Το τελευταίο περιστατικό με την λυματολάσπη του
Βιολογικού Καθαρισμού Ιωαννίνων, που εξαιτίας των βροχοπτώσεων παρασύρθηκε σε
δρόμους και χωράφια του Λεκανοπεδίου, με αποτέλεσμα να... στραγγίξει στον
ποταμό Καλαμά, έκρουσε για μια ακόμη φορά το καμπανάκι κινδύνου προς τους
αρμόδιους τοπικούς φορείς, θέτοντας προ των ευθυνών τους για την προστασία των
υδάτινων πόρων της Ηπείρου.
Ως γνωστόν η περιοχή μας είναι πλούσια σε υγρό
στοιχείο, καθώς την διασχίζουν σημαντικά ποτάμια (Αώος Βοϊδομάτης, Άραχθος,
Λούρος, Αχέροντας...), τα οποία μάλιστα θεωρούνται και από τα καθαρότερα της
Ευρώπης.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια
σταδιακή υποβάθμισή τους, με την κυριότερη απειλή να είναι η συνήθως
ανεξέλεγκτη διοχέτευση λυμάτων, πάσης φύσεως απορριμμάτων, αλλά και
φυτοφαρμάκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ποταμός Καλαμάς, για τον οποίο
αναφορές έχουν φτάσει μέχρι και την Ε.Ε., χωρίς όμως μέχρι σήμερα να
λαμβάνονται ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του!
Υπό διαρκή απειλή!
Το μοναδικό οικοσύστημα του ποταμού βρίσκεται υπό
διαρκή απειλή και είναι ένα θέμα που πρέπει να απασχολήσει έντονα τόσο την
Τοπική Αυτοδιοίκηση, όσο και τις αρμόδιες υπηρεσίες. Η περίπτωση με τη
λυματολάσπη του Βιολογικού πριν λίγες μέρες, οδήγησε τον Δήμο Ζίτσας να
καταθέσει μηνυτήρια αναφορά στην εισαγγελία κατά της ΔΕΥΑΙ, όμως ο ποταμός…
αναμένει συγκεκριμένες δράσεις για την σωτηρία του. Εξάλλου, δεν είναι η πρώτη
φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Το πρόβλημα με την λυματολάσπη που καταλήγει στην
τάφρο Λαψίστας και από εκεί στον ποταμό, έχει τεθεί πολλές φορές και από την
Κίνηση «Καθαρός Καλαμάς», χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχουν ληφθεί κάποια μετρα.
Και φυσικά δεν είναι μόνο η ρύπανση από τον Βιολογικό.
Κατά καιρούς καταγγέλλεται η σημαντική επιβάρυνση
που δέχεται και από απόβλητα μονάδων του Λεκανοπεδίου, από την αλόγιστη χρήση
λιπασμάτων, αλλά και από την ανεξέλεγκτη διάθεση απορριμμάτων στην
Προστατευόμενη Περιοχή των Εκβολών Καλαμά.
Δεν έχουν ληφθεί μέτρα…
Ο Καλαμάς λοιπόν είναι μια πολύ χαρακτηριστική
περίπτωση ποταμού που «βιώνει» μια περιβαλλοντική υποβάθμιση για την οποία δεν
έχουν ληφθεί τα ενδεδειγμένα μέτρα. Με το θέμα της ρύπανσης του υδάτινου
στοιχείου έχει επισταμένως ασχοληθεί ο κ. Δημήτρης Μακρής, Πολιτικός Μηχανικός
Τ.Ε., ειδικευμένος σε θέματα Συγκοινωνιακών – Υδραυλικών Έργων Υποδομής (άρθρα
του δημοσιεύονται συχνά στον «Π.Λ.»). Μάλιστα, παλιότερα σε αντίστοιχο θέμα
είχε επισημάνει με άρθρο του στην εφημερίδα ότι τα ποτάμια μας και γενικά ο
υδροφόρος ορίζοντας δέχονται έντονες πιέσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες
και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας μπορεί
να μένει αλώβητος για χρόνια από την συνεχόμενη αστική υγρή ρύπανση, χωρίς
δραματικές συνέπειες και στους επιφανειακούς υδατικούς αποδέκτες.
