκειμένου να απολαμβάνουν τις δραστηριότητες στο υδάτινο στοιχείο χωρίς να αντιμετωπίζουν, όμως, αυξημένες πιθανότητες τραυματισμού».