Μέθοδος παρακολούθησης...
Στο μεταξύ ενδιαφέρουσα είναι η μελέτη του χημικού
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Στάθη Αβραμιώτη, με τίτλο «Σύστημα παρακολούθησης
της ποιότητας των υδάτων του Καλαμά», η οποία αναφέρεται στις υπολογιστικές
μεθοδολογίες, που εστιάζουν ειδικά στον υπολογισμό της συχνότητας
δειγματοληψίας (εποχικά και χωρικά) και μπορούν να βοηθήσουν στη βελτιστοποίηση
του σχεδιασμού παρακολούθησης, αποφεύγοντας σημαντική απώλεια πληροφοριών.
Προτείνεται να διατηρηθούν τα σημεία δειγματοληψίας Πηγές Καλαμά (Καλπάκι),
Θεογέφυρο, Έξοδος Βιολογικού Καθαρισμού Ιωαννίνων, ΤΟΕΒ Λαψίστας, Ροδοτόπι
(είσοδος καταβοθρών), Μύλος Παλιουρή, Γέφυρα Σουλόπουλου, Μύλος Δεσποτικού και
Μίξη Λαγκάβιτας (Ραβενή). Και προστίθεται ότι οι Πηγές Καλαμά αποτελούν
κατάλληλο σημείο δειγματοληψίας ως τέτοιες, αλλά και λόγω των αυξημένων τιμών
ρύπανσης, που παρατηρήθηκαν, και των ανάντη σημειακών πηγών ρύπανσης. Κατάντη
των Πηγών και ανάντη του Θεογέφυρου βρίσκονται καλλιεργούμενες εκτάσεις
εντατικής γεωργίας. Η Έξοδος Βιολογικού Καθαρισμού Ιωαννίνων, το ΤΟΕΒ Λαψίστας και
η είσοδος καταβοθρών στο Ροδοτόπι παρουσιάζουν αυξημένες τιμές ρύπανσης και
βρίσκονται κατάντη σημαντικών σημειακών πηγών ρύπανσης. Ο Μύλος Παλιουρή, η
Γέφυρα Σουλόπουλου και η Μίξη Λαγκάβιτσας στη Ραβενή βρίσκονται πάνω στα στόμια
του ρέματος Κληματιάς και των παραποτάμων Σμόλιτσα και Λαγκάβιτσας αντίστοιχα.
Ο Μύλος Δεσποτικού βρίσκεται ακριβώς μετά τη συμβολή της κύριας ροής του
ποταμού με το ρέμα Κληματιάς και τον παραπόταμο Σμόλιτσα, ενώ παρουσιάζει
αυξημένες τιμές ρύπανσης.
Νέα σημεία μέτρησης…
Το σημείο δειγματοληψίας Νεκροταφείο Βροσύνας,
σύμφωνα με τη μελέτη του κ. Αβραμιώτη, καλό είναι να αντικατασταθεί από τα
σημεία Στόμιο Κούτση και Γέφυρα Βροσύνας, ούτως ώστε να μετρήσει ξεχωριστά τη
ρύπανση, που μπορεί να προέρχεται από τους παραπόταμους Κούτση και Ζαλογγίτικο,
αντίστοιχα. Προστίθεται το σημείο Θυρόφραγμα Λίμνης πριν την Έξοδο Βιολογικού
Καθαρισμού Ιωαννίνων προκειμένου να εξετασθούν τα ύδατα, που προέρχονται από τη
Λίμνη Παμβώτιδα και λόγω της διαφοράς των φυσικοχημικών παραμέτρων που μετρήθηκαν
για το Θυρόφραγμα Λίμνης και την Έξοδο Βιολογικού Καθαρισμού. Επίσης,
προστίθεται το σημείο Φράγμα Ράγιου, για να εξετασθεί η ποιότητα των υδάτων,
που λίγο αργότερα εκβάλουν στο Ιόνιο, αλλά και τις πιθανές πιέσεις από τον
παραπόταμο Καλπακιώτικο.
ΠΗΓΗ: www.proinoslogos.gr